MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup, hükmün duruşma yapılması suretiyle Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili, katılma yolu ile davacı vekili tarafından istenilmiştir. Dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 24.11.2020 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü temyiz eden davalı ... vekili Avukat ... geldi. Karşı taraftan temyiz eden davacı vekili Avukat ... geldi. Duruşmaya başlanarak temyiz isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan ve hazır bulunanların sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı vekili, dava konusu 56 parsel sayılı taşınmazda vekil edeninin 5/7 hissesi bulunduğunu, vekil edeninin kendi payının karşılığı olan 27062 m2 lik alan üzerine fıstık, çam, zeytin ve badem ağaçları diktiğini, Batman Sulh Hukuk Mahkemesinin 2013/73 D.İş dosyasında yapılan keşifte taşınmaz üzerinde 12-13 yaşlarında 1400 adet fıstık, 4-5 yaşlarında 110 adet çam, 4-5 yaşlarında 20 adet zeytin, 5-6 yaşlarında 90 adet badem ağacının bulunduğunu, ayrıca taşınmaz çevresinde 1600 m tel çit, 400 adet demir boru direk 1250 m sulama hortumu, 5 tonluk su tankı, 2 adet demir boru kapı, 400 adet tel çiti boru direği temel kazısı ve betonun tespit edildiğini, taşınmaz kamulaştırma işlemine tabi tutulacağından taşınmaz üzerindeki ağaçların ve tesisin mülkiyetinin vekil edenine ait olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... vekili, davacı ve vekil edeninin taşınmaz üzerine birlikte ağaç diktiklerini, vekil edeninin kendi payına düşen masrafları karşıladığını, taşınmaz üzerine ağaç dikeceklerini, bu ağaçların alımı, ekimi, sulaması, gübresi, tel örgüsü, işçi masrafları ve bakımının meyve tutuncaya kadar vekil edeni tarafından davacıya ortalama 7 milyon TL ödenmesi hususunda tutanak tutulduğunu, bu nedenle davanın reddi ile davalının payına düşen kısmının davalıya ait olduğunun tespitini talep etmiştir.
Davalı ..., arazide ekilen bütün ağaçların davacıya ait olduğunu, başka kimsenin hakkının olmadığını, davalı ..."nın taşınmazda bulunan muhtesat ile ilgisinin olmadığını beyan etmiştir.
Mahkemece, ilk hükümle, davanın kısmen kabulü ile 56 nolu parselde 1400 adet fıstık ağacı, 110 adet çam, 20 adet zeytin ağacı, 90 adet badem ağacı ile taşınmaz üzerinde bulunan tel çiti, çit boru direği, boru kapının 1/2"sinin davacı ... tarafından yapıldığının tespitine, davacının fazlaya yönelik talebinin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili ile davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. Karar, Daire’nin 30.04.2018 tarihli ve 2015/20578 Esas, 2018/11863 Karar sayılı kararı ile "Dava konusu muhdesatların bulunduğu 56 parselin tapu kaydı ve krokisi eklenmek suretiyle bu yerin kamulaştırma alanı içerisinde kalıp kalmadığının müzekkere ile sorulması ve nizalı taşınmazın kamulaştırma alanı içinde kalıp kalmadığının kesin olarak belirlenmesi gerekirken bu husus açıklığa kavuşturulmadan karar verilmiş olması doğru görülmemiştir. Mahkemece keşfe gidilmemiş olup, dava konusu taşınmaz üzerinde yerel ve teknik bilirkişiler aracılığıyla keşif yapılması, davaya konu muhdesatların tek tek belirlenip krokide işaretlenmesi, taraf tanıklarının keşif mahallinde muhdesatların başında dinlenmesi, iddia ve savunmalar çerçevesinde taraf delilleri değerlendirilmek suretiyle toplanmış ve toplanacak tüm deliller çerçevesinde karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması yerinde görülmemiştir…" gerekçesi ile bozulmuştur.Mahkemesince, bozmaya uyma kararı verilerek yeniden yapılan yargılama neticesinde, davanın kabulü ile, 56 nolu parselin 22,842 m2 alanda dikilen 1042 fıstık ağacı ve 83 çam ağacının davacı ... tarafından dikildiğinin tespitine karar verilmiş, hüküm davalı vekili ile katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; kamulaştırma hukuki nedenine dayalı muhdesatın tespitine ilişkindir.
Tüm dosya içeriği ve toplanan delillerden, dava konusu 37.888,00 m2 yüzölçümlü olan 56 parsel sayılı taşınmazda davacının 5/7 hissesi, davalıların 1/7 şer hissesi olduğu, bozmadan sonra dosya arasına alınan DSİ yazısına göre, dava konusu taşınmazın Ilısu Barajı kamulaştırma sahası içinde kaldığı, Mahkemece yapılan keşif sonrası alınan bilirkişi raporlarına göre, dava konusu taşınmazın 22.842 m2 sinin üzerinde, 1042 adet fıstık ağacı, 38 adet üzüm ağacı ve 83 adet çam ağacının olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması (6100 sayılı HMK mad. 106/2) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür, bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararının bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re"sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir (HMK mad. 114/1-h, 115).
Öğretide ve Yargıtayın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir.
Somut olayda, Mahkemece, 56 nolu parselin 22.842 m2 alanda dikilen 1042 fıstık ağacı ve 83 çam ağacının davacı ... tarafından dikildiğinin tespitine karar verilmiş ise de, bu görüşe katılma olanağı bulunmamaktadır. Şöyle ki, davacı dava dilekçesinde, dava konusu 56 parsel sayılı taşınmaz üzerinden bulunan muhdesatların tamamının aidiyetinin tespiti talebinde bulunmuştur. Oysa, davalı tarafça dosyaya sunulan, 25.03.2001 tarihli tutanak incelendiğinde, dava konusu parsel üzerine dikilecek ağaçların ekimi, sulanması vb masraflarının ortalama davalı hissesine düşen payı olan 7.000.000 TL"nin davacıya teslim edildiğinin yazılı olduğu, tutanağın altının davacı tarafından imzalandığı, davacının imzaya itirazı üzerine Mahkemece, alınan bilirkişi raporunda, imzanın davacıya ait olduğunun tespit edildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, davacının, dava konusu taşınmaz üzerindeki muhdesatların tamamının aidiyetinin tespitine karar verilmesini talep ettiği düşünüldüğünde, bahse konu belge karşısında, dava konusu taşınmaz üzerindeki muhdesatların tamamının davacı tarafından meydana getirilmediği ortadadır. O halde, Mahkemece, bahsi geçen tutanak uyarınca, muhdesatların tamamının davacı tarafından meydana getirilmediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi yanlış olup, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir Ayrıca, her ne kadar davalılardan Resul, dava konusu taşınmazdaki muhdesatların davacıya ait olduğunu belirtmiş ise de, bu hususun muhdesatlarla ilgili bedellerin ödenmesi sırasında dikkate alınması gerektiği düşünülmelidir.
SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazları yukarıda açıklanan nedenle yerinde olduğundan kabulüyle, usul ve yasaya uygun bulunmayan hükmün 6100 sayılı HMK"nin Geçici 3.maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma sebebine göre davacı vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, Yargıtay duruşmasının yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri uyarınca 3.050,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak Yargıtay duruşmasında avukat marifetiyle temsil olunan davalı ... ..."ya verilmesine ve taraflarca HUMK"un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 24.11.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.