MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili ile davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R

Davacılar vekili mahkemeye sunduğu .../04/2013 harç ve havale tarihli dava dilekçesinde, ....i, ...mahallesinde bulunan..ada 5 parsel sayılı içinde kargir ev bulunan tarla niteliğinde ve ....971.00 m2 yüzölçümündeki taşınmazın müvekkillerinin murisi ... adına tapuda kayıtlı iken taşınmazın 5498,97 m2"lik bölümünün orman olduğundan bahisle ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 4.4.2006 gün ve 1998/531 E. - 2006/169 K. sayılı ilâmı ile tapu kaydının bedelsiz olarak iptaline karar verildiğini ve kararın 09/.../2007 tarihinde kesinleştiğini beyan ederek taşınmazın gerçek değerinin mahkemece tespiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile ....000.-TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı Hazineden tahsili ile müvekkillerine ödenmesi istemiyle dava açmıştır.
Davalı Hazine vekili mahkemeye sunduğu cevap dilekçesinde; taşınmazın tapu kaydının mahkeme kararı ile hükmen iptal edildiğini, hukukî olay ve açılan dava ile Hazine arasında illiyet bağı bulunmadığını ve bu nedenle, Hazinenin tazmini kusurlu sorumluluğu olmadığını ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
Davacılar vekili, .../06/2014 havale tarihli ıslah dilekçesinde, ....000.-TL tutarındaki tazminat davasında keşif sonrasında bilirkişi raporları doğrultusunda belirlenen taşınmazın değeri üzerinden ıslah yoluyla dava değerini 220.597,....-TL artırarak davayı 230.597,....-TL olarak ıslah ettiklerini, bu nedenlerle 230.597,....-TL alacağın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle davalıdan tahsili ile müvekkillerine ödenmesine karar verilmesini talep etmiş ve ıslah harcını mahkeme veznesine depo etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, 230.597,....-TL"nin davalıdan alınarak ... 7. Noterliğinin 03/.../2013 tarih ve 5368 yevmiye nolu mirasçılık belgesindeki miras payları oranında davacılara verilmesine, ....000.-TL yönünden dava tarihi olan .../04/2013 tarihinden itibaren, 220.597,....-TL yönünden ıslah tarihi olan .../06/2014 tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine, davacılar kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan ....035.-TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu ... ili, ... ilçesi, ...mahallesinde bulunan ...ada 5 parsel sayılı içinde kargir ev bulunan tarla niteliğinde ve ....971.00 m2 yüzölçümündeki taşınmaz, davacıların murisi ... adına tapuda kayıtlı iken, taşınmazın kısmen orman olduğundan bahisle ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 4.4.2006 gün ve 1998/531 E. - 2006/169 K. sayılı ilâmı ile fen krokisinde A, B, C, D ve E harflerine tekabül eden toplam
- 2 -
2015/2461 - 2016/3116
5498,97 m2"lik bölümlerinin tapu kaydının iptaline ve orman niteliği ile hazine adına tesciline karar verildiği ve kararın 09/.../2007 tarihinde kesinleştiği, infaz edilerek ... ...Müdürlüğünün Kesikkapı mahallesi, ... ada ..., ..., ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazların orman niteliğiyle Hazine adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Dava, tapu kaydının hükmen iptali nedeniyle 4721 sayılı Tük Medenî Kanununun 1007. maddesine göre açılan tazminat istemine ilişkindir.
Dosyaya getirtilen tapu kayıtları ile belgelerin ve kesinleşmiş ilâm örneklerinin incelenmesinde; dava konusu taşınmazın kısmen orman olması nedeniyle ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 4.4.2006 gün ve 1998/531 E. - 2006/169 K. sayılı ilâmı ile tapu kaydının iptaline karar verildiği ve kararın 09/.../2007 tarihinde kesinleştiği ve hükmün infaz edilerek tapu kütüğüne işlendiği ve sayfasının kapatıldığı anlaşılmaktadır.
Eldeki dava .../04/2013 tarihinde açılmıştır. Tapu iptali ve tescil kararı 09/.../2007 tarihinde kesinleştiğine göre, davanın, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 146. maddesinde belirtilen ... yıllık dava zamanaşımı süresi içerisinde açıldığı anlaşılmaktadır.
4721 sayılı TMK"nın 1007. maddesinde "Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumludur. Devlet zararın doğmasında kusuru bulunan görevlilere rücû eder." hükmü yer almakta olup, bu düzenlemeye göre devletin sorumluluğu resmî sicile güvenden doğan kusursuz sorumluluktur. Sicile güvenden doğan kusursuz sorumluluk, tapu siciline bağlı çıkarların ve aynî hakların yanlış tescili sonucu değişmesi ya da yitirilmesi ile bu haklardan yoksun kalınması temeline dayanır.
4721 sayılı TMK"nın 1007. maddesinde düzenlenen objektif (kusursuz) sorumluluk halinin varlığının kabulünde; tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararların karşılanması amacını güden Devletin tazmini sorumluğu ise; mülkiyetin el değiştirdiği veya mülkiyetin elden çıktığı ve benzeri biçimlerde mülkiyet hakkına müdahalenin gerçekleştiği, diğer bir anlatımla, bir yerin kamu malı niteliğinde orman veya mera, yaylak, kışlak olması, kıyı kenar çizgisi içerisinde kumluk alanda kalması nedeniyle tapu kaydını iptal eden mahkeme kararının kesinleştiği tarihte başlar. Bu durumda, taşınmazın makul ve gerçek değerinin saptanmasında dava tarihi değil, mülkiyet hakkına müdahalenin gerçekleştiği ve zararın doğduğu tarih esas alınmalıdır.
Dava konusu taşınmaz tapu kaydında içinde kargir ev bulunan tarla niteliğindedir. Taşınmaz Şehir imar planı kapsamında arsa niteliğinde/Şehir imar planı dışında mücavir alanda veya dışında olmakla birlikte .../03/1983 tarih ve 17984 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun .../7/1972 tarihli ve 1610 sayılı Kanunla değişik .... maddesinin üçüncü fıkrasına göre 8/02/1983 tarihinde kararlaştırılan ve 01/01/1983 tarihi itibariyle geriye doğru sene başı esas alınarak yürürlüğe giren 83/6122 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde ve .../04/1998 gün ve 1996/3 E. - 1998/...K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun Kararındaki ölçütlere göre; yol, su, elektrik, kanalizasyon, doğal gaz, temizlik/çöp gibi belediyenin altyapı hizmetlerinden yararlandığı gözetilerek arsa niteliğini kazanmış ve arsa niteliğinde olduğu kabul edilen taşınmazın, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun .... maddesinde belirtilen yönteme göre; Taşınmazın, “a) Cins ve nevini, b) Yüzölçümünü. c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini, d) Varsa vergi beyanını, e) Kamulaştırma tarihindeki resmî makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini, f) Arazilerde; taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini. g) Arsalarda; kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, h) Yapılarda; (…) (2) resmî birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, ı) Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri, Esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.” denildiğinden çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptaline ilişkin kararın kesinleşme tarihindeki en yakın emsal satışlar baz alınarak emsal karşılaştırması yöntemine göre değer biçilmesi gerekirken dava tarihine göre değer biçilmesi ve buna göre de yasal faiz yürütülerek yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.
Bu nedenle, dava konusu taşınmaz tapu kaydında arsa niteliğinde olup, mülkiyetin el değiştirdiği tarih itibariyle .../03/1983 tarih, 1983/6122 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile .../04/1998 tarih ve 1996/3 E. - 1998/...K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararındaki ölçütlere göre arsa niteliğinde ise ya da arsa niteliğini kazanmışsa, arsaların bedelinin değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre mülkiyetin el değiştirdiği tarihteki değeri hesaplanması zorunludur.
Somut olayda, tapu kaydında içinde kargir ev bulunan tarla niteliğinde olan taşınmazın kısmen orman sınırları içerisinde kalması nedeniyle mahkemece hükmen tapu kaydı iptal edildiğine göre; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun .... maddesinde ve kanunun ilgili yönetmeliğinde belirtilen yönteme göre ve ayrıca, .../03/1983 tarih, 1983/6122 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile .../04/1998 tarih ve 1996/3 E. - 1998/...K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararındaki ölçütler çerçevesinde; orman sınırları içerisinde kalması olgusunun taşınmaz değerine olan olumlu ya da olumsuz etkileri, taşınmazın tapudaki niteliği dışında, bu hukukî niteliği yönünden de ayrıca tartışılmalıdır.
Bu itibarla, taşınmazın arsa olarak kabulü halinde, emsal satışların değerlendirme tarihi olan mülkiyetin el değiştirdiği ve hükmün kesinleştiği tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerekirken, bilirkişi raporunda bu yönteme uyulmadan değerlendirme tarihinde de yanılgıya düşülerek değer biçilmiştir.
Bu nedenle, taraflara dava konusu taşınmaza yakın bölgeden, benzer yüzölçümlü ve yakın tarihli satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde re"sen emsallerin araştırılması ve bunların kayıtlarının celbi yoluna gidilmesi ve fen elemanı ile inşaat, ziraat ve mülk bilirkişiden oluşturulacak bilirkişi kurulu ile taşınmaz başında yeniden keşif ve inceleme yapılarak rapor alınması ve değerlendirme tarihi itibariyle dava konusu taşınmaz ile bilirkişi kurulunca emsal kabul edilecek taşınmazların, satışına ilişkin belgeler ilgili Tapu Müdürlüğünden, Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından belirlenen emlak
vergisine esas olan m2 değerleri de ilgili Belediye Başkanlığı Emlak Vergi Dairesinden istenip, dava konusu taşınmazın emsal taşınmazlara göre eksik veya üstünlük oranı yönünden bilirkişi kurulu raporu da denetlenerek, sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, taşınmaza genel deyimlerle ve piyasa rayicinden sözederek tapu iptali tescil kararının kesinleştiği ve mülkiyetin el değiştirdiği tarih yerine dava tarihine göre değer biçen bilirkişinin yetersiz raporu esas alınarak karar verilmesi, doğru bulunmamıştır.
Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve araştırmaya dayanılarak yazılı biçimde hüküm kurulması usûl ve kanuna aykırıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davacılar vekili ile davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine .../03/2016 günü oy birliği ile karar verildi.