MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : YARGILANMANIN YENİLENMESİ


Taraflar arasındaki davadan dolayı Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 19.11.2015 gün ve 2015/761 Esas - 2015/860 Karar sayılı hükmün onanmasına ilişkin olan 04.11.2020 gün ve 677-5659 sayılı kararın düzeltilmesi süresinde davacılar vekili tarafından istenilmiş olmakla, dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü:

-KARAR-

Dava, yargılamanın iadesine ilişkindir.
Davacılar, Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinin 30/09/1991 tarih ve 1989/71 Esas, 1991/219 Karar Sayılı dosyasında davanın temelini oluşturan tefviz belgelerinin asılları ilgili yerlerden getirtilip incelenmeksizin, fotokopi ve yetersiz belgelere itibar edilerek davanın kabulüne karar verildiğini, mülkiyet hakkına müdahale edildiğini, onaylı tefviz kararının bulunduğunu haricen öğrendiklerini, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne yazdıkları onaylı tefviz kararının temini ile ilgili dilekçeye verilen 27/08/2015 tarih ve 63788445-805.02.05-509986849 sayılı cevap ile tasfiye talepnamelerinin onaylı fotokopileri ile komisyon karar defteri ve tefviz keşiflerine ait rapor kayıt defterinin tasdikli fotokopilerinin gönderildiğini, bu şekilde tefviz kararının onaylı suretine ulaştıklarını ileri sürerek HMK"nın 375/1-ç bendi uyarınca Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinin 30/09/1991 tarih ve 1989/71 Esas, 1991/219 Karar Sayılı kararının yargılamanın yenilenmesi yoluyla kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
Davalı Hazine, davanın üç aylık sürede açılmadığını, davacıların ileri sürdükleri iddiaların ilk yargılama aşamasında incelendiğini ve kararın kesinleştiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, HMK’nin 375/1 maddesi kapsamındaki yargılamanın yenilenmesi koşulları gerçekleşmediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, Dairece kararın onanmasına karar verilmiştir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, dava tarihi itibariyle HMK’nin geçici 3/2 maddesi gereğince yargılamanın iadesi ile ilgili 1086 sayılı HUMK’nin 445 ve devamı maddelerinin uygulanması gerektiği açıktır.
Bilindiği üzere, HUMK’nin 445/1 maddesi muhakeme esnasında esbabı mücbireye veya lehine hükmolunan tarafın fiiline binaen elde edilemiyen bir senet veya vesikanın hükmün itasından sonra ele geçirilmiş olması halinde yargılamanın iadesinin talep edilebileceğini düzenlemiştir. Öte yandan, aynı kanunun 447. maddesi, 445/1 maddesi kapsamındaki bir belgenin ele geçirilmesi halinde 3 ay içerisinde dava açılmasını benimsemiş, 6100 sayılı HMK’nin 377. Maddesindeki gibi 10 yıllık azami dava açma süresi öngörülmemiştir. Bu bilgiler ışığında, yargılamanın iadesi talebinin süresinde olduğunun kabulü gerekir.
Somut olayda, davacılar tarafından kendilerine talepleri doğrultusunda Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünce verilen belgelerin HUMK’nin 445/1 maddesi gereğince sonradan ele geçirilen belge olduğu iddiasını ileri sürdüğüne göre, eski Türkçe olan metinlerin yöntemince tercüme ettirilerek yargılamanın iadesi istenilen davada değerlendirilip değerlendirilemeyeceği (yargılamanın iadesi istenilen dosya eldeki dosyanın arasına alınarak) hususunun açıklığa kovuşturulması ile hasıl olacak sonucu göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Anılan husus karar düzeltme isteği üzerine yeniden yapılan inceleme sonucu anlaşıldığından, yargılamanın yenilenmesini talep edenler vekilinin bu yöne değinen karar düzeltme isteğinin (6100 sayılı HMK’nun geçici 3. maddesi yollamasıyla) 1086 sayılı HUMK’nin 440. maddesi gereğince kabulüne, Dairenin 04.11.2020 tarih ve 2019/677 esas, 2020/5659 karar sayılı onama kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, yerel mahkemenin 19.11.2015 tarih ve 2015/761 esas, 2015/860 karar sayılı kararının yukarıda açıklanan nedenlerle, (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"nin 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 22.02.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.