21. Hukuk Dairesi 2007/6972 E. , 2008/4215 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Ankara 15. İş Mahkemesi
TARİHİ : 07/03/2007
NUMARASI : 2006/10-2007/128
Davacı, geç ödenen yaşlılık aylıklarının faiz alacağının tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davalı kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine.
2-Davacı hakettiği halde 20.09.1993 tarihli tahsis talebine istinaden davalı Kurumca kendisine yaşlılık aylığı bağlanmadığını, açtığı dava sonucunda mahkemece kendisine 1.1.1994 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanmasına karar verildiğini, 4.7.2005 tarihinde dilekçe vermesine rağmen davalı Kurumca birikmiş aylıklarının 24.11.2005 tarihinde kendisine ödenmek üzere bankaya gönderildiğini, maddi zarara uğradığını ileri sürerek zararının giderilmesi için 1.1.1994-24.11.2005 tarihleri arasındaki birikmiş aylıklarına ödenmesi gereken tarihten itibaren faiz yürütülerek toplam 21.334.80 YTL. birikmiş faiz alacağının davalı Kurumdan tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece istemin kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davacının 1.10.1965-30.10.1981 tarihleri arasında yurtdışında geçen 5520 günlük çalışmasını 2147 sayılı Yasa"ya göre borçlandığı, 8.12.1993 tarihinde Kurum kayıtlarına giren dilekçesi ile yaşlılık aylığı talep etmesi üzerine davalı Kurumca aylık bağlanması için yurda kesin dönüş yapması gerektiğinin bildirilerek bu konuda taahhütname gönderilip bu taahhütnamenin doldurulmasının ve Türkiye"deki ikametgah adresinin bildirilmesinin istenmesi üzerine davacı tarafından açılan dava ile yurda kesin dönüş yapma şartı olmaksızın aylık bağlanmasının talep edildiği, Ankara 13.İş Mahkemesinin 2004/1420 Esas nolu dosyasında görülen dava sonucunda davacıya 15.07.2004 tarihli karar ile talebini takip eden aybaşı olan 1.1.1994 tarihi itibariyle aylık bağlanmasına karar verildiği, verilen kararın Dairemizin 26.1.2005 tarihli kararı ile onandığı ve davacının 28.02.2006 tarihinde Kurum kayıtlarına giren dilekçesi ile mahkeme kararının uygulanmasını talep etmesi üzerine davalı kurumca 24.11.2005 tarihinde birikmiş aylıkların topluca ödendiği, ödeme yapılmazdan önce davacının 4.3.2005 tarihinde Kuruma intikal eden dilekçesi ile faiz talebinde bulunduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda davalı Kurumun haksız ve yersiz işlemi ile davacıya yaşlılık aylığının bağlanmadığı bunun sonucu olarakta davalı Kurumun davacının oluşan maddi zararını giderimle yükümlü olduğu tartışmasızdır.
506 sayılı Yasa"nın 116..maddesinde Kurumca gerekli belgelerin tamamlanmasından sonra bağlanacak aylıkları hesap ve tespit ederek ilgililere yazı ile bildirmek üzere üç aylık işlem süresi tanındığından davacı 8.12.1993 tarihinde tahsis talebinde bulunduğundan davalı Kurum 1994 yılı Ocak, Şubat ve Mart aylarında ödenecek aylıklar yönünden 8.3.1994 tarihinde temerrüde düşmüştür
Öte yandan 19.12.1984 gününde yürürlüğe giren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanun, Mmurabaha Nizamnamesini yürürlükten kaldırarak bu tarihi kadar % 5 olan kanuni faiz oranını %30 olarak belirlenmiş, ancak Bakanlar Kuruluna bu oranı % 80"ine kadar artırma ve eksiltme yetkisi verilmiş, Bakanlar Kurulunca bu yetkiye dayanılarak 1.1.998 tarihinde kanuni faiz oranı %50"ye çıkartılmış, Anayasa Mahkemesi 15.12.1998 tarihli kararı ile 3095 sayılı Yasa"nın 1 ve 2. maddelerini iptal etmiş, karar 26.11.1999 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak 6 ay sonra 26.5.2006 tarihinde yürürlüğe girmeden önce 15.12.1999 tarihli 4489 sayılı Yasa"nın 1. maddesi ile 3095 sayılı Yasa"nın 1. maddesi değiştirilerek Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranını yasal faiz oranı olarak belirlemiştir. Ancak 1.4.2003 tarihinde itibaren uygulanan 2003 yılı Bütçe Kanununda ilgili Kanunda düzenleme yapılıncaya kadar Genel Bütçeye dahil daireler ile Katma Bütçeli idarelerin ilama bağlı kararları için 3095 sayılı Yasa"nın 1. maddesindeki kanuni faiz oranı 1.4.2003 tarihinden itibaren aylık %2,5 olarak, 2004 yılı Bütçe Kanununda %1.25 , 2005 yılı Bütçe Kanunu ile 1.1.2005 tarihinden itibaren aylık %1 olarak belirlenmiş, ancak Anayasa Mahkemesince 2003,2004 ve 2005 yılı Bütçe Kanunlarındaki bu hükümler Anayasaya aykırı bulunarak iptal edilmiş, 5335 sayılı Yasa ile 3095 sayılı Yasa"nın 1. maddesi ile değiştirilmiş yasal faiz oranı 1.5.2005 tarihinden itibaren %12 olarak belirlenmiş, bu oran Bakanlar Kurulu Kararı ile 1.1.2006 tarihinden itibaren % 9"a indirilmiştir. Gerek Dairemizin oturmuş içtihatlarında gerekse Hukuk Genel Kurulu"nun 1.12.2004 tarihli 2004/12-667 Esas 2004/628 Kararında Bütçe Kanunundaki aylık faiz oranının sadece genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin ilama bağlanmış borçlarıyla sınırlı bir düzenleme getirdiği, bu nitelikte olmayan borçların kapsam dışı tutulduğu bildirilmiştir.
T.C. Merkez Bankası Başkanlığınca İskonto oranı 17.5.2002 tarihinde % 55, 14.6.2003 tarihinde % 50, 8.10.2003 tarihinde % 43, 15.6.2004 tarihinde % 38, 13.1.2005 tarihinde % 32 olarak tesbit edilmiştir.
Bu tesbitler karşısında yasal faiz oranlarının 19.12.1984 tarihine kadar %5, 20.12.1984- 31.12.1997 arasında %30, 1.1.998-14.12.1999 arasında %50, 15.12.1999-16.5.2002 arasında 60, 17.5.2002-13.6.2003 arasında %55, 14.6.2003-7.10.2003 arasında %50 8.10.2003-14.6.2004 arasında %43, 15.6.2004-12.1.2005 arasında %38, 13.1.2005 30.4.2005 arasında %32, 1.5.2005-.31.12.2005 arasında %12, 1.1.2006 tarihinden itibaren % 9 olarak uygulanması gerekir.
İhtilaf konusu uyuşmazlıkta mahkemece hükme esas alınan 4.10.2006 tarihli bilirkişi raporunda 1994 yılı Ocak, Şubat ve Mart aylarına ilişkin yaşlılık aylıkları yönünden temerrüt tarihinin 8.3.1994 tarihi yerine 1.1.1994, 1.2.1994 ve 1.3.1994 tarihinin esas alındığı, 17.05.2002-30.06.2002 tarihleri arasındaki yasal faiz oranı %55 iken %60, 14.6.2003-30.06.2003 tarihleri arasında % 50 olduğu halde % 55, 8.10.2003-31.12.2003 tarihleri arasında % 43 olduğu halde % 50, 15.6.2004-30.6.2004 tarihleri arasında %38 olduğu halde % 43, 13.1.2005-30.04.2005 tarihleri arasında % 32 olduğu halde % 38 oranı esas alınarak faiz alacağının fazla hesaplandığı bu raporun hükme dayanak alınacak nitelikte olmadığı görülmektedir.
Yapılacak iş; fazi alacağı hesabını yukarda açıklanan şekilde yeniden yaptırmak ve çıkacak sonuca göre karar vermektir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 17.03.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.