Y A R G I T A Y İ L A M I

MAHKEMESİ : Van 1. İş Mahkemesi
TARİHİ : 29/04/2015
NUMARASI : 2011/106-2015/323

DAVA : Davacı, Ç.. B..nın işkolu tespitine ilişkin kararının iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, Türkiye S.-İş Sendikasının talebi üzerine, Ç.. B..nın 25.03.2011 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan kararıyla, V. Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesinde faaliyet gösteren F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne bağlı işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle sağlık işkolunda bulunduğunun tespit edildiğini, ancak tespitin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek yapılan tespitin iptaliyle dava konusu işyerinde yapılan işlerin niteliği itibariyle genel işler işkolunda bulunduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Türkiye S.-İş Sendikası vekili, hastanelerde yapılan her türlü işin sağlık işkoluna girdiğini, asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini, davalı diğer iki sendika ise husumet yönünden davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Ç.. B.. vekili de davanın reddini talep etmiş, davalı işveren ise cevap vermemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Uyuşmazlık, tespit tarihinde yürürlükte bulunan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu"nun 4. ve 60. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
İşkolu kavramı, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İş kolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı kanuni düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma şartlarının aranacağı düzenlenmiştir. Öte yandan, teknolojik ve ekonomik gelişmeler bir işyeri çerçevesinde mal ve hizmet üretimi, pazarlama ve müşterilere sunulması yönünden çok yönlü bir yapısal değişikliği gerektirmesi sebebiyle, bir işyerinin amacının gerçekleşmesinde, işlerin görülmesi, işyerinin kurulu bulunduğu “yerin” dışına taşmış, özellikle “işveren kurulan iş organizasyonu” içerisinde işyeri niteliğinde olmayan irtibat bürolarına veya yurt genelinde veya ilin içinde işlerin yürütüldüğü örgütlenmeye kadar genişletmek gereksinimi duyulmuştur. Bu bağlamda, 2. maddede “iş yeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür” hükmü getirilmiştir.
İşyerinin özelliğini veren temel öğe teknik amaçtır. Mal ve hizmetin kazanç amacıyla yahut başka bir amaçla üretilmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla hizmet üretimi veya mal üretimi tek başına teknik bir amaç olabilir. Sonuç olarak işyeri teknik bir amacı gerçekleştiren temelde örgütsel bir birlikteliktir. İşyeri sürekli bir organizasyon içerisinde örgütlenmeyi gerektirir. Organizasyon, özünde maddi ve maddi olmayan öğelerin yanında, emeğin varlığını da içinde barındırır.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyla işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespiti, asıl işverenden ayrı olarak yapılmalıdır. Alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 2821 sayılı Kanun"un 60/2. maddesinde öngörülen ve bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. İşkolu tespitinde işletme bünyesindeki işyerleri de ayrı ayrı dikkate alınır. Çünkü işkolu tespitinde birim olarak “işyeri” esas alınır. İşyeri organizasyonu içerisinde asıl işin gerçekleşmesini sağlayan diğer işler ise yardımcı işlerdir. İşletme iş kolu tespiti için de asıl iş ve yardımcı iş kavramına yer verilemez.
Somut olayda, Ç.. B..nın dava konusu 25.03.2011 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan kararıyla, F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından V. Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle sağlık işkolunda bulunduğu tespit edilmiştir.
İnceleme konusu davada, V. Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesinin veri hazırlama işine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. İşkolu tespitine esas iş müfettişi raporuna göre de ihale konusunun veri hazırlama ve kontrol işletmeni hizmet alımı olduğu, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hastaneye giriş yapan hastaların giriş işlemlerinden başlayarak taburcu ve faturalandırma da dahil daha sonrasında arşiv işlerine kadar işyerlerinde tüm veri işlerine baktıkları tespit edilmiştir. Dosya içeriğine göre de, alt işveren işçilerinin tamamı veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapmaktadır.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular ışığında, alt işveren işyerinde yapılan işlere dair işkolu tespitinin, asıl işveren işyerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerekliliği karşısında, alt işveren F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yürütülen işler, niteliği itibariyle İşkolları Tüzüğü"nün 17 sıra numarasında yer alan “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda yer almaktadır. Her ne kadar davacı sendika, dava konusu işyerinin “Genel İşler” işkoluna girdiğinin tespitini istemiş ise de, Bakanlık işkolu tespit kararının hatalı olması sebebiyle iptaline karar verilmesi durumunda, işkolu tespitine ilişkin hükümler kamu düzenine ilişkin olduğundan, tespite konu işyeri veya işyerlerinin hangi işkoluna girdiği resen tespit edileceğinden işyerinin girdiği işkolunun belirlenmesi gerekir. Bu cümleden olarak, mahkemece, davanın kısmen kabulü ile işkolu tespit kararının iptaline ve dava konusu işyerinin İşkolları Tüzüğü"nün 17 sıra numarasında yer alan “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
Diğer taraftan, davalılardan Türkiye S. ve Sosyal Hizmetler Kolu Kamu Görevlileri Sendikası (T.. S..) ve S. ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (S.S)"in, 4688 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösterdikleri nazara alındığında, anılan davalılar yönünden husumet yokluğu sebebiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde verilen karar bu bu yönü itibariyle de isabetsizdir.
Belirtilen sebeplerle, mülga 2821 sayılı Sendikalar Kanunu"nun 4. maddesi uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda belirtilen sebeplerle;
1-Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın kısmen KABULÜNE, F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından V. Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yürütülen işlerin İşkolları Tüzüğü’nün 24 sıra numaralı “Sağlık” işkoluna girdiğine ilişkin 25.03.2011 tarih ve 27885 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan Ç.. B..nın 2011/34 sayılı işkolu tespit kararının İPTALİNE,
3-F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından V. Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle İşkolları Tüzüğü"nün 17 sıra numarasında yer alan “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda yer aldığının TESPİTİNE,
4-Davanın, Türk S.. S.. ve S.S yönünden husumet yokluğu sebebiyle REDDİNE,
5-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 29,20 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 1,50 TL karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
6-Davacı tarafından yapılan 875,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.800,00 TL ücreti vekâletin davalılar Türkiye S. İşçileri Sendikası, Ç.. B.. ve F. Bilgisayar Yazılım ve Danışmanlık Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti."den alınarak davacıya verilmesine,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.800,00 TL ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalı T.. S.."e verilmesine,
9-Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, kesin olarak 18.01.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.