5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu"na muhalefet eyleminden kabahatli ... hakkında Gaziantep Valiliği Milli Eğitim Müdürlüğünün 25/05/2018 tarihli ve 40247309-400-E.10265443 sayılı idarî yaptırım karar tutanağı ile uygulanan 40.590,00 Türk lirası idarî para cezasına karşı yapılan başvurunun reddine ilişkin Gaziantep 4. Sulh Ceza Hâkimliğinin 17/09/2018 tarihli ve 2018/4681 değişik iş sayılı kararına yapılan itirazın reddine dair Gaziantep 5. Sulh Ceza Hâkimliğinin 16/10/2018 tarihli ve 2018/4471 değişik iş sayılı kararı aleyhine, Adalet Bakanlığı"nın 14/01/2019 gün ve 2018/15968 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava dosyası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 22/01/2019 gün ve KYB. 2019/6222 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
İlgili dernekte yapılan faaliyetin Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında düzenli ve sürekli bir eğitim faaliyeti olup olmadığı ve söz konusu faaliyetin bu Kanun anlamında eğitim olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği hususlarında bilirkişi raporu alınması gerektiği gözetilmeden itirazın kabulü yerine yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmediği, gerekçesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu"nun, 09.12.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6764 sayılı Kanun"un 61. maddesiyle eklenen 3/11. maddesi;
"...Bu Kanun kapsamındaki eğitim-öğretim faaliyetlerini yapan ancak bu Kanuna uygun olarak kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmeyen yerleri kuran veya işletenlere brüt asgari ücretin 20 katı idari para cezası uygulanır ve bu yerler valiliklerce kapatılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir..."
Hükmünü amirdir.
Adı geçen Kanun"un "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesi;
"Bu Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler tarafından açılacak özel öğretim kurumlarına kurum açma izni verilmesi, kurumun nakli, devri, personel çalıştırılması, kurumlara yapılacak malî destek ve bu kurumların eğitim-öğretim, yönetim, denetim ve gözetimi ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarının; eğitim-öğretim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çalıştırılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.
Bu Kanun, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılan özel öğretim kurumları ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarını kapsar.
Aynı Kanun"un "Tanımlar" başlıklı 2. maddesi;
"Bu Kanunda geçen;
a) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,
b) Kurum: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, özel öğretim kurslarını, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, sosyal etkinlik merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumlarını,
g) (Değişik: 1/3/2014-6528/9 md.) Çeşitli kurslar: kişilerin sosyal, sanatsal, sportif, kültürel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, dil, yetenek ve deneyimlerini geliştirmek, isteklerine göre serbest zamanlarını değerlendirmek amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını,
h) Özel eğitim okulu: Özel eğitim gerektiren bireylere hizmet veren, özel olarak yetiştirilmiş personelin bulunduğu, geliştirilmiş eğitim programlarının uygulandığı özel öğretim kurumunu,
k) Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi: Özel eğitim gerektiren bireylerin konuşma ve dil gelişim güçlüğü, ses bozuklukları, zihinsel, fiziksel, duyusal, sosyal, duygusal veya davranış problemlerini ortadan kaldırmak ya da etkilerini en az seviyeye indirmek, yeteneklerini yeniden en üst seviyeye çıkarmak, temel öz bakım becerilerini ve bağımsız yaşam becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını,
m) Kurucu: Kurumun sahibi olan ve adına kurum açma izin belgesi düzenlenen gerçek veya tüzel kişiyi,
n) Kurucu temsilcisi: Özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler adına seçilen kişiyi,
.ö) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/77 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/63 md.) Özel öğretim kursu: Kişilerin, Bakanlıkça belirlenmiş bilim gruplarına uygun eğitim ortamlarında, öğrenim seviyelerine, ilgi ve isteklerine uygun öğretim programları doğrultusunda, bilgi, beceri, yetenek ve deneyimlerini geliştirdiği, serbest zamanlarını değerlendirdiği bir bilim grubunda eğitim veren kurumları,
p) (Ek: 2/1/2017-KHK-687/5 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7076/5 md.) Sosyal etkinlik merkezi: İl millî eğitim müdürlükleri ile belediyeler arasında yapılan ve Bakanlıkça onaylanan ortak işbirliği protokolleri çerçevesinde, Bakanlığın verdiği işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile belediyelerce açılan ve işletilen, ilköğretim ve/veya ortaöğretim öğrencilerinin ödev ve projelerine ilişkin araştırmalar yaptığı, öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerin yürütüldüğü özel öğretim kurumlarını,
ifade eder."
5253 sayılı Dernekler Kanunu"nun "İzne Tâbi Faaliyetler" başlıklı dördüncü bölümünün "Derneklerin izinle kurabileceği tesisler" başlıklı 26. maddesi;
"Derneklerin, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, eğitim ve öğretim faaliyetleri için yurt, pansiyon; üyeleri için lokal açmaları ve lokallerinde alkollü içki kullanılması ile bu tesislerin işletilmesi mülkî idare amirinden izin almalarına bağlıdır. Bu tesislerin açılması, işletilmesi ve kapatılmasına ilişkin esas ve usuller yönetmelikte düzenlenir."
Dernekler Yönetmeliği"nin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesi;
"...Dernek merkezi : Derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il veya ilçeyi,
Derneğin yerleşim yeri : Derneğin yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri,
Dernek eklentisi : Derneklere ait lokaller, umuma açık kamp, spor saha ve salonları ile iktisadi işletmeler hariç, yurt, kitaplık, çocuk bakım yuvası, huzur evi ve aşevi gibi dernekten ayrı bir varlığı olmayan ve derneğin amacını doğrudan desteklemek için kurulmuş yerleri, ..." ifade eder." hükümlerini amirdir.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut uyuşmazlığa gelince;
Gazikent (Gaziantep) Vergi Dairesi mükellefi olarak, 25.05.2016 tarihinde (eğitimi destekleyici faaliyetler ((rehberlik,danışmanlık v.s.)), test değerlendirme, öğrenci değişim programlarının organizasyonu, yaprak test ve soru bankası hazırlama gibi eğitimi destekleyen, öğrenim dışı faaliyetler koduyla) faaliyetlerine Aile Danışmanlığı Eğitim ve Psikoloji Derneği"nin (...) iktisadi işletmesi olarak başlayan ticari işletmenin temsilcisi (müdürü) ... hakkında, 02.01.2018 tarihli tutanakla yapıldığı anlaşılan İl Milli Eğitim Müdürlüğü denetimi sonucunda; 5580 sayılı Kanun"a göre "izinsiz eğitim ve öğretim faaliyeti yapan yeri işletmek" kabahati nedeniyle 5580 sayılı Kanun"un 3/11. maddesi gereği idari para cezası uygulanmıştır.
Başvuran gerçek kişi tarafından, izinsiz eğitim ve öğretim faaliyeti verildiği iddia edilen adreste yapılan faaliyetlerin eğitim ve öğretim hizmeti dışında bir takım dernek faaliyetleri kapsamında olduğu, ayrıca adı geçen işletmenin vergiye tabi bir takım izinli faaliyetler yaptığı, bu nedenle 5580 sayılı Kanun çerçevesinde cezalandırılmasının mümkün olmadığı savunulmaktadır.
Her ne kadar da uyuşmazlığa konu kabahat eylemine dair 02.01.2018 tarihli tutanakta; hazırda bulunan dernek veya ticari işletme yetkilisinin imzası bulunmasa da başvuranın sosyal medya sayfasında; masa başında zeka oyunlarını izleyen bir kalabalığın bulunduğu, ayrıca ellerinde sertifika benzeri bir takım belgelerle kalabalık bir öğrenci grubunun fotoğraf çektirdiği, yine derneğin 0100581809 vergi numaralı, 30.09.2017 tarihli, muhatabı ... Eğitim ve Sosyal Hizmetler A.Ş. olarak düzenlediği faturada, 1800 TL bedelli "Zeka Oyunları Eğitimi" konulu bir hizmetin verildiği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.
Mahkemece, öncelikle dava dosyasında mevcut delillerden yola çıkılarak; faturada adı geçen şirketten, kabahatli derneğin ticari işletmesinden ne tür bir hizmet aldığının sorulması, ilgili valilikten dosyada adı geçen şirkete dernek amaçları dışında hangi faaliyetleri yürütmek amacıyla ticari işletme izni verildiğinin sorulması ve gelecek yazı cevaplarına göre özel eğitim kurumlarının verdiği hizmetler veya milli eğitim denetimi hususunda uzman bir (emekli müfettiş v.b.) bilirkişi marifetiyle; davada kabahatli olarak belirtilen başvuranın işyerinde yapılan faaliyetin amacı ve kapsamının 5580 sayılı Kanun"un 3/11. maddesinde belirtilen türden bir "özel eğitim - öğretim faaliyeti" olup olmadığının, şayet bu tür bir faaliyet ise bu faaliyetin "kurum açma izni" veya "işyeri açma çalışma ruhsatlarından" hangisine tabi olduğunun tespiti ve başvurunun reddi, şayet 5580 sayılı Kanun kapsamında bir özel eğitim - öğretim faaliyeti değilse başvurunun kabulü gerekirken, eksik inceleme sonucu başvurunun ve karara yapılan itirazın gerekçesiz şekilde reddine karar verildiği anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği bu nedenle yerinde görüldüğünden, Gaziantep 5. Sulh Ceza Hâkimliğinin 16/10/2018 tarihli ve 2018/4471 değişik iş sayılı kararının CMK"nin 309/4-a. maddesi uyarınca BOZULMASINA, müteakip işlemlerin, kararı veren mahkeme tarafından, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yerine getirilmesine, 15/04/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.