Ölünceye Kadar Bakma Akdi - Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2009/1611 Esas 2009/3127 Karar Sayılı İlamı

1. Hukuk Dairesi 2009/1611 E., 2009/3127 K.

1. Hukuk Dairesi 2009/1611 E., 2009/3127 K.

• ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA AKDİ

• 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 511 ]
• 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 517 ]

"İçtihat Metni"

Taraflar arasında görülen davada;

Davacı, maliki olduğu 1984 parsel sayılı taşınmazı ölünceye kadar bakım koşuluyla davalı oğluna temlik ettiğini, davalının sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğini ileri sürerek, tapu iptali ve tescil isteğinde bulunmuştur.

Davalı, sözleşmeden kaynaklanan edimlerini yerine getirdiğini bildirip, davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, davacı iddialarının kanıtlanamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

Karar, davacı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; tetkik hakiminin raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü.

Dava, tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.

Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.

Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; dava konusu 1984 parsel sayılı taşınmaz davacı adına kayıtlı iken, ölünceye kadar bakma koşuluyla 04.08.2005 tarihli akitle davalıya temlik edildiği, davacının, bakım borcunun davalı tarafından yerine getirilmediğini ileri sürerek eldeki davayı açtığı anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere; ölünceye kadar bakıp gözetmek sözleşmesi, basitçe taraflarına karşılıklı hak ve borçlar yükleyen, bazı yönleri itibarıyla talih ve tesadüfe, ayrıca şekle bağlı bir sözleşme şeklinde tanımlanabilir. Nitekim söz konusu sözleşme, BK"nın 511. maddesinde, "kaydı hayat ile bakma mukavelesi, akitlerden birinin diğerine ölünceye kadar bakmak ve onu görüp gözetmek şartıyla bir mamelek yahut bazı malların temlikini iltizam etmesinden ibaret olan bir akit" olarak tarif edilmiştir.

Anılan yasanın bu ve devamı maddelerinin açık hükümlerinde belirtildiği gibi, ölünceye kadar bakım sözleşmesi ile bakım alacaklısı, sözleşmeye konu olan mamelek veya bazı mallarının mülkiyetini bakım borçlusuna geçirme, bakım borçlusu da kural olarak bakım alacaklısını kendi ailesi içerisine alıp, ona özenle ölünceye kadar bakıp gözetmek yükümlülüğü altına girer. Hemen belirtmek gerekir ki, bakım borçlusunun bakıp gözetmek yükümlülüğü, aksi

kararlaştırılmadığı sürece bakım alacaklısını ailesi içerisine alıp, ikametini temin etme yanında, besleme, giydirme, hastalığında hekime götürüp gerekli ihtimamı gösterme, manevi yönden her türlü yardım ve desteği sağlama gibi ödevleri de içerisine alır. Kuşkusuz bakım borçlusu yükümlülüklerini yerine getirirken, aldığı malların kıymetine, bakım alacaklısının önceden sahip olduğu içtimai mevkiine ve hakkaniyet kurallarına göre hareket etmek zorundadır. Öte yandan, yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin sonuçları BK"nın 517. maddesinde açıklanmış, sözleşmeden doğan ödevlere aykırılık yüzünden ilişki çekilmez olmuşsa, ya da başka önemli nedenlerle ilişkinin sürdürülmesi aşırı ölçüde güçleşmiş veya olanaksız hale gelmişse, taraflardan her birinin tek yanlı olarak sözleşmeyi fesih etme, verdiği şeyi geri alma hatta karşı tarafın kusurlu olması halinde tazminat isteme hakkı tanınmıştır. O halde, yükümlülüklerini yerine getirmeyen bakım borçlusuna karşı bakım alacaklısı her zaman fesih hakkını kullanabilmekte, fesih geçmişe etkili (makable şamil) olmak üzere sözleşmeyi sona erdirdiğinden verdiği şeyi de geri isteyebilmektedir.

Öte yandan, BK"nın 517/son maddesi hükmüne göre; hakim, mukaveleyi feshedecek yerde, iki taraftan birinin talebi ile yahut re"sen artık birlikte yaşamalarına nihayet verip, buna mukabil alacaklıya kaydı hayat ile bir irat tahsis edebilir.

Uyuşmazlığın değinilen hüküm (BK"nın 517/son maddesi) uyarınca çözüme bağlanması; bakım yükümlülüğünün birarada yaşamak suretiyle yerine getirilmesi imkanlarının ortadan kalktığı ya da büyük ölçüde sınırlandığı haller için düşünülmelidir. Bunun yanı sıra, takdir edilecek irat, yanların özel ve ekonomik durumlarına uygun ve adil olmalıdır.

Somut olayda, davacının maliki olduğu taşınmazı davalıya bakım koşulu ile temlik ettiği kayden sabittir. Öte yandan, dosyadaki bilgi ve belgelerden, tanık beyanlarından tarafların biraraya gelerek bakım borcunun yerine getirilemeyeceği, koşulun ifa edilememesinin davalıdan değil, davacının kusurundan kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Hal böyle olunca, belirlenen olgular, yukarıda açıklanan ilkelerle birlikte değerlendirilerek davacıya uygun bir irat bağlanması yönünde bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmuş olması doğru değildir.

Davacının bu yöne değinen temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK"nın 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.03.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.