MAHKEMESİ : Ankara 2. İş Mahkemesi
TARİHİ : 23/02/2006
NUMARASI : 2000/580-2006/43
                       
Davacı,   davalı işveren nezdinde 01.10.1988-31.12.1998 tarihleri arası çalıştığının tespitine  karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Sosyal Güvenlik Kurumu ve E.U. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan  ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Davacı, davalıyaait işyerinde 01.10.1988-31.12.1998 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak sürekliçalıştığının tesbitini istemiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne, 01.10.1988¬31.12.1998 tarihleri arası (1992-1993 yılları arası bildirilen bir kısım çalışmaları hariç) davalı İ.A. Işyerinde çalıştığı günlerin tesbitine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile varılmıştır.
Gerçekten, davacının, işyerindeki çalışmaları işe giriş bildirgelerine, aylık ve üç aylık bordrolara dayanılarak Kuruma kısmi olarak bildirilmiş ve bildirime uygun olarak da primleri ödenmiştir. Öte yandan işe giriş bildirgesi ve bordrolar davacı çalışmalarının işyerinde kesintili geçtiğinin karinesidir. Karinenin tersinin ise eşdeğerdeki belgelerle kanıtlanması gerektiği söz götürmez. Bu gibi durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527,30.6.1999 gün 1999/21-549-555,5.2.2003 gün 2003/21-35-64,15.10.2003 gün 2003/21-634-572,3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479¬578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olaya gelince; mahkemece açıklanan şekilde fiili çalışmanın varlığının yöntemince araştırılmadan sonuca gidildiği ortadadır. Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında; resmi belge veya yazılı delillerin bulunması, sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delilolmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması, salt, bu nedene dayalı istemin reddine neden olmaz. Somut bilgilere dayanması, inandırıcı olmaları koşuluyla, Kuruma bildirilen dönem bordroları, tanıkları veya iş ilişkisini bilen veya bilmesi gereken işverenler tarafından Kuruma bildirilen komşu işyerleri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen kimi diğer kanıtlarla dahi sonuca gitmek mümkündür. mümkündür. Davacının tesbitini istediği ve eksik incelemeye konu olan sürelerle ilgili olarak davalı İ.A."ın 242658 sicil numaralı işyerinden 01.09.1992-10.11.1993 tarihleri arası 430 gün bildirimin olduğu bu işyeri ile ilgili kayıtların dosya içinde bulunmadığı,davalının vergi kayıtlarına göre spor çanta ve kılıf imali,satış işyerinin 01.01.1983-01.01.1989 tarihleri arası A. "da Y. ve D. de işyerlerinin faaliyetinin olduğu, U.H. Mahallesi M.A.E. Cami Dükkanıarı No:3/D S./A. adresindeki çanta imalatı işyerinden 16.04.1992 tarihinde itibaren Sincan Belediyesinden 6 aylık süre için, aynı mahallede Belediye Dükkanıarı No: 11 Sincan adresinde demir doğrama işyerinden 20.03.1993 tarihinden itibaren süresi belirtilmeden işyeri açma ve çalışma ruhsatlarını aldığı, davacının tesbite konu dönemde "sürekli çalıştım", davalının "aralıklı çalıştığı" iddiası olduğundan işyerlerinin faaliyet süreleri gelen belgelerle açıklığa kavuşmamıştır.
İşveren bütün belgelerinin Ankara 4.İş Mahkemesinin 2000/306 esasında kayıtlı dosya içinde olduğunu belirtmesine ve bu dosyanın istenmesine rağmen dosya içine temin edilemediği,dinlenen tanıkların işverenin veya komşu işyerlerinin bordrolarında kayıtlı çalışan veya işveren olmadıkları gelen kayıtlarda açıktır.Davacı dava dilekçesinde 01.10.1988 tarihinden itibaren davalı İ. A.yanında çalıştığını belirtse de gelen kayıtlarda 01.10.1988 tarihinde dava dışı E. U.ya ait inşaat işyerinden işe giriş bildirgesi verilip 1988/3 dönemde 60 gün çalıştığı ,sonra da söz konusu bu dönem bordrosunun iptaline dair dönem bordroları gelince davacı bu defa E.U.yanında bir yıl kadar çalıştığının tesbitine yönelik Ankara 4.İş Mahkemesinin 2001/2187 Esas,Ankara 10.İş Mahkemesinin 2001/412 esas sayılı davalarını açıp irtibatı dolayısıyla dosyamızla birleştirildiği,davacı 11.11.2004 tarihli celsedeki beyanında da E.U. yanında hiç çalışmadığını ancak işvereni İ.A.ve muhasebeci L.D."ın yanlış bildirdiklerini beyan ettiği 1988 yılına yönelik yanında çalıştığı işveren yönünden beyanlarında istikrar olmadığı, İşveren İ. A. kendine ait demir doğrama atölyesinde davacının 01.09.1992- 10.02.1994 tarihleri arası davacıyı çalıştırdığını ve tüm haklarını verdiğini beyan etmesine rağmen bu çalışmaların tamamının Kurum kayıtlarında görünmediği, dosya içindeki beyanlara göre davacı davalının üvey kardeşi olup,işveren İ.A.ile diğer kardeşi H.A. ve davacının üç kardeş işyerlerinde birlikte çalıştıkları belirtilmiş ancak iş ilişkileri açıkça ortaya konulmayarak işyeri faaliyetleri, çalışma koşulları ve süresi yönü ile şüphe ve kuşkuya yer vermeyecek biçimde sonuca gitmeye elverişli delileri toplanmadığı açık olup verilen hüküm eksik incelemeye dayalıdır.
Mahkemece yapılacak iş, öncelikle davacının tesbitini istediği ve eksik incelemeye konu olan 1988-1998 yılları arasındaki sürelere ilişkin davalı işyeri ve faaliyetleri ile ilgili 242658 sicil numaralı, varsa başka işyerlerine ait SSK işyeri dosyaları ,dönem bordroları SSK il Müdürlüğünden, ticaret sicil kayıtları ve oda kayıtları ilgili birimlerden araştırılarak açıkça belirlendikten sonra Ankara 4.İş Mahkemesinin 2000/306 Esas sayılı dosyasını getirtmek, imzalı ödeme belgeleri varsa bu belgelerdeki davacı imzaları üzerinde uzman bilirkişilerce imza incelemesi yaptırtmak; imzaların davacıya ait olduğunun tespit edildiği dönemlerde imzalı ücret belgelerindeki süreler kadar çalışıldığını kabul etmek, imzaların davacıya ait olmadığının belirlendiği veya imzalı ücret belgesi bulunmayan dönemler için ise işverenin kayıtlarına geçmiş tesbite konu dönemin tamamında çalışan bordro tanıkları, bulunamadığı takdirde bu dönemler için iş ilişkisini bilen veya bilmesi gereken, işverenler tarafından Kuruma bildirilen komşu işyerleri çalışanları veya işverenleri gibi kişilerin bilgilerine başvurmak, davcının vergi kayıtlarını araştırmak, davacı ve davalı beyanlarının samirniyet durumları da göz önüne alınmak tüm deliller toplandıktan sonra bir arada değerlendirilip eksik bildirilen çalışmaların tespiti yönünde karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yetersiz ve soyut tanık beyanları ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı E.U."ya iadesine, 17.04.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.