21. Hukuk Dairesi 2018/5638 E. , 2019/1246 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, sigorta başlangıç tarihinin 01/08/1985 olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, ... Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı ... Orman sahasında mevsimlik işçi olarak ilk işe giriş tarihinin 01/08/1985 tarihi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.Karar, davalı SGK vekilince temyiz edilmiştir. Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; "Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir. Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir. Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 01/10/1969 doğumlu davacının, bildirgedeki işe giriş tarihi olan 01/08/1985 tarihinde 15 yaşında olduğu, davanın kabulüne ilişkin ilk kararın Dairemizce araştırmaya yönelik bozulduğu, talep ettiği tarihte davacı adına verilmiş işe giriş bildirgesi bulunmadığı, davacı ...’nun , ... ve... oğlu-... doğumlu olduğu, ... sicil numaralı işyerinden verilen 1985/2. dönem bordrosunda Mahmut Kuzu" ya ait ... sigorta sicil numarasının karşısında ... isminin yer aldığı, davacının bu kişinin kendisi olduğunu iddia ettiği, davacı adına ilk olarak ... sicil numarasıyla 08/06/1992 tarihli işe giriş bildirgesinin ... Orman İşletme Müdürlüğü ... Ormancılık faaliyetleri ünvanlı ... sicil numaralı işyerinden verildiği, bundan sonra 2004 yılına kadar her yıl ...Orman İşletme Müdürlüğü"nden işe giriş bildirgesi verildiği, ... oğlu 1961/... doğumlu ... adına 09.04.1981 tarihli ve 20.08.1985 tarihli ...i/1961 doğumlu ... adına işe giriş bildirgelerinin bulunduğu, ... Orman İşletme Müdürlüğü" nün 10.03.2015 tarihli yazısında 1985/2. dönem bordrosunda ... sigorta sicil numarasının ..." ya ait olduğunun bildirildiği, ... Orman İşletme Müdürlüğü tarafından gönderilen ... sicil numaralı Ormancılık Faaliyetleri Orman İşletme Müdürlüğü ... ünvanlı işyerinden verilen 1981/2. dönem bordrosunda ... sicil numarası ile ... adına bildirimlerin bulunduğu, yine 1985/2. dönem bordrosunda aynı sicil numarası ile bu kez ... adına 01.08.1985 tarihinden başlayan bildirimlerin bulunduğu, Nüfus Müdürlüğünden, ... oğlu ...-1961 doğumlu ...’nun 14/06/1994 tarihinde bekar olarak vefat ettiği, mirasçısı olmadığı, ... ve tüm ilçelerinde ... adında başka kimse olmadığının bildirildiği, tanıkların 1985 yılında davacıyla birlikte çalıştıklarını, ... diye birini tanımadıklarını, davacının ... adında dedesinin de
ormanda çalıştığını beyan ettikleri ancak ... hariç ... sicil numaralı işyeri dönem bordrolarında tanıkların isminin bulunmadığı, muhtemelen dosyada bulunmayan ... sicil numaralı işyerinden bildirimleri olduğu, davacının 1989-1991 arası askerlik yaptığı, ...’nun hizmet cetvelinde 01/08/1985 tarihli işe girişi ve 30 gün çalışması, 06/07/1985 tarihli işe girişi ve 20 gün çalışması olduğu , eylemli çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.Mahkemece yapılacak iş; 81515 sicil numaralı işyerinin dönem bordrolarını getirterek dinlenen tanıkların bu işyerinde çalışıp çalışmadığını araştırmak, davacının dedesine ait nüfus kayıtları ve sigorta kayıtlarını getirterek söz konusu çalışmanın dedesine ait olup olmadığını belirlemek, dava konusu dönemde işletmede sürekli çalışan şef, müdür gibi kamu görevlilerinin tanık olarak beyanına başvurmak, dinlenen tanıkların sigorta kayıtlarını getirtmek ve beyanlarının içeriğini sorulamak, talep tarihinde davacının 15 yaşında olduğu, ve 506 sayılı yasanın 60/G maddesinin uygulanması gerektiği hususunu da gözönüne alarak çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar karar vermekten ibarettir. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 21/02/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.