MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki genel kurul kararının iptali, menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacılar vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacılar vekili, müvekkillerinin, davalı kooperatife üye olmayıp sadece dışardan daire satın alan konumunda bulunduklarını, ....05.2010 tarihli genel kurulda müvekkillerinin aylık 600,00 TL ödeme yükümlülüğü bulunduğu yönünde karar alındığını ve bu hususun yönetim kurulunca kendilerine bildirildiğini ileri sürerek, ....05.2010 tarihli genel kurulun iptaline, bu talep kabul edilmezse müvekkillerinin aylık 600,00 TL ödeme yapması gerektiği yönünde alınan genel kurul kararının hükümsüzlüğünün tespiti ile müvekkillerinin kooperatife borcunun bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre; davacıların kooperatif üyesi olmamakla ....05.2010 tarihli kooperatif genel kurul kararının iptalini talep edemeyecekleri, kooperatif hizmetinden yararlandıkları ölçüde sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre kooperatif tarafından yapılan masraflara iştirak etme yükümlülüklerinin bulunduğu, kooperatife borçlu olmadıklarının tespiti isteminde haksız oldukları, kooperatif tarafından ....05.2010 tarihli genel kurul kararı doğrultusunda yapılmış bir ... takibi de bulunmadığından borçlu olunmadığının tespiti davasını açmakta hukuki yararlarının bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir.
...) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde değildir.
...) Davacıların menfi tespit istemine ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarına gelince;
Davacılara ayrı ayrı gönderilen yazılarla ....05.2010 tarihli genel kurula bağlı olarak 2010 yılı hesap dönemi için aylık 600,00 TL aidat tahsil edilmesine karar verildiğinin bildirilmiş olmasına göre, davalı kooperatifçe muaraza yaratılmıştır. Mahkemenin, davacıların menfi tespit davası açmakta hukuki yararlarının olmadığı görüşünde isabet bulunmamaktadır. Davacılar arasında ihtiyari dava arkadaşlığı söz konusu olup; dava, her bir davacı yönünden borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir. Tespit davaları bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının saptanmasına ilişkin davalardır. Bu tespit işlemi eda davalarında da vardır. Bundan başka eda davalarının ikinci bir eda bölümü vardır ki, bu
bölüm tespit davalarında yoktur. Bu nedenle eda davası, aynı konudaki tespit davasını (talebini) de içeren daha geniş kapsamlı bir davadır (B.Kuru Hukuk Muhakemeleri Usulü, 2001-.... Baskı, ....Cilt, Sayfa 1412-1417). Bundan dolayı “...Tespit davası eda davasının öncüsü durumundadır...” (07.07.1965 gün 1965/... Esas, 1965/... Karar sayılı ... İçtihadı Birleştirme Kararı). Öncüsü olduğu eda davası gibi konusu malvarlığı (mamelek) hakkıdır ve belli bir değer (para veya para ile değerlendirilebilen bir şey) ile ilgili bir dava niteliğini taşıdığından 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun ....maddesi uyarınca “Değer ölçüsüne göre harca tabi” işlemlerdendir, (...) sayılı tarife uyarınca nispi harç alınması gerekmektedir.
Hukuk Genel Kurulu’nun ........2003 gün ve ...-764 Esas, 744 Karar; ....09.2005 gün ve ...-541 Esas, 475 Karar; ....03.2007 gün ve ...-143 Esas, 146 Karar; ....04.2006 gün ve ...-198 Esas, 249 Karar, ....02.2008 gün ve ...-139 Esas, 204 Karar, ....01.2009 gün ve ...-805 Esas, ... Karar sayılı ilamlarında da bu hususun vurgulanmıştır. Aynı Kanun"un 32. maddesinde de yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe, müteakip işlemlerin yapılamayacağı hükmü kabul edilmiştir. Mahkemece öncelikle her davacı için borçlu olunmadığının tespiti istenen değer ile ilgili davacılar vekilinden açıklama alınıp, Harçlar Kanunu"nun .... maddesi uyarınca eksik yatan peşin karar ve ilam harcının süre verilerek, re"sen tamamlatılması ve menfi tespit istemiyle ilgili uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmamıştır.
Öte yandan, mahkemenin davacıların kooperatif üyesi olmadığı yönündeki gerekçesi davalı kooperatifçe temyiz edilmediğinden davacıların ortak olmadığı hususu kesinleşmiştir. Mahkemece isabetli olarak belirtildiği gibi, kooperatif ortağı olmayan kişilerin, inşaat finansman giderlerine ilişkin aidat borcundan sorumluluğu bulunmamakla birlikte, kooperatifin harcadığı yönetim ve alt yapıya ilişkin genel giderlere konu hizmetlerden yararlanmaları halinde BK"nın 413 vd. maddelerinde düzenlenen vekaletsiz ... görme hükümlerine göre bu giderlere ilişkin sorumluluğunun bulunduğu kuşkusuzdur. Mahkemece, genel kurulda kararlaştırılan aylık 600,00 TL bedelle ilgili genel kurul kararları, bilanço, gelir gider cetvelleri öncelikle davalı kooperatiften, temin edilemez ise ilgili Ticaret Sicili Memurluğu veya anasözleşmenin 41. Maddesi uyarınca bu belgelerin gönderildiği Çevre ve Şehircilik ... İl Müdürlüğünden getirtilip, kooperatif konusunda uzman bir bilirkişi aracılığıyla bu belgeler ile kooperatifin anasözleşmenin 76. maddesinde yazılı defterleri ve kayıtları üzerinde inceleme yaptırılarak, bu bedeli oluşturan inşaat finansmanı gideri ve genel giderler ayrılıp, davacıların sorumlu olduğu genel gider miktarının belirlenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçeyle eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacılar yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ....06.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.