Mahkemesi :İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum ve davalı şirket avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, 02.04.2009-02.02.2011 tarihleri arasında geçen sürelerinin sigortalı hizmet olarak sayılmasını talep eden davacı hakkında mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş ise de; davacının çalışmasının niteliği, işyerinin kapsamı, yapılan iş veya işlerin devamlı olup olmadığı ve davacının çalışmalarının gerçekliği konusunda yapılan inceleme hüküm kurmaya yeterli görülmemiştir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu tür davalarda, fiili çalışmanın her türlü delille ispatlanabileceği ve Mahkemece re"sen araştırma yapılabileceği ilkesi de göz önünde bulundurularak, öncelikle, davalı işyeri hakkında kurumca davaya konu dönemlerde herhangi bir teftiş veya denetim yapılıp yapılmadığı, işyerinde ortalama kaç kişinin olduğuna dair fikir verebilecek nitelikteki vergi ve muhtasar beyannamelerin bulunup bulunmadığı, dinlenen tanık beyanlarına göre ikinci bir işyeri olması karşısında davacının çalışmalarının hangi adreste geçtiği hususunda HMK’nın 31’inci maddesi kapsamında açıklama istendikten sonra, her iki işyeri kayıtlarının davalı Kurum"dan getirtilerek öncelikle Kurum kayıtlarına davacının çalışmalarının geçip geçmediği hususunun araştırılması, daha sonrasında ise, davacının iddiasına konu dönemdeki çalışmalarının tespitine yarar şekilde, öncelikle yapılan işle ilgili olarak yazılı belgelerinin bulunup bulunmadığı araştırılmalı, yazılı belgelere rastlanılmaması halinde ise, davacının çalışmalarının geçtiği işyerlerine komşu olan işyerlerindeki işveren veya sigortalıların kolluk aracılığıyla tespitinden sonra davacının çalışmalarını bilebilecek durumda olan ve tarafsız nitelikteki tanıklar tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Eldeki dava bakımından ise, davacı lehine beyanı olan tanıklar olduğu gibi davacının çalışmalarını bilmediğini beyan eden tanıkların da bulunması, ayrıca bu tanıklar hakkında yalan tanıklık nedeniyle ceza davası bulunduğunun belirtilmesi nedeniyle, bu ceza davasının sonuçlanıp sonuçlanmadığı hususu da araştırılarak, bordrolu tanıkların beyanları arasındaki çelişkiler usulünce giderilmek suretiyle bir karar verilmeli, aynı şekilde davacının işçilik alacakları davası açıp açmadığı, açmış ve kesinleşmiş ise bu dava bakımından güçlü delil oluşturabileceği hususu hatırda tutularak, dosya arasında mevcut dönem bordrolarında adı geçen diğer tanıklardan da yeterli sayıda dinlenilmesi ile davacının iddiası araştırılmalı ve aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş başka kişiler emniyet araştırması ve kurumdan sorulmak suretiyle saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı;yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, çelişkiler vaki olursa usulünce giderilmeli, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenmeli tüm deliller toplandıktan sonra sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ve davalı şirket avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem hâlinde davalı şirkete iadesine, 21.03.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.