Davacı, murisinin ilk kesinti tarihinden itibaren tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tesbitine ölüm aylığı bağlanmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine.
2-Dava, davacının murisi G.D."in 1.9.1999-2.12.2003 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa"ya tabi tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun ve davacıya ölüm tarihini takip eden aybaşı olan 1.1.2004 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece istemin kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden murisin sattığı ürün bedelinden 1999,2000 2001, ve 2002 yıllarında prim kesintisi yapıldığı, 29.4.2002 tarihinden ölüm tarihine kadar ziraat odasına kayıtlı olduğu, davacının 10.2.2006 tarihli dilekçe ile davalı Kuruma başvurarak murisin tescilini ve askerlik borçlanması taleplerinin kabul edilmesine istediği ancak talebin davalı kurumca reddedilmesi üzerine bu davanın açıldığı, murisin SSK"na tabi 51 günlük çalışmasının bulunduğu mahkemece verilen önel üzerine davacının 1.9.1999-2.12.2005 tarihleri arasındaki döneme ilişkin sigorta primlerini 1.7.2007 tarihinde ödediği görülmektedir. Prim kesintilerinin bulunması nedeniyle mahkemece murisin 1.9.1999-2.12.2003 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasaya tabi sigortalı olduğunun tesbitine ilişkin olarak verilen hüküm yerindedir.
Uyuşmazlık davacının ölüm aylığına hak kazanıp kazanmadığı noktasındadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 1479 sayılı Yasa"nın 41.maddesinde yer alan " üç tam yıl" ibaresini "beş tam yıl" olarak değiştiren 4.10.2000 tarihinde yürürlüğe giren 619 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnamenin 19.maddesi Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ile 8.8.2001 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır. 2.8.2003 tarihinde yürürlüğe giren 24.7.2003 tarihli 4956 sayılı Yasa"nın 21.maddesi ile 1479 sayılı Yasa"nın 41.maddesi 2.kez düzenlenerek ölüm aylığına hak kazanabilmek için "5 tam yıl" sigorta primi ödemek koşulu yeniden metinde yer almış, bu madde 8.8.2001 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2.8.2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 4956 sayılı Yasa"nın 57/a maddesinde bu Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek maddeler tek tek sayılmış, 57/b maddesinde ise diğer hükümlerin 8.8.2001 tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. 1479 sayılı Yasanın 41.maddesini değiştiren 4956 sayılı Yasa"nın 21.maddesi bu şekilde 8.8.2001 tarihinde yürürlüğe girmiş ise de; 41.maddenin ilk fıkrasının yürürlüğü ile ilgili 4956 sayılı Yasa"nın 57/b maddesi Anayasa Mahkemesinin 24.6.2004 gün ve 2004/18 Esas, 2004/89 Karar sayılı kararı ile iptal edilmiş, karar 23.11.2004 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmış ve altı ay sonra 24.5.2005 tarihinde yürürlüğe girmişse de Yasa koyucu tarafından bugünekadar 1479 sayılı Yasa"nın 41.maddesinde değişiklik yapan 4956 sayılı Yasa"nın 21.maddesinin hangi tarihte yürürlüğe gireceğine ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır.
Davada uyuşmazlık konusu olan husus yürürlük maddesi Anayasa Mahkemesince iptal edilen 4956 sayılı Yasanın 21.maddesinin yürürlükte olup olmadığıdır.
Bir kanunun yürürlüğe girmesi;
1-Kanunların, yayımlandıkları tarihten başlayarak yürürlüğe girebilmeleri için bu konuda açık bir kural olması gerekir. Kanunların sondan bir önceki "yürürlüğe giriş maddesinde kullanılan formül, "bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer" biçimindedir.
2-Kanunun yürürlüğe gireceği günü, kanun koyucu kesin bir tarih saptayarak belirtebilir.
3-Resmi Gazete"de yayımlanan kanun metninde, yürürlük tarihi belirtilmemişse, 23 Mayıs 1928 tarih ve 1322 sayılı "Kanunların ve Nizamnamelerin Sureti Neşir ve İlanı ve Meriyet Tarihi Hakkındaki Kanun"a göre (m.3) kanun, yayımlanmayı izleyen günün başlangıcından hesaplanmak üzere, kırbeşinci günün sonunda yürürlüğe girer. Resmi Gazete"nin bir sayısına sığmayan kanunların yayımlanması, Resmi Gazete"nin dört sayısında tamamlanır ve yürürlük tarihinin hesaplanması da dördüncü günü izleyen günden başlar.
Olayımızda 4956 sayılı Yasa"nın 21.maddesinin yürürlüğe giriş tarihini belirleyen 57/b maddesi iptal edildiğine göre bu madde yürürlük maddesi bulunmadığından 1322 sayılı Yasa"nın 3.maddesi gereğince 2.8.2003 yayım tarihini izleyen günün başlangıcından hesaplanmak üzere kırbeşinci günün sonu olan 17.9.2003 tarihinde kendiliğinden yürürlüğe girmiş sayılacaktır.
Somut olayda davacının murisinin ölüm tarihi olan 2.12.2003 tarihinde primi ödenmiş " 5 tamyıl" koşulu yürürlükte bulunduğundan ve murisinin 1.9.1999-2.12.2003 tarihleri arasında 4 yıl 3 ay 1 gün sigortalılık 2926 sayılı Yasa"ya, 1981-1984 yılları arasında 51 gün 506 sayılı Yasa"ya tabi sigortalılık süresi olmak üzere toplam 4 yıl 4 ay 22 gün sigortalılık süresi olduğundan ölüm aylığı bağlama koşulları oluşmamış olup davacıya ölüm aylığı bağlanması mümkün değildir. Ancak davacı kuruma verdiği 10.2.2006 tarihli dilekçede murisin 5.3.1986-5.9.1987 tarihleri arasındaki askerlik süresini borçlanmak istediğini bildirmiş bu talebi reddedilmiştir. Askerlik borçlanmasının yapılması halinde " 5 tam yıl" sigortalılık koşulu oluşacaktır.
Öte yandan davacı dava dilekçesinde SSK"na tabi hizmetleri de nazara alınarak kendisine ölüm aylığı bağlanmasını talep ettiğinden davanın bu yönüyle SSK Başkanlığınında hak alanını ilgilendirdiğide açıktır.
Yapılacak iş; davacıya davayı yöntemince SSK Başkanlığına yöneltmesi ve askerlik borçlanması bedelini davalı Kuruma ödemesi için önel vermek çıkacak sonuca göre hüküm kurmaktır.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı kurumun yaşlılık aylığına ilişkin mahkeme hükmüne yönelik öteki itirazların incelenmesine şimdilik yer olmadığına 11.2.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.
