MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, oto alım satım işi ile uğraştığını, oğlu ..."ın da kendisine yardım ettiğini, 17/03/2012 tarihinde yabancı bir kişinin araç satmak istediğini, oğlunun uygun fiyatı verdiğini ancak şahsın ruhsat sahibi olmadığını öğrenince aracı ruhsat sahibi olmadan almayacağını söylediğini, 20/03/2012 tarihinde ruhsat sahibi olduğunu söyleyen ... isimli şahıs ile birlikte gelerek aracın bedeli olarak 14.000,00TLye anlaştıklarını ve oğluna verdiği vekaletname ile satış işlemlerini gerçekleştirmek üzere ... 2. Noterliği"ne gittiklerini, ..."ın noter görevlilerine ve davalı noterin kendisine şahısların yabancı olduklarını ibraz ettiği kimliği iyi kontrol etmeleri konusunda uyardıklarını, satış işleminin yapıldığını toplam 14.000,00TL ödendiğini, satış işleminden iki-üç gün sonra aracın gerçek sahiplerine teslim etmek üzere emniyet yetkililerince teslim alındığını, yapılan araştırmada sahte nüfus cüzdanı ile satış işleminin yapıldığının belirlendiğini, davalı noterin sorumlu olduğunu belirterek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 13.600,00TL zararın ve ödenen araç alım bedelinin 20/03/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, satış işlemi için gerekli tüm yasal inceleme ve prosedürlerin tam olarak yerine getirildiğini, profesyonel olarak hazırlanan sahte kimliğin kendisi ve çalışanlarının anlamasının mümkün olmadığını, olayda iğfal kabiliyeti bulunan sahte nüfus cüzdanı kullanıldığı için kusurundan veya kusursuz sorumluluğundan söz edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; davalının meydana gelen olay nedeniyle sorumlu olduğu, sorumsuzluğuna ilişkin savunmasının ispatlanamadığı, davacının oto alım satımı yapması, kasko değerinden düşük değere aracı satın almasının hayatın olağan akışına aykırı olmadığı, bu nedenle bölüşük kusurdan bahsedilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulü ile 13.600,00
TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dava; Noterlik Kanunu"nun 162.maddesine dayalı noterin kusursuz sorumluluğuna ilişkin maddi tazminat davasıdır.
Noterlik Kanunu’nun 1.maddesinde; noterliğin bir kamu hizmeti olduğu ve noterin, hukukî güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirdiği belirtilmiştir. Görevi belge ve işlemlere resmîyet kazandırmak olan noterlerin, yaptıkları işlemler dolayısıyla meydana gelecek zararlardan ötürü sorumlu tutulması bir zorunluluktur.
Noterlerin yaptıkları hizmet dolayısıyla sorumlulukları, 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 162. maddesinde hüküm altına alınmış olup; stajyer, katip ve katip adayları tarafından yapılmış olsa bile, noterlerin, bir işin yapılmamasından veya hatalı yahut eksik yapılmasından dolayı zarar görmüş olanlara karşı sorumlu oldukları, noterin, ödediği miktar için, işin yapılmaması, hatalı yahut eksik yapılmasına sebep olan stajyer veya noterlik personeline rücu edebileceği hükme bağlanmıştır.
Noterlik Kanunu’nun 162. maddesinde kusurdan söz edilmemiş olup, bu özel bir "kusursuz sorumluluk" türüdür. Bu sorumlulukta noterin çalıştırdığı kişilerin hatalı işlemlerinden de noter sorumludur. Sorumluluktan kurtulması için notere bir hukuki yol tanınmamıştır. Bu bakımdan 162. maddedeki düzenleme, ağırlaştırılmış bir kusursuz sorumluluk niteliğindedir.
Tüm kusursuz sorumluluk hallerinde olduğu gibi zarar gören davacı, davalı noterin kusurunu kanıtlamak zorunda değildir. Zarar gören davacı yalnızca zararla eylem arasındaki uygun illiyet bağını kanıtlamak zorundadır. İlliyet bağının kesildiği durumlarda kusursuz sorumlu olan kişi sorumlu tutulmayacaktır. Mücbir sebep, zarar görenin tam kusuru ve üçüncü kişinin ağır kusuru ile illiyet bağı kesilir ve kusursuz sorumlu olan kişi sorumluluktan kurtulur. Buna göre noter, gerekli özeni gösterdiğini iddia ederek sorumluluktan kurtulamayacaktır. Ancak, gerekli özeni göstermiş olsa bile, zararın doğmasına engel olamayacağını ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir. Bu husus nedensellik bağının kesilmesidir. Bunun ispatı da davalı notere aittir.
Noterlik Yasası"nın 72.maddesi gereğince noter, iş yaptıracak kişilerin kimlik ve adresleri ile gerçek isteklerini tamamen öğrenmekle yükümlüdür. Noterin sahte belgeler ile işlem yapması hatalı ve eksik bir işlemdir.
Ayrıca; Kaynağına, sebebine, zarar veren ile zarar gören arasındaki hukuki ilişkiye ve her somut olayda farklı şekillerde gündeme gelebilecek benzeri ölçütlere göre, zararın niteliği, kapsamı ve miktarı, her olayın kendine özgü yapısı içerisinde, değişen bir özellik gösterecektir.
Maddi tazminat ise, bir kimsenin mamelekinde iradesi dışında meydana gelen eksilmenin, eş söyleyişle maddi zararın giderilmesi için sorumlu olan şahıs tarafından yerine getirilmesi gereken edadır.
Diğer bir tanımla da tazminat, borçlu tarafından yapılan ve alacaklı mamelekindeki eksilmeyi telafi eden bir edadır.
Tazminat hukukunun bir ilkesi olarak, sorumluluk şartları gerçekleştiği takdirde, zarar veren, zarar görenin malvarlığında oluşan eksilmeyi gidermek durumundadır.
O halde, kişinin malvarlığında veya manevi varlığında ortaya çıkan eksilme olarak tanımlanan “zarar”ın oluşması, ona neden olanın tazminat yükümlülüğünü doğurur.
Zararın ispatı esasen davacıya düşmekte ise de, hakim gerçek zararın miktarının ispat edilip edilemediğini gözeterek, ispat edilememişse bu zararı kendisi yasada belirtilen koşullarla tespit edecek; ardından da bu zararın giderilebilmesi için tazminat miktarını yine kanunda aranan usul ve esaslar çerçevesinde belirleyecektir.
Dosyanın incelenmesinde; 20/03/2012 tarihli araç satış sözleşmesi ile araç maliki ... adına düzenlenen sahte nüfus cüzdanı ile 13.600,00 TL bedel karşılığında davacıya aracın satıldığı, böylelikle davalı noterin özen yükümlülüğüne aykırı davrandığı görülmektedir. Ancak; dava konusu olay nedeniyle davacının zararı tespit edilmemiştir. Davacı aracın Emniyet Müdürlüğüne teslim edildiğini iddia etmiş ise de; Nevşehir İl Emniyet Müdürlüğünün 28/03/2013 tarihli yazısında araç kaydının halen davacı adına devam ettiğinin belirtildiği, aracın teslim edildiğine ilişkin bilgi ve belge olmadığı gibi bu konuda araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır.
O halde; mahkemece, dava konusu aracın gerçek malikine teslim edilip edilmediğinin ve trafik tescil kaydının devredilip devredilmediğinin araştırılması sonucu zararın belirlenmesi, aracın davalının zilyetliğinde bulunduğu takdirde zararın oluşmadığı dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme neticesinde yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
2- Ayrıca, araç alım satımı işi ile uğraşan davacı tarafın, satışa esas olan belgeleri incelememiş olmaları, noterde satış işlemi yapılırken kullanılan belgelerdeki farklılığı görmemiş olmaları, kendilerinden beklenen özenli bir araştırma yapmamaları nedeni ile; davacının da bölüşük kusurunun varlığı kabul edilmelidir.
O halde mahkemece; davacının bölüşük kusuru nedeniyle, toplam zarar miktarından uygun bir indirim yapıldıktan sonra kalan miktardan davalı noterlerin sorumlu tutulması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının bölüşük kusuru olduğu göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci ve ikinci bentte açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17.05.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.