MAHKEMESİ :... Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki sıra cetveline şikayetin bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı şikayetin kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde şikayet olunan ... vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Şikayetçiler vekili, müvekkillerinin alacağını temlik aldığı T.... ... A.Ş. tarafından dava dışı borçlu aleyhine ... .... ... Müdürlüğü"nün 2009/5116 Esas sayılı dosyası ile ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ... takibi yapıldığını, ... .... ... Müdürlüğü"nün 2009/5116 E sayılı dosyasında ....643,00 TL asıl alacak, 159,55 TL, işlemiş faiz, ...,98 TL BSMV"nin yanı sıra 41 adet çek yaprağı blokaj bedeli olan ....835,00 TL"nin de nakden depo edilmesi ve ipoteğin paraya çevrilmesi durumunda da bu bedelin ayrıca satış bedelinden depo edilmesi talep edildiği halde ... müdürlüğünce kapak hesabı çıkartırılırken bu talebin nazara alınmadığını ve 100. madde malumatını içerir müzekkerede de bu alacağın bildirilmediğini, bu yazıya dayalı düzenlenen sıra cetvelinde kendilerine eksik pay ayrıldığını ileri sürerek, ....01.2010 tarihli sıra cetvelinin iptalini talep etmiştir.
Şikayet olunan ... vekili, şikayetin reddini istemiştir.
Şikayet olunan ... vekili ise, cevap vermemiştir.
Mahkemece, şikayetin kabulü ile sıra cetvelinin iptaline dair karar, şikayet olunan ... vekilinin temyizi üzerine Dairemizin ....09.2012 tarih ve 3346 Esas, 5243 Karar sayılı ilamıyla, ... Mahkemesi"nce sıra cetvelinde hukuka aykırı kısımları göstererek, sıra cetvelinin iptaliyle yetinilmesi gerekirken, ... müdürünün yerine geçip sıra cetveli yapar şekilde hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece uyulan bozma ilamı ve dosya kapsamına göre; şikayete konu sıra cetvelinde, şikayetçinin temliken takipçisi olduğu ... 32. ... Müdürlüğü"nün 2009/5116 Esas sayılı dosyası alacağının eksik gösterildiğinin ... .... ... Hukuk Mahkemesi"nin 2010/197 E-459 K. sayılı kararı ve ... Müdürlüğü"nün 04.08.2010 tarihli işlemi ile anlaşıldığından sıra cetvelinin 04.08.2010 tarihli işlem doğrultusunda tanzimi gerektiği belirtilerek, şikayetin kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, şikayet olunan ... vekili temyiz etmiştir.
Şikayet, sıra cetvelinde sıraya itiraza ilişkindir.Mahkemece, Dairemizin bozma ilamına uyulmuş ise de gerekleri yerine getirilmemiştir.
Bozma ilamında da belirtildiği gibi sıra cetveline yönelik şikayetlerde ... Mahkemesi, önüne gelen şikayetleri sonuçlandırmak ve ... müdürüne bu yönde talimat vermekle görevli olup, gerekçede yeni sıra cetvelinin hangi ilkelere göre düzenleneceğini belirlemesi, diğer bir anlatımla alacaklıların ne miktar için hangi sıralarda yer alması gerektiğini saptaması, .../...
cetvelin hukuka uygun olmayan kısımlarını göstermesi, bu çerçevede işlem yapılması için ... Müdürüne talimat vermesi (İİK"nın .../... md.) gerektiğinden, hüküm fıkrasında sıra cetvelinin iptaline karar vermekle yetinmelidir.
Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamında belirtildiği şekilde hesaplama yapılıp, gerekçe kısmında yeni sıra cetvelinde alacaklıların ne miktar için hangi
sıralarda yer alması gerektiğini saptayarak ... müdürüne yol göstermesi gerekirken, hesaplamayı sınırlı yetkili ... müdürüne bırakacak ve infazda tereddüde yol açacak şekilde ... işlemine atıfla hüküm kurulması özel olarak İİK"nın .../.... maddesine ve genel olarak da hükmün gerekçeli olmasına ilişkin HUMK"nın 297/...-c maddesine ve hükmün açık, şüpheli ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gerektiğine ilişkin 297/.... maddesine aykırı düşmüştür.
Öte yandan, temlik alan şikayetçiler, temlik eden bankanın alacaklı olduğu ... 32. ... Müdürlüğü"nün (öncesinde Beyoğlu .... ... Müdürlüğü) 2009/5116 Esas sayılı dosyasındaki alacağın İİK"nın 100. maddeye yarar malumatı içeren müzekkerede eksik bildirildiği ve sıra cetvelinin de bu evraka dayanılarak düzenlendiği gerekçesiyle sıra cetvelinin iptali istenilmiştir.
Haciz yoluyla takiplerde alacağın miktarını gösteren İİK"nın 100. maddesine göre hazırlanan malumat bilgileri esasa alınarak ve İİK"nın 138. madde hükmü uyarınca satış tarihi itibariyle alacak hesaplanarak sıra cetveli düzenlenir.
Alacaklılara pay ayrılırken bedeli paylaşıma konu malın satıldığı tarihteki anapara, fer"iler ve takip masrafından oluşan toplam alacak miktarı, satış tarihi itibariyle bilirkişiye hesaplatılmalı, şikayetçinin satış tarihi itibariyle kesin alacak miktarı belirlenmeli, bu alacak miktarını paylaştırmada gözeten bir sıra cetvelinin düzenlenmediğine yönelik şikayet karara bağlanmalıdır.
Şikayetçilerin temliken alacaklı olduğu ... 32. ... Müdürlüğü"nün (öncesinde Beyoğlu .... ... Müdürlüğü) 2009/5116 Esas sayılı dosyasında hazırlanan 04.08.2010 tarihli malumat yazısında, T.... ... A.Ş."nin kesinleşen alacak miktarının ....810,53 TL olduğu, takip talepnamesindeki açıklamada henüz doğmamış 41 adet çek yaprağı yükümlülük bedeli olan ....835,00 TL"nin de talep edildiğinin anlaşıldığı, dosya borcunun 04.08.2010 tarihi itibariyle 41.335,35 TL olduğu, ....835,00 TL için ayrıca takip başlatılması gerektiğinden bahisle bu bölüm alacağın tahsili talebinin ... müdürlüğünce reddedildiği hususları bildirilmiştir. Anılan red kararının iptali istemi Beyoğlu ... Mahkemesince ""Bankaların verdikleri nakdi veya gayri nakdi kredilerin en büyük güvencesi ipotektir. Kulandırılan nakdi krediler nedeniyle bankanın yapacağı ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte ( taşınmazın borçtan limitle sorumlu olduğu hallerde) banka henüz nakde çevrilmemiş gayri nakdi risklerinin de depo edilmesini isteyebilir. Taşınmazın satışı ile ipotek oradan kalkacağından limit dahilindeki artan bedelin davacı bankanın hesabına depo edilmesi gerekecektir. Bankanın gayrimenkul ipoteği satış sonucu para üzerindeki rehin hakkına dönüşecektir. Aksinin düşünülmesi gayrinakdi kredilerin ipotek kapsamına alınmasını sonuçsuz bırakır. Henüz nakde dönüşmeyen gayri nakdi risklerle ilgili bankanın genel haciz yolu ile takip yapma hakkı yok ise de mer"i risklerin ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte depo edilmesini isteme hakkı vardır. Bu nedenle ... müdürlüğünün ....835,00 TL"lik 41 adet çek yaprağı için ayrıca takip açılması kararı yerleşik ... içtihatlarına aykırı olduğu"" gerekçesiyle iptal edilmiştir.
Mülga 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun’un, ""Bankanın Sorumlu Olduğu Miktar"" başlıklı .... maddesinde;
“Muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu husus, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdi kredi sözleşmesi hükmündedir.
Yukarıda belirtilen sorumluluk miktarı, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca yayımlanan toptan eşya fiyatları yıllık endeksindeki değişmeler gözönünde tutularak Türkiye Cumhuriyeti Merkez ... tarafından her yıl Ocak ayında belirlenir ve Resmi Gazetede yayımlanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bahsi geçen madde ile bankanın karşılıksız çıkan her çek yaprağı için sorumlu olduğu miktar belirlenmiştir.
Aynı Kanun’un ‘İbraz ve Ödeme’ başlıklı .... maddesinde ise;
“Çek hesabı açılan bankaya muhatap banka denir.
Koşullarına uygun ve karşılığı var olan çek, muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edildiğinde hamilin vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir. Ancak, çek hesabı açılmış olan şube dışında herhangi bir şubeye ibraz edilen çek, o şubece karşılığı sorulmak suretiyle ödenir.
Çekin karşılığının tamamen veya kısmen bulunmaması halinde bankanın ödeme yükümlülüğü, .... maddede belirlenen sorumluluk miktarı saklı kalmak üzere, çek hesabında bulunan miktarla sınırlıdır. .... maddede belirlenen miktar dahil olmak üzere kısmi ödeme halinde, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ücretsiz olarak hamile verilir. Çek hamili, bu fotokopiyle müracaat borçlularına veya kambiyo senetleri hakkındaki takip usullerine başvurabileceği gibi; Cumhuriyet savcılığına şikayette bulunurken dilekçesine bu fotokopiyi ekleyebilir ve bunu ... daireleri ile mahkemelerde ispat aracı olarak kullanabilir. Mahkeme veya ... dairesinin istemi halinde çekin aslı bu mercilere gönderilir.” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu Kanun, ........2009 tarih ve 27438 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan ........2009 tarih ve 5941 sayılı Çek Kanunu"nun .... maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olup "İbraz, Ödeme, Çekin Karşılıksız Olduğunun Tespiti ve Gecikme Cezası" başlıklı .... maddesi ile de aynı nitelikte hüküm konulmuştur.
Madde içeriğinden de açıkça anlaşılacağı üzere, bankadan .... madde gereğince sorumlu olduğu miktarın çek hamili tarafından talep edilebilmesi için öncelikle çek yapraklarının asıllarının muhatap bankaya teslim edilmesi, oradan alınacak onaylı fotokopi ile hamilin diğer yapacağı işlemleri yapması gerekmektedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nun ‘İspat Yükü’ başlıklı 190. maddesinde;
“İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” denilmiştir.
Çek asıllarının muhatap bankaya teslim edilmesi vakıasının şikayetçiler lehine hak doğuracağı açıktır.
Bu durumda, ... ... A.Ş"den alacak temlik alan şikayetçilerin .... madde kapsamında sorumluluk bedelinin sıra cetvelinde nazara alınmasını talep edebilmesi için çek asıllarının hamiller tarafından muhatap bankaya (... Bankasına) teslim edildiğini kanıtlaması gerekir.
Bu sorumluluk bankanın şahsî sorumluluğu niteliğindedir. Ödeme yükümlülüğü bankaya yasayla verildiğine göre bu borç bankanın borcu olup, keşideci borçlu ile şikayetçilere alacak temlik eden T. ... ... A.Ş. arasındaki sözleşmede açık bir düzenleme bulunmaması halinde şikayetçilerin çek yapraklarının tazmin edilen bedellerinden dolayı dava dışı borçlu-keşideciye rücû imkânı bulunmamakta olup, sıra cetveline kaydı da mümkün görülmemektedir.
Çek yaprağı sorumluluk bedellerinin bankaca tazmin edilmeyen kısmının, diğer anlatımla gerçekleşmeyen risk bedelinin depo edilmesi ya da şarta bağlı olarak kaydedilmesi, ancak iflas sıra cetvelinde İİK"nın 197/.... maddesi uyarınca mümkün olup, haciz sıra cetvelinde muvakkat hacizler için İİK"nın 138/son maddesinde yer alan düzenlemenin konusu ve koşulları tamamen farklı olduğundan, anılan 138/son ve 197. madde hükümlerinin kıyasen de olsa uygulanması mümkün bulunmadığından, somut olayda tazmin edilmeyen çek yaprağı
riziko bedellerinin de sıra cetveline alacak olarak yazılması olanağı yoktur. Zira, geçici haciz de, kesin haciz hakkındaki hükümlere (m.78 vd) göre yapılır. Kesin haciz ile geçici haciz arasındaki tek hüküm farkı şudur: Geçici haciz sahibi alacaklı satış talebinde bulunamaz (m. 108, I). Bunun bir sonucu olarak, geçici hacizde satış isteme süreleri (m.106) işlemez (m. 108, I). İtirazın geçici kaldırılması kararının (m.68a) kesin kaldırma kararına dönüşmesi ile (yani yedi gün içinde borçtan kurtulma davası açılmaması veya süresinde açılan borçtan kurtulma davasının reddedilmesi ile), geçici haciz, kesin (icraî) hacze dönüşür.
Bu durumda mahkemece, keşideci borçlu ile şikayetçilere alacak temlik eden banka arasındaki sözleşmede rücua ilişkin bir hüküm varsa 41 adet çek yaprağından hangilerinin tazmin edildiği alacağını temlik eden T. ... ... A.Ş"den sorularak, bankacılık konusunda uzman bir bilirkişiden, tazmin edilen çek yaprağı bedelleri ve fer"ileri de gözönünde bulundurularak şikayetçilerin satış tarihi itibariyle kesin alacağı ve fer"ileri ile ilgili ayrıntılı, gerekçeli, denetime elverişli rapor alınıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, bozma ilamının gerekleri yerine getirilmeden, eksik inceleme ve yanılgılı gerekçeye dayanılarak, infazı da kabil olmayacak şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, şikayet olunan ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulu ile hükmün şikayet olunan ... yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ....09.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.