MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacılar vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacılar vek.Av.... ile davalılardan ... Koop.Genel Müdl.vek.Av.... gelmiş, diğer davalılar tarafından kimse gelmemiş olduğundan onların yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

-K A R A R-

Davacılar vekili, müvekkili şirketlerin ... süt inekçiliği çiftliği kurduğunu, Ürdünlü olduğu bilinen davalı ... Hayvancılık Ltd.Şti."nin yurt dışından büyükbaş hayvan ithal edip devlete sattığını, kısa adı ... olan ... Kooperatifleri Merkez Birliği"nin müvekkillerinin de içerisinde olduğu 12 firmaya ... inek ithal edeceğini ileri sürdüğünü, müvekillerinin resmi kurum olan ..."e güvendiğini, davalı ..."in ithal edilecek ineklerin bedelinin ... firması olan ..."a gönderilmesini istediğini, davalı ..."un bu ... firması ile bağlantılı ... firması ... AŞ."nin sahibi olduğunu, müvekkillerinin tüm paralarını, ... firması olan ..."a gönderdiğini, davalı ..."nin gemisinin şap mikrobu taşıdığı gerekçesi ile ... Limanına sokulmadığını, ... firmasının müvekkillerini dolandırmak için kurulduğu ve sonra da iflas ettirildiğinin öğrenildiğini, devletin teşvik ve destekleri ile kurulan davalıların kusurlu olduğu ve örgütlü hareket ettiklerini, müvekkillerinin parasını aldığını ve tek bir inek dahi teslim etmediğini ileri sürerek davalıların kusurlu ve örgütlü oldukları ve müvekkillerini dolandırdıklarını, paralarını gasp ettiklerini, yaptıkları sözleşmelere aykırı davrandıklarını, müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarını, HMK 106.maddesine istinaden tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar ... Hayvancılık Ltd.Şti. Tareq ... Khalfel ... ve ... vekili, dava dilekçesinin usule uygun olmadığını, yetkisiz mahkemede dava açıldığını, HMK 106.maddesine göre böyle bir davanın açılamayacağını, müvekkillerinin davacı tarafı tanımadığını, aralarında sözleşmenin bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkilinin davacılara hiçbir taahhüdünün sözleşme ilişkisinin bulunmadığını, müvekkilinin kısaltılmış ünvanının "..." olmadığını, davacının yanıldığını, ... AŞ."nin ayrı bir tüzel kişilik olduğunu, böyle bir tespit davasının açılamayacağını, mahkemenin yetkili olmadığını, davacıların ... ... ... firması ile gebe düve alım-satım sözleşmesi imzaladığını, bu sözleşmenin 21.maddesinde tahkim kaydının bulunduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ..., davacıların ... ... firması ile sözleşme yaptığını, paraları da bu firmaya gönderdiğini, ... Mahkemesinin yetkisiz olduğunu, tahkim şartı nedeniyle iş bu davanın reddi gerektiğini, kendisinin sözleşmeyi vekil sıfatı ile imzaladığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ..., aleyhine bu davanın açılamayacağını, iş bu davada hukuki yarar bulunmadığını, tahkim şartı nedeniyle davanın reddi gerektiğini belirtmiştir.
Mahkemece davalı ... ... yönünden dava tefrik edilerek aynı esasa kaydedilmiş, diğer davalıların yetki ve zamanaşımı itirazlarının yerinde olmadığı, 6100 sayılı HMK"nın 106.maddesi gereğince bu şekilde tespit davasının açılabileceği, iddianın temel noktasının 07.05.2010 tarihli sözleşme olduğu, bu sözleşmenin 21.maddesi gereğince taraflar arasındaki dava konusu anlaşmazlığın hakem heyetinde görülmesi gerektiği gerekçeleri ile 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu"nun 5.maddesi gereğince davanın usulden reddine karar verilmiş, hüküm davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
Davacılar vekili, davalıların örgütlü olarak kusurlu davranışları ile müvekkillerini dolandırdıklarını ve paralarını gasp ettiklerini iddia ederek bu durumun tespitini talep etmiştir. Görüldüğü gibi iddiaya konu olan hususlar maddi vakıa niteliğindedir. 6100 sayılı HMK"nın 106/3 maddesine göre, "Maddi vakıalar tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturmaz."
Mahkemece HMK"nın 106.maddesi uyarınca tespit davası açılabileceği şeklinde bir gerekçeye yer verilmiş olup, bu yöndeki gerekçe yukarıda belirtilen sebeplerle usul ve yasaya uygun değil ise de, sonucu itibariyle doğru olan hükmün 6100 sayılı HMK"nın geçici 3.maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 438/son maddesi uyarınca gerekçesi değiştirilerek ve düzeltilerek onanması uygun görülmüştür.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün belirtilen gerekçelerle düzeltilerek ONANMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davalılardan ... Koop.Genel Müdürlüğü yararına takdir edilen 1.100.00.-TL. duruşma vekalet ücretinin davacılardan alınarak ... Koop.Genel Müdürlüğü"ne ödenmesine, peşin harcın istek halinde iadesine, 28.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.