MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada ... İş ile ... İş Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, taraflar arasındaki iş akdinin feshinin geçersizliğinin tespiti, işe iade istemi ve boşta geçen süreye ait ücretin davalılardan müteselsilen tahsili istemlerine ilişkindir.
... İş Mahkemesince, uyuşmazlıkta ortak yetkili mahkemenin işçinin işini yaptığı yer olan ... Mahkemeleri olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
... İş Mahkemesi ise davalı ... Müdürlüğünün yerleşim yeri mahkemesinde dava açıldığı ve davada ... İş Mahkemesinin de yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik yönünde hüküm kurmuştur.
6100 sayılı HMK"nın maddesi uyarınca her dava, kural olarak, davalının ikametgahı mahkemesinde açılır.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde, iş uyuşmazlıklarında yer itibarıyla yetkili olarak iş mahkemeleri belirlenmiştir. Buna göre, “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medenî Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.”
İş mahkemelerinde yetki kuralı, Hukuk Muhakemeleri Kanununun yetki kurallarına uygun olup buna ek olarak işin yapıldığı yer, yani işyerinin bulunduğu yer mahkemelerini de yetkili kılmaktadır.
İş aktine istinaden açılan davalarda yetkili mahkeme, dava tarihinde davalının ikametgâhının bulunduğu veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş mahkemesi veya iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesidir.
İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde itiraz edilmese de bu husus, hâkim tarafından kendiliğinden gözönünde bulundurulmalıdır. Bir başka anlatımla hâkim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de re"sen yetksizlik kararı verebilir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da 27.01.2016 tarih, 2015/21-3504 E. - 2016/92 K. sayılı kararında “...Hukuk Genel Kurulunun önüne gelen uyuşmazlık; Hukuk Muhakemeleri Kanununun "Davalının birden fazla olması hâlinde yetki"yi düzenleyen 7. maddesinin somut olaya uygulanma imkanının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümüne esas olmak üzere öncelikle yasal mevzuatın açıklanmasında yarar bulunmaktadır.
Bilindiği üzere, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde, iş mahkemelerinde açılacak her davaya, açıldığı tarihte dava olunanın, Türk Medenî Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabileceği, bunlara aykırı sözleşmenin muteber sayılmayacağı, aynı Kanunun 15. maddesinde de, bu Kanunda sarahat bulunmayan hallerde Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerinin uygulanacağı düzenlemesi bulunmaktadır.
Buna göre, iş mahkemelerinde yetki kuralı, Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununun yetki kurallarına uygun olup, buna ek olarak işçinin işinin yapıldığı yer mahkemeleri de yetkili kılınmıştır.
Nitekim, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinin gerekçesinde de “Gerek işçi gerek işveren veya vekili tarafından bu Kanuna göre iş mahkemesinde açılacak davalarda hangi yer mahkemesinin yetkili olduğunu göstermek üzere tedvinine lüzum görülen bu madde, Hükümet tasarısında derpiş edilmemiş olan bir ihtiyacı karşılamaya matuf bulunmaktadır. Bilhassa işçilerin içinde bulundukları şartlar bakımından, dava olunanın ikametgahı mahkemesinde dava açmaya mecbur kalmalarından doğabilecek güçlüklerin önlenmesi maksadıyla, bu davaların, dava olunanın Medenî Kanun gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde açılabileceği gibi işçinin işini yaptığı iş yeri için yetkili yer mahkemesinde de görülebileceği esası konulmuş, kamu intizamı bakımından konulmuş bu yetki hükmünün hilafına mukavele yapılamayacağı da tashih edilmek suretiyle işverenlerin işçiler tarafından aleyhlerine dava açılmasını güçleştirmek üzere iş mukavelelerinde veya işyeri dahili talimatnamelerinde başka yargı merci tayin etmeleri önlenmiştir.” denilmektedir.
5521 sayılı Kanunun 5. maddesinin kamu düzeni etkisinin ilke olarak, işverene karşı ve yalnız işçinin yararına olduğu, burada işçinin değil işverenin sözleşme serbestisinin kısıtlandığı, bu nedenle anılan maddenin yetki ile ilgili genel hükümleri kaldırmadığı, sadece genel hükümlerle birlikte öngörmüş olduğu, iş yeri esasına dayanan yetkiyi bertaraf edecek anlaşmaları geçersiz kılacağı, geçersizliğin sadece işvereni hedef tuttuğu anlaşılmaktadır (Çemberci, M.: İş Mahkemeleri Kanunu Şerhi, Güzel ... Matbaası, ... 1969, s. 69-71).
Tüm bu açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde; somut olayda, davanın davalı ...nün ikametgahının bulunduğu ... İş Mahkemesinde açıldığı, 5521 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca ... İş Mahkemesinin yetkili bulunduğu anlaşılmaktadır.
Anılan hükümler karşısında, davalılardan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü yönünden ... İş Mahkemesinin yetkili olduğu ve davanın iş kazasından kaynaklandığı gözetildiğinde 5521 sayılı Kanunun 5. maddesinin uygulanmasının gerekeceği açıktır.
Bu nedenle; mahkemece, yetki itirazının reddi ile işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçeyle yazılı şekilde yetkisizlik kararı verilmesi isabetsizdir.” şeklinde açıklanmıştır.
Somut uyuşmazlıkta, davacı vekilinin, müvekkilinin iş akdinin feshinin geçersizliğinin tespiti, işe iadesi ve boşta geçen süreye ait ücretin tahsili istemleri ile, davalılardan ...nün yerleşim yeri olan ... İş Mahkemesinde seçimlik hakkını kullanarak dava açtığı anlaşılmakla, uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı ... İş Mahkemesince görülüp çözümlenmesi gerekir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince ... İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 13/06/2016 gününde oy birliğiyle karar verildi.