Zorunlu Sigortalılık Süresi - Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2008/15310 Esas 2010/2052 Karar Sayılı İlamı

10. Hukuk Dairesi 2008/15310 E., 2010/2052 K.

10. Hukuk Dairesi 2008/15310 E., 2010/2052 K.

• ZORUNLU SİGORTALILIK SÜRESİ

• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Madde 79 ]
• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Geçici Madde 20 ]

"İçtihat Metni"

Davacı vekili, 506 sayılı Kanun kapsamındaki zorunlu sigortalılık sürelerinin tespitini istemiştir.

Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Hükmün; davacı avukatı, davalı SGK Başkanlığı avukatı, davalı A…

… Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi Tolga Özmen tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Dava; 01.09.1993 - 20.05.2007 tarihleri arasında, her yılın Ağustos ayı dışında sürekli olarak davalılara ait işyerinde, hizmet akdine dayalı olarak geçen ve Kuruma bildirilmeyen çalışmaların tespiti istemine ilişkindir. Davacı adına; davalı Atikler Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına tescilli 24547 sicil numaralı işyerinden; 01.09.1993 - 31.12.1993, 01.01.1995 - 30.04.1995, 10.10.1995 - 31.03.1996, 01.09.1996 - 28.02.1997, 10.09.1997 - 20.02.1998, 15.09.1998 - 05.03.1999 dönemlerinde kısmi, 10.10.2001 - 10.04.2002 tarihleri arasında tam; "A…

… Gıda Sanayi İnşaat Taahhüt Elekt. Müh. Tur. Nak. İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti." unvanlı şirket adına tescilli 11004704 sicil numaralı işyerinden 15.09.2000 - 01.11.2000 döneminde kısmi bildirim ve prim ödemelerinin bulunduğu, 01.09.1993, 01.01.1995, 01.09.1996, 10.09.1997, 15.09.1998, 15.09.2000, 10.10.2001 tarihlerinde çalışılmaya başlanıldığını gösteren işe giriş bildirgelerinin Kuruma verildiği anlaşılmakta olup, mahkemece yürütülen yargılama sonunda; davalı A…

… Gıda Sanayi İnşaat Taahhüt Elekt. Müh. Tur. Nak. İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle dava reddedilip, diğer davalılar hakkında; 01.09.1993 - 31.12.1993, 01.01.1995 - 30.04.1995, 10.10.1995 - 31.03.1996, 01.09.1996 - 28.02.1997, 10.09.1997 - 20.02.1998, 15.09.1998 - 05.03.1999, 15.09.2002 -

15.03.2003, 15.09.2003 - 15.03.2004, 15.09.2004 - 15.03.2005, 15.09.2005 - 15.03.2006, 15.09.2006 - 15.03.2007 dönemlerine yönelik olarak sigortalılık süreleri hüküm altına alınmıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 01.10.2008 günü yürürlüğe giren geçici 7"nci maddesinde yer alan; bu Kanunun yürürlük tarihine kadar 506 sayılı, 1479 sayılı, 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 2926 sayılı, 5434 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20"nci maddesine göre sandıklara tâbi sigortalılık başlangıçları ile hizmet sürelerinin, fiilî hizmet süresi zammının, itibarî hizmet sürelerinin, borçlandırılan ve ihya edilen süreler vesigortalılık sürelerinin tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirileceği yönündeki düzenleme ve genel olarak kanunların geriye yürümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralı karşısında davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79"uncu maddesinin onuncu fıkrasıdır. Anılan Kanunun 6"ncı maddesinde yer alan, sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamayacağı ve vazgeçilemeyeceği yönündeki düzenleme ile anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi göz önünde bulundurulduğunda, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davaların kamu düzeni ile ilgili olduğu ve özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri gerektiği açıktır. Bu bağlamda, hak kayıpları ile gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi ve temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği dikkate alınmalıdır. Diğer taraftan Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 26.02.2003 gün ve 2003/21 - 43 Esas, 2003/97 Karar sayılı ilâmında ayrıntıları açıklandığı üzere, kural olarak işe giriş bildirgeleri ve ücret ödeme bordroları sigortalının imzasını içermelidir. Sigortalı, anılan belgeleri hata, hile veya manevi baskı altında imzaladığını ileri sürmemiş ya da imzanın kendisine ait olmadığını veya kesintisiz çalıştığını belirtmemiş ise, birden fazla işe giriş bildirgesinin varlığı ve işyerinden yapılan kısmi bildirimler, sigortalının o işyerinde kesintili çalıştığına karine oluşturmaktadır. Bu karinenin aksi ise ancak, eş değer delillerle kanıtlanmalı ve bu kapsamda tanık anlatımlarına değer verilmemelidir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde; 24547 ve 11004704 sicil numaralı işyerlerinin 506 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu süreler belirlenmeli, anılan işyerlerine ait tescil dosyaları, tüm dönem bordroları, aylık prim ve hizmet belgeleri Kurumdan getirtilmeli, işyerlerinin niteliği, kapasitesi, yürütülen işin türü ortaya konularak bu işyerlerinde yılın hangi aylarında çalışmanın gerçekleştiği, bir başka anlatımla mevsimlik (sezonluk) çalışma

ilişkilerinin söz konusu olup olmadığı saptanmalı, bordrolar ile aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirimi yapılan sigortalılar dinlenilmeli, tüm aramalara karşın anılan kişilere ulaşılamadığı takdirde ve/veya söz konusu belgelerin Kuruma verilmediği dönemler yönünden aynı çevrede faaliyet yürüten işverenler ve bunların çalıştırdığı kişiler yöntemince tespit edilerek tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmalı, belirdiği takdirde tüm tanık anlatımları arasındaki çelişkiler giderilmeli, işe giriş bildirgelerinde yer alan imzalara ilişkin olarak; imzanın kendisine aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkâr edilip de aidiyeti uzman bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata, hile, ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksinin eş değer kanıtlarla ispatlanması için davacıdan delilleri istenilmeli, toplanan tüm bilgi ve belgeler birlikte değerlendirilerek elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.

Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulduğunda;

a-) Yukarıda belirtilen yöntem ve kapsamda inceleme ve araştırma yapılmaksızın, mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi,

b-) A…

… Gıda Sanayi İnşaat Taahhüt Elekt. Müh. Tur. Nak. İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. unvanını taşıyan şirket adına 506 sayılı Kanun kapsamında tescilli işyerinin ve söz konusu işyerinden davacı adına bildirimin varlığı, bu işyeri ile davalı Atikler Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına kanun kapsamına alınan 24547 sicil numaralı işyeri yönünden düzenlenen işe giriş bildirgelerinde aynı adresin yazılı olması, "A…

… Gıda Sanayi İnşaat Taahhüt Elekt. Müh. Tur. Nak. İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti." unvanlı herhangi bir şirketin olmaması dikkate alındığında, maddi hataya dayalı olarak "Atik" yerine "Atikler" ibaresi yazılarak husumetin yöneltildiği belirgin bulunmasına karşın, mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu, söz konusu davalıya karşı açılan davanın pasif husumet yokluğu gerekçesiyle reddi yönünde hüküm kurulması,

c-) 13.12.2007 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi"nin 3"üncü maddesinin ikinci fıkrasında; müteselsilen sorumlu olanlar aleyhine açılan davanın reddinde, ret sebebi ortak olan davalılar vekili lehine tek, ret sebebi ayrı olan davalılar vekili lehine ise her ret sebebi için ayrı ayrı avukatlık ücretine hükmolunacağı belirtilmiş olup, davalı SGK Başkanlığı ile davalı A…

… Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. yönünden davanın kısmen reddi sebebinin ortak olduğu belirgin bulunmasına karşın, davalılar yararına tek avukatlık ücretinin hüküm altına alınması gerekirken, mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu söz konusu ücretin her bir davalı için ayrı belirlenmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O hâlde, hükmü temyiz eden taraf avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının isteği durumunda davalı Atikler Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti."ne geri verilmesine, 18.02.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.