Davacı, Kurum tarafından 2001/1027, 2001/1028 ve 2001/1030 sayılı İcra takip dosyaları ile gönderilen ödeme emirlerinin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, A.Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifinin Başkanı olarak görev yapan davacıya kooperatifin 1998/8-2001/7 dönemine ait borçları nedeni ile davalı kurumca 2001/1027, 2001/1028, 2001/1030 sayılı icra takip dosyaları ile gönderilen ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkindir
Mahkemece istemin kısmen kabulü ile ; 2001/1030 sayılı icra dosyasında işlem gören idari para cezasının tahsili için gönderilen 21/11/2001 tarih ve 045748 sayılı ödeme emrinin kaldırılması talebine yönelik davanın görevsizlik nedeniyle reddine, dosyanın talep halinde görevli Tokat İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine; davacının 2001/1027 sayılı icra dosyasında işlem gören 1999/8. ay prim borcu ve gecikme zammı ile 2001/1028 sayılı icra dosyasında işlem gören 1999/8. ay işsizlik primi ve gecikme zammından davacının borcun tahakkuk ettiği tarihte A.Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifinde görevli olmaması nedeniyle sorumluluğu bulunmadığı, ayrıca 2001/1027 sayılı icra dosyasında düzenlenen ödeme emrinde 1999/8 ay 2001/7. ay prim borcu ve gecikme zammı ile 2001/1028 sayılı dosyada düzenlenen ödeme emrinde 1999/8 ay ile 2001/7. ay işsizlik primi ve gecikme zammının ayrı ayrı belirtilmemiş olması nedeniyle borcun kaynağının açık ve net olmaması ve denetime elverişli olmadığı gerekçesiyle 26/03/2008 tarih ve 018214 sayılı ödeme emri ile 26/03/2008 tarih ve 18213 sayılı ödeme emrinin iptaline ve 2001/7. ay prim borcu ve gecikme zammı ile 2001/7. ay işsizlik primi ve gecikme zammından davacının sorumlu olması nedeniyle davalı Kurumun usülüne uygun olarak yeniden ödeme emri tanzimi konusunda davalı Kurumun muhtariyetine, karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının A.Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Koopratifi Başkanlığına 25.03.2000 tarihinde seçildiği 01.03.2008 tarihine kadar görevine devam ettiği,Sözkonusu Kooperatif hakkırda Sosyal Sigortalar Kurumu Tokal İl Müdürlüğü"nün 2001/1027 sayılı takip dosyası ile Kooperatifin 1999 yılı 8. ayı ile 2001 yılı 7. ayları arasındaki döneme ait prim borcu ve gecikme zammı ile birlikte toplam 15.584,13 YTL alacak için icra takibi yapıldığı, aynı döneme ait İşsizlik Sigortası prim borçları ve gecikme zammı borçlarının toplamı olan 894,60 YTL lik alacak için 2001/1028 sayılı takip dosyası ile icra takibi yapıldığı, ayrıca Kooperatifin 1999/12 ayı ile 2000/4 ve 1993/3 dönemlere ait kuruma ödenmeyen prim borçları nedeni ile kesilen 659,00 YTL İPC ile 5.088,32 YTL gecikme zammından oluşan toplam 5.747,32 YTL lik alacak için 2001/1030 sayılı takip dosyası ile icra takibi yapıldığı, Halk Bankası Tokat Şubesinin 08.08.2008 tarihli yazısı ile A. Esnaf Kredi Kooperatifinin ödeme gücünün bulunmadığı ile igili yazısı üzerine alacaklarını Kooperatiften tahsil imkanı kalmayan Kurumun Kooperatif Başkanı olarak davacıya sözkonusu takipler nedeni ile 26.03.2008 tarihli ödeme emirlerini gönderdiği ödeme emirlerinin davacıya 02.04.2008 tarihinde tebliğ edildiği, anlaşılmaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 80. maddesi; prim borçlarından dolayı tüzel kişilerin üst düzey yönetici ve yetkililerinin Kuruma karşı işverenleriyle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumluluklarını düzenlemiş, 3917 sayılı Kanunun l.maddesi ile yapılan düzenleme sonrasında ise, Kurum alacaklarının takibinde 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Süresinde ödenmeyen prim ve diğer kurum alacaklarının bizzat kurumca cebren takip ve tahsil edilebileceği 506 sayılı Yasa"nın açık hükmü gereğidir. Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasanın 80. maddesinin sondan bir önceki fıkrasına davacının tüzelkişiliğe haiz A. Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Koopratifinin Başkanı olduğu, davalı Kurumun prim alacağının bir kısmının da davacının kooperatif üst düzey yöneticisi olduğu dönemle ilgili olduğu ödeme emirleri içeriğinden anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca davacının Kooperatifin ödemesi gereken sigorta primlerinden 25.03.2000 tarihinden sonraki dönem için sorumlu tutulması gerektiği açıktır. Cebren tahsil ve takip esasları 6183 sayılı Yasa"da gösterilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 6183 sayılı Kanunun 58. maddesi, Kurum alacakları yönünden tebliğ edilen ödeme emrine karşı dava açma hakkını 7 gün ile sınırlandırmıştır. İtiraz davası için öngörülen 7 günlük sürenin hak düşürücü nitelikte olduğu konusunda kuşku bulunmamaktadır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 1004.2001 gün ve 2002/21-201-297; 24.3.2004 gün ve 2004/10164-170 sayılı Kararları).
Ödeme emrinin iptaline yönelik dava "menfi tespit" niteliğinde olup, maddede belirtilen; "böyle bir borcu olmadığı", "kısmen ödendiği" veya "zamanaşımına uğradığı" yönündeki iddialar dışında yeni ve ayrı bir itiraz nedeni ileri sürülemeyecektir. İcra ve İflas Kanununun 72. maddesine koşut bir düzenlemeye 6183 sayılı Kanunda yer verilmemiş olması karşısında, 7 günlük hak düşürücü süreyi geçiren borçlunun, aynı konuda yeni bir menfi tespit davası açma olanağı bulunmamaktadır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 03.10.2007 gün ve 2007/21-623- 717; 26.04.2006 gün ve 2006/21-198-249 sayılı Kararları).
"Üçüncü Şahıslardaki Menkul Malların, Alacak ve Hakların Haczi"ni düzenleyen 6183 sayılı Kanunun 5479 sayılı Kanun ile değişik 79. maddesi sadece üçüncü şahıslar yönünden menfi tesbit davasına yer vermiş, bu olanak Kamu alacağı borçluları yönünden tanınmamıştır.
Somut olayda 2001/11027 takip nolu dosyada çıkarılan ödeme emri davacıya 31.03.2008 tarihinde, 2001/1028 ve 2001/1030 nolu icra takipleri uyarınca davacıya çıkarılan ödeme emirleri 03.04.2008 tarihinde tebliğ edilmiş, davacı 7 günlük hak düşürücü süre içerisinde bu davayı açmıştır. Bu nedenle davacının Kooperatif Başkanı olarak görev yaptığı 25.03.2000-01.03.2008 tarihleri arasındaki dönem dışında kalan sürelere ait borçlardan sorumlu olmadığı ile ilgili verilen karar yerinde ise de davacının sorumlu olduğu kabul edilen dönem yönünden prim borcu gecikme zammı ve işsizlik sigortası prim borcu ve gecikme zammı miktarının bilirkişi aracılığı ile tespit ettirilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Öte yandan; 506 Sayılı Kanun"un 140.maddesinin dördüncü fıkrası 09.05.2007 tarih, 5665 sayılı Kanun"un 2. maddesiyle değiştirilmiş; idari para cezalarına karşı onbeş gün içinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesine başvurulabileceği hükmü kaldırılarak yerine 30 gün içinde yetkili İdare Mahkemesine başvurulacağı hükmü getirilmiştir.
Bu düzenlemelere göre, idari para cezalarının ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk edeceği ve tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödeneceği veya aynı süre içinde Kurumun ilgili Ünitesine itiraz edilebileceği, itirazın takibi durduracağı, Kurumca itirazı reddedilenlerin kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare mahkemesine başvurabilecekleri idari para cezasının tahakkuk aşamasında idare mahkemelerinin görevli oldukları kurum alacaklarının tahsilinde ise 6183 sayılı Yasa hükümleri uygulanmak suretiyle düzenlenecek ödeme emrine karşı açılacak davalara bakma görevinin 80. maddenin yedinci fıkrasında açıkça belirtildiği gibi Sigorta Müdürlüğünün bulunduğu yer iş mahkemesinin görevine girdiği kuşkusuzdur.
Somut olayda Tokat Sigorta Müdürlüğü"nce verilen idari para cezasının ödenmemesi nedeniyle Kurum alacağına dönüşmesi üzerine, gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsili için düzenlenen ödeme emrine karşı dava açıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, idari para cezasından doğan Kurum alacağının tahsili için düzenlenen ödeme emrine karşı açılan davanın çözümünde, 506 sayılı Yasa"nın 80. maddesi uyarınca yetkili kılınan İş Mahkemesi görevli bulunmaktadır.(Uyuşmazlık Mahkemesi"nin 02.10.2006 gün 2006/159-156 sayılı Kararı )
Yapılacak iş; uzman bilirkişi aracılığı ile davacının Kooperatif Başkanı olarak görev yaptığı 25.03.2000-01.03.2008 tarihleri arasındaki dönemde davaya konu ödeme emirlerinde belirtilen prim borcu ve işsizlik sigortası prim borcu ile gecikme zamlarından sorumlu olduğu miktarı tespit etmek bu miktar yönünden davanın reddine karar vermek, ayrıca İdari para cezası ile ilgili 2001/1030 sayılı takibe konu ödeme emrinin iptali istemi yönünden de işin esasına girerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 29.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.