Danıştay 10. Daire 2015/2770 Esas 2020/5641 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/2770
Karar No : 2020/5641

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / …
VEKİLİ : 1. Huk. Müş. Yrd. V. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 25/ç maddesi uyarınca 24/08/2000 tarih ve 2000/1209 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Türk vatandaşlığı kaybettirilen davacı tarafından 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 43. maddesi uyarınca yeniden Türk vatandaşlığına alınma istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin İçişleri Bakanlığı Nüfus Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı (Mahkeme kararında sehven … tarih ve … sayılı işlem yazılmıştır.) işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Türk vatandaşlığının yeniden kazanılmasına yönelik yapılan başvurularda, vatandaşlığın kaybediliş nedenleri ve talep sahiplerinin güvenlik araştırmaları sonuçlarının değerlendirilmesinde idarenin takdir yetkisinin geniş yorumlanması gerektiği belirtilerek, başvuru üzerine yapılan tahkikat neticesinde davacı hakkında "Milli güvenliğe aykırı faaliyetler" sebebiyle yurda giriş yasağı kaydı bulunduğunun anlaşıldığı dikkate alındığında; davaya konu olan yeniden Türk vatandaşlığına alınma yönündeki başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı vekili tarafından, tesis edilen işlemin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilemeyeceği, öte yandan müvekkilinin vatandaşlıktan çıkarılmasına ilişkin kararın hukuki dayanağı olan düzenlemenin Kanun'dan çıkarıldığı belirtilerek dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz dilekçesinde ileri sürülen hususların hukuken geçerlilik arz etmediği belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02/12/2020 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.


(X)-KARŞI OY :

Dava; Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 25/ç maddesi uyarınca 24/08/2000 tarih ve 2000/1209 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Türk vatandaşlığı kaybettirilen davacı tarafından 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 43. maddesi uyarınca yeniden Türk vatandaşlığına alınma istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin İçişleri Bakanlığı Nüfus Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı (Mahkeme kararında sehven … tarih ve … sayılı işlem yazılmıştır.) işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun "kaybettirme" başlıklı 25. maddesinin (ç) bendinde, yurt dışında bulunup da muvazzaf askerlik görevini yapmak veya Türkiye'de savaş ilanı üzerine, yurt dışında bulunup da, yurt savunmasına katılmak için yetkili kılınmış makamlar tarafından usulen yapılacak çağrıya mazeretsiz olarak üç ay içinde icabet etmeyenlerin Türk vatandaşlığını kaybettiklerine Bakanlar Kurulu tarafından karar verilebileceği hükmüne yer verilmiştir.
İşlem tarihindeki haliyle 5901 sayılı Kanun'un 43. maddesinde, "Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan kişiler başvurmaları halinde, millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye'de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlar Kurulu kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına alınabilirler." düzenlemesi yer almıştır.
Uyuşmazlıkta; Bakanlar Kurulunun 24/08/2000 tarih ve 2000/1209 sayılı kararıyla Türk vatandaşlığını kaybeden davacının, 19/10/2012 tarihinde İzmir Valiliğine yeniden Türk vatandaşlığına alınması istemiyle başvuruda bulunduğu, İzmir Valiliğinin … tarih ve … sayılı yazısı ile durumun davalı idareye bildirildiği, davalı idare tarafından davacının milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek hali bulunduğu gerekçesiyle dava konusu … tarih ve … sayılı (Mahkeme kararında sehven … tarih ve … sayılı işlem yazılmıştır.) işlem ile başvurunun reddedildiği görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat incelendiğinde; Bakanlar Kurulu Kararı ile Türk vatandaşlığı kaybettirilen davacının yeniden vatandaşlığa alınmasının da Bakanlar Kurulu Kararı sonucunda mümkün olabileceği anlaşılmaktadır. Diğer bir anlatımla, davalı İçişleri Bakanlığının, Türk vatandaşlığı kaybettirilen bir kişinin, yeniden vatandaşlığa alınması hususunda işlem tesis etme yetkisi bulunmamaktadır.
Ayrıca, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 19/10/2017 tarih ve 7039 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile değişik 43. maddesinin 1. fıkrasında, "Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan kişiler, başvurmaları halinde, millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlık kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına alınabilirler." düzenlemesine yer verildiği görülmekle birlikte; dava konusu işlem tarihi itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat hükmü uyarınca yeniden Türk vatandaşlığına alınma talebiyle yapılan başvurular hakkında Bakanlar Kurulunca bir karar verilmesi gerektiğinden, işlem tarihi itibariyle bu konuda işlem tesis etme yetkisi bulunmayan davalı idarece bu hususa yönelik işlem tesis edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yeniden Türk Vatandaşlığına alınma istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemin yetki unsuru yönüyle hukuka uygun olmadığı sonucuna varıldığından, temyiz isteminin kabulü ile temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla aksi yöndeki Daire kararına katılmıyoruz.