Danıştay 13. Daire 2015/2276 Esas 2020/3465 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/2276
Karar No:2020/3465

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kaymakamlığı / …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Afyonkarahisar ili, Bolvadin ilçesi, … No:… adresinde bulunan … Nakliyat-Tütün unvanlı büfede yapılan aramada tespit edilen aykırılıklar neticesinde 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 5. fıkrasının (g) bendi uyarınca 7.612,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin 19/11/2014 tarih ve 106 sayılı ve anılan Kanun'un 8. maddesinin 5. fıkrasının (f) bendi uyarınca 5.000,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih … sayılı Bolvadin Kaymakamlığı işlemleri ile mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; kaçak tütün mamulü satışı yapıldığı ihbarı üzerine 15/09/2014 tarihinde gerçekleştirilen arama sonucunda davacının üzerinde ele geçirilen tütün mamüllerinin yurt dışında piyasaya arz amaçlı olarak üretilen ve yasa dışı olarak yurda girdiği anlaşılan kaçak sigaralar olduğu, bu kapsamda davacının fiillerinin 4733 sayılı Kanun'unca yasaklanan fiillerden olduğu, davacının eylemlerinin karşılığı olan idari para cezalarıyla (yeniden değerleme oranları da dikkate alınmak suretiyle) cezalandırılmasına yönelik dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, mülkiyetin kamuya geçirilmesinin … Sulh Ceza Hakimliği'nin Değişik İş No:… sayılı dosyası kapsamındaki 15/09/2014 tarihli el koyma işlemi yapılması kararı uyarınca gerçekleştirildiği görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca işlemin bu kısmına ilişkin olarak davanın incelenmeksizin reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, idari para cezalarına ilişkin kısım açısından davanın reddine, mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin kısım yönünden davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davalı idarenin ceza verme yetkisinin bulunmadığı, 30 paket sigaranın satış için değil kişisel kullanım için alındığından söz konusu fiillerin sabit olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
09/09/2014 tarihinde Afyonkarahisar Emniyet Müdürlüğü'ne gönderilen ihbar mektubunda bazı şahısların kaçak sigara ve tütün sattıkları yönünde ihbarda bulunulması üzerine, … isimli şahsın işlettiği Afyonkarahisar İli, Bolvadin İlçesi, … No:… adresinde bulunan perakende satış belgesi olan … Nakliyat-Tütün unvanlı büfede … Sulh Ceza Hakimliği'nin Değişik İş No:2014/106 sayılı kararı uyarınca 15/09/2014 tarihinde arama yapılmıştır. Yapılan aramada iş yeri içerisinde …'nun oğlu … ile birlikte bulunan davacının boyun kısmında gömleğindeki kabarıklık dikkat çekmiş ve yapılan üst aramasında üç paket sigara olduğu görülerek, söz konusu sigaraların 10 paket … markalı (kırmızı) sigara, 10 paket … markalı (mavi) sigara, 10 paket … markalı kaçak sigara olduğunun anlaşılması üzerine söz konusu ürünlere el konulmuştur. El konulan sigaralara ilişkin düzenlenen 03/11/2014 tarihli ekspertiz raporunda, yurt dışında piyasaya arz amaçlı üretildiği, yasa dışı olarak ülkeye sokulduğu, TAPDK tarafından piyasaya arz amaçlı ithalat izni verilen sigara olmadığı, kaçak olduğu belirtilmiştir. Davacının tespit edilen fiilleri ile ilgili olarak dava konusu idarî para cezalarının tesis olunması akabinde anılan cezaların ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 8. maddesinin 5. fıkrasının (f) bendinde; "Kurumdan belge almamış kişilerden ürün alan veya bu kişilere ürün satan ya da belgesinde belirtilen işyeri dışında satış yapan toptan veya perakende tütün mamulü, etil alkol, metanol veya alkollü içki satıcıları ya da açık içki satıcılarına bin Yeni Türk Lirasından onbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir." kuralı, 8. maddesinin 5. fıkrasının (g) bendinde; "Kurumdan satış belgesi almadan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin toptan satışını yapanlara ellibin Yeni Türk Lirası; perakende satışını yapanlara ise beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir." kuralı, aynı maddenin 9. fıkrasında ise, 5. fıkranın (f) ve (g), (ı), (j) bentlerinde yazılı fiiller hakkında idarî yaptırım uygulamaya mahalli mülkî amirlerin yetkili olduğu kuralı yer almaktadır.



HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1. Temyize konu Mahkeme kararının, dava konu işlemlerden mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin kısmı yönünden davanın incelenmeksizin reddine ilişkin kısmında hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
2. Temyize konu Mahkeme kararının, davacıya idarî para cezası verilmesine yönelik davanın reddine ilişkin kısmı yönünden:
Dosyanın incelenmesinden 15/09/2014 tarihinde …'ya ait eşi … tarafından işletilen … Nakliyat- Tütün unvanlı iş yerine gidildiğinde işyeri içerisinde …'nun oğlu … ile birlikte bulunan davacının gömleğinde sakladığı üç karton sigara olduğunun görüldüğü, yapılan üst aramasında 10 paket … markalı (kırmızı) sigara, 10 paket … markalı (mavi) sigara, 10 paket United markalı sigaranın ele geçirildiği, davacının ifadesinde aynı gün denetimden önce Çay ilçesine gittiğini orda bir şahıstan kendi kullanımı için 90,00-TL karşılığında sigaraları aldığı, tütün satan …'nun dükkanına da tütün almak için gittiğinde polislerin denetime geldiği söz konusu fiillerin işlenmediği ifade edilmiştir.
4733 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 5. fıkrasının (f) bendinde düzenlenen "Kurumdan belge almamış kişilerden ürün almak" fiilinden ve (g) bendinde düzenlenen "Kurumdan satış belgesi almadan tütün mamullerinin toptan satışını yapmak" fiilinden ötürü idari para cezası verilebilmesi için madde metninde belirtildiği şekilde tipe uygun fiilin gerçekleştirildiğinin tam olarak ortaya konulması gerektiği, kaçak olduğu tespit edilmiş ürünlerin bu kişinin üzerinde, aracında veya yanında yakalanmasının anılan fiillerin işlenmiş olabileceği noktasında şüphe oluştursa da idari para cezasına hükmetmek için yeterli olmadığı açıktır.
Kanun'a uygun olarak idari para cezası tesis edebilmek için söz konusu kaçak tütün ürünlerinin kurumdan belge almamış kişilerden alınırken veya perakende satışı yapılırken yakalanma yönünde bir tespitin yapılması, bu konuda tanık beyanlarına başvurulması ve bunların satışının yapıldığı veya alım yapılan kimselerin ifadelerinin alınması noktasında bir takım ek araştırma ve soruşturma sonucunda somut tespitlere dayanılarak fiilin açıkça sübut bulunduğunun ortaya konulması gerekmektedir.
Belirtilen çerçevede somut olayda, sadece davacının üzerinde kaçak sigara bulundurmasının anılan Kanun'da aranılan tipteki fiile uygun olmadığı, dava konusu idari yaptırım tutanağındaki ceza verilmesine neden olan kanunun ilgili maddeleri ile tespit edilen aykırı kabahat/fiil arasındaki bağlantının ne şekilde kurulduğunun açık ve anlaşılır şekilde belirtilmediği, dosyada yalnızca davacının üzerinden çıkan 30 paket kaçak sigara tespitine dayalı olarak idari yaptırım tutanağı düzenlendiği, söz konusu yaptırım tutanağında ihlâl edildiği belirtilen kanun maddelerine yönelik ihlallerin ne şekilde gerçekleştiğinin tam olarak hukuki denetime imkân verecek şekilde ortaya konulamadığı ve yukarıda belirtilen ek tespitler yapılmaksızın idari yaptırım uygulandığı görüldüğünden tüm bu hususlar açısından kanunilik ve hukuki belirlilik ilkelerinin ihlâl edildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Bu itibarla, 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 5. fıkrasının (f) ve (g) bentleri uyarınca tesis edilen idarî para cezası işleminde hukuka uygunluk ve bu işleme karşı açılan davanın idari para cezasına ilişkin kısım yönünden reddine ilişkin mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne;
2. … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davacıya verilen idarî para cezalarına ilişkin olarak verilen davanın reddine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Davacının temyiz isteminin kısmen reddine;
4. Temyize konu Mahkeme kararının mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin kısmı yönünden verilen davanın incelenmeksizin reddine dair kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının bu kısmının ONANMASINA,
5. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 02/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.