MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki eğitim ve öğretim giderlerinden kaynaklanan alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalının 657 sayılı Devlet Memurlar Kanununun 78.,79. ve 80.maddeleri ile "Yetiştirilmek Amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik" hükümleri ve "Emniyet Genel Müdürlüğü Yurtiçi ve Yurtdışı Lisansüstü Eğitim ve Yurtdışı Kısa Süreli Eğitim ve Yurtdışı Kısa süreli Eğitim Yönergesi" uyarınca doktora eğitimi için yurtdışına gönderildiğini,eğitimini tamamlamadan yurda döndüğünü bu nedenle kefalet senedinin 7.maddesi gereğince davalının öğrenim giderinden kaynaklanan 177.038,76 ABD dolarının sarf tarihinden itibaren işlemiş ve işleyecek yasal faiziyle birlikte, tahsil tarihindeki T.C. ... Bankası efektif satış kuru üzerinden davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, hali hazırda ... ilinde 4. Sınıf Emniyet Müdürü olarak görev yaptığını,yüklenme senedini master programına ilişkin olarak imzalamış olduğunu ve master programını da başarı ile tamamladığından sorumlulugunun olmadığını,657 sayılı EK 34.maddesine göre ödemenin mecburi hizmet yolu ile yapılabileceğini,davacı idarenin isteminin bir edimi iki kez ifa edilebileceği anlamı taşıdığını, davacı idarenin bu tavrının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 77. maddesi gereğince sebepsiz zenginleşmesi neticesini doğuracağını savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, ABD’de doktora eğitimine gönderilen davalının Yurtdışına Gönderilen Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Kefalet Senedinin 7. maddesine aykırı davrandığı iddiasına dayalı yurtdışı öğrenim giderlerinin davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Somut olayda, davalı, davacı kurum tarafından 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 78, 79 ve 80. maddeleri doğrultusunda ... Üniversitesinde yüksek teknoloji suçları alanında 26/08/2003 - 25/08/2005 tarihleri arasında master eğitimi almak üzere 08/08/2003 tarihli makam onayı ile yurtdışı eğitim programına gönderilmiş,davalı belirlenen süre içerisinde iki yıllık master eğitimini tamamlamıştır. Davalının doktora eğitimine devam etmek istemesi üzerine 20/06/2005 tarihli makam oluru ile eğitim süresi 21/08/2007 tarihine kadar uzatılmıştır. Süre uzatımının ardından davalının söz konusu tarihe kadar eğtimini tamamlayamamış olduğunun tespiti üzerine Yetiştirilmek Amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında
Yönetmeliğin 11/a maddesi doğrultusunda 30/12/2007 tarihine kadar 26/06/2007 tarihli makam oluru ile verilen süre uzatılmıştır. Davalı belirlenen sürede eğitimini tamamlayamadığından davacı kurum 04/09/2008 tarihli makam oluru ile eğitim süresini 21/08/2009 tarihine kadar uzatmıştır. Davalı belirlenen süre içerisinde yalnızca doktora derslerini başarı ile tamamlamış, ancak doktora tezini 21/08/2009 tarihine kadar hazırlayamamıştır. Doktora eğitimini başarı ile tamamlamadığından yurtdışı doktora eğitimi için yapılan harcamalar davalıdan eldeki dava ile istenmiştir.
Mahkemece, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Ek 34. maddesinde "İlgili kanunlarına göre; öğrenim yapmak, yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak, staj yapmak veya benzeri bir nedenle geçici süreli görevlendirilmek suretiyle, üç ay veya daha fazla süre ile yurtdışına gönderilen kamu personeli yurtdışında bulundukları sürenin iki katı kadar mecburi hizmetle yükümlüdürler. Bu şekilde yurt dışına gönderilecek personelden, örneği Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış "Yüklenme Senedi ile Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi" alınır. Anılan personelin mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeden veya tamamlamadan görevinden ayrılması, müstafi sayılması ya da bir ceza ile görevine son verilmesi halinde, kendileri için kurumlarınca fiilen döviz olarak yapılmış olan her türlü masraflar aynı döviz cins ve miktarı üzerinden borçlandırılır. Döviz borcu toplamından mecburi hizmetin tamamlanan kısmı için hesaplanan miktar indirilir. Hesaplanan borç miktarı, ilgilinin durumu ve ödettirilecek meblağ dikkate alınarak azami beş yıla kadar taksitlendirilebilir. Borç miktarı ilgili tarafından Türk Lirası ile ödenir ve yapılan ödeme miktarı tahsil tarihindeki T.C. ... Bankasınca tespit ve ilan edilen efektif satış kuru üzerinden dövize çevrilerek yukarıda belirlenen şekilde hesaplanan döviz borcundan mahsup edilir." denildiğini,maddenin 1. fıkrasına göre, yurtdışına eğitim amacıyla gönderilen davacı kurum personellerinin yurda döndükleri tarih itibariyle yurtdışında bulundukları sürenin iki katı kadar mecburi hizmet ile yükümlü tutulduğunun görüldüğünü,2. fıkraya göre, mecburi hizmet yükümlülüğünün yerine getirilmemesi hali düzenlendiğini, yükümlülüğünü yerine getirmeyen memurlar açışısından yurtdışında bulunmaları sebebiyle kendilerine yapılan masrafların memur tarafından idareye geri ödenmesi söz konusu olduğunu,davalı yönünden kendisine yapılan masrafların iadesinin ancak mecburi hizmetin tamamlanmaması haline bağlandığını, Kanunda davalı memurun eğitimini tamamlamadan yurda dönüş yapması halinde idare tarafından kendisine yapılan masrafların iadesinin talep edilebileceği yönünden herhangi bir düzenleme bulunmadığını, davalının mecburi hizmetine devam ettiği süre içerisinde kendisinden yapılan masrafların iadesini talep edilmesi mümkün olmadığını belirterek davacı idarenin davalı ile 18/08/2003 tarihinde imzalanan kefalet senedinin 7. maddesi hükmününün 657 sayılı Kanunun Ek 34. maddesine aykırı olması nedeniyle Türk Borçlar Kanununun 27. maddesi bağlamında hükümsüz olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamına göre, davalının verilen ek sürelere rağmen doktorasının tamamlayamadığı ve doktora diplomasını sunamadığı anlaşılmaktadır.
Yurt dışı eğitim masrafları nedeniyle ilgilinin sorumluluğunun ve ödenmesi gereken borç miktarının yüklenme senedine göre tesbit edileceğine göre ve taraflar arasında 18.08.2003 tarihinde imzalanan Yurtdışına Gönderilen Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi başlıklı sözleşmenin 7.maddesinde"kendi isteğimle öğrenimimi bıraktığım, Kurumumuzun izni dışında öğrenim yerimi veya dalımı değiştirdiğim, ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve öğrenim planında yazılı hususlara riayet etmediğim, izinsiz olarak yabancı veya yerli bir müesseseden burs aldığım, birinci maddede belirtilen yurtdışına gönderiliş sebebimle ilgili olarak çıkmış veya çıkacak olan kanun, tüzük, yönetmelik ve tüm mevzuat hükümlerine uymadığım ve yükleyecekleri mükellefiyetlere rıza göstermediğim, eğitimimi tamamlamadan yurda döndüğüm veya başarılı olmadığım takdirde tarafima fiilen döviz cinsinden yapılan masrafların tümünün altıncı maddede belirtilen usul ve şartlarla tahsil edilmesini ve dördüncü maddede belirtilen işlemlerin hakkımda uygulanacağını şimdiden kabul ve taahhüt ederim."düzenlemesi yapılmıştır. Davalı bu senede göre doktora eğitimine gönderildiğinden ve devam ettiğinden dava konusu uyuşmazlıkta sözü edilen senet hükümlerinin uygulanması gerekir. 07/02/2005 tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü Yurtiçi Yurtdışı Lisansüstü Eğitim ve Yurtdışı Kısa Süreli Eğitim Yönergesi"nin genel hususlar başlıklı 14 (ğ) bendinde "Lisansüstü eğitimden dönen personel, hazırladığı tezi Türkçe çevirisi ile birlikte 2 ay içinde Eğitim Dairesi Başkanlığı"na teslim eder" düzenlemesi ile aynı Yönergenin yurt dışı lisansüstü eğitime gönderilen personelin görev ve sorumlulukları başlıklı 19 (ç) bendinde, "eğitime gönderilen personel Emniyet Genel Müdürlüğü"nce kendilerine tebliğ edilen dal ve programda, belirlenen sürede eğitimini başarı ile tamamlamakla yükümlüdür. Eğitim sonunda alınan diplomanın ve transkriptin onaylı süretini en kısa zamanda Emniyet Genel Müdürlüğü"ne teslim eder" düzenlemesi mevcuttur.
Davalı, kendisine tanınan süre içerisinde(21.08.2009 tarihine kadar) doktora diplomasını sunamadığı anlaşıldığından taahhüdünü ihlal etmiştir. Bu durumda; davacı, davalının eğitimi için yapmış olduğu yurtdışı doktora harcamaların tamamını davalıdan isteyebilecektir.
Hal böyle olunca, mahkemece yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı yararına BOZULMASINA, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01/07/2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.