MAHKEMESİ : Kartal 2. İş Mahkemesi
TARİHİ : 21/03/2007
NUMARASI : 2004/788-2007/177    
                       
Davacı,  davalı işveren nezdinde 18.01.2003-15.03.2003 tarihleri arası çalıştığının tespitine   karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan  ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davalıların tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Dava, 18.01.1988-15.03.2003 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde hizmet akdine dayalı olarak geçen ve Kuruma kayıt ve tescil edilmeyen hizmetlerin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının 15.11.1996-12.05.2001 tarihleri arasında haftada iki gün çalıştığının tesbitine, davacının çalıştığını iddia ettiği işyerinin 506 sayılı Yasa kapsamına alındığı 15.11.1996 tarihinden önceki çalışmalarının ise, işyerinin varlığı tespit edilemediği gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
Bu tür hizmet tesbitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap ettiği, Dairemizin ve giderek Yargıtay’ın yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarında tespit için incelemenin hangi sıraya göre yapılması gerektiği belirtilmiştir. Buna göre öncelikle 506 sayılı Yasa’nın 79/10. maddesinde sözü geçen belgelerin işverence verilip verilmediği veya çalışmanın Kurumca tespit edilip edilmediği araştırılacaktır. Belgeler verilmişse ya da çalışma Kurumca tespit edilmişse dava hukuki yarar yokluğundan reddedilecektir. Sonra tespiti istenen dönemde kişinin sigortalı niteliği taşıyıp taşımadığı (işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, yapılan işin kanun kapsamına girip girmediği vb.) araştırılmalıdır. Hizmet sigortalı bir hizmet değilse dava taraf sıfatının yokluğundan reddedilmelidir. Çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu ancak bu koşullar varsa inceleme konusu yapılabilecektir. Sigortalı hizmetin tespiti için verilen kararlarda bu davaların özel bir duyarlılığı gerektirdiği ve suiistimallere açık olduğu düşünülmelidir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.10.2003 gün ve E:2003/21-571, K:2003/575; 28.05.2003 gün ve E:2003/21-362, K:2003/360; 14.04.2004 gün ve E: 2004/21-226, K:2004/223; 29.06.2005 gün ve E:2005/21-409, K:2005/413 sayılı kararları da bu esasları içermektedir.).
Her ne kadar, davacının çalıştığını iddia ettiği işyeri 15.11.1996 tarihinde 506 sayılı Yasa kapsamına alınmış ise de, işyerinin o dönemde kanun kapsamında bulunması zorunluluk olmayıp, gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamına alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı önemlidir. Maliye, ticaret odası veya yerel idareler gibi kurumların kayıtlarından işyerinin varlığı saptanabiliyorsa, olumlu sonuca ulaşılmalıdır. Nitekim, söz konusu işyerinin 30.03.1995 tarihinden itibaren vergi kaydı bulunduğu gibi, aynı tarih itibariyle ticaret siciline kayıt edildiği de dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden açıkça anlaşılmaktadır. Vergi ve ticaret sicili kaydı, ilişkin olduğu dönemde işyerinin var olduğuna fiili karine teşkil etmektedir.
30.03.1995-15.11.1996 tarihleri arasında davacının çalıştığını iddia ettiği işyeri 506 sayılı Yasa kapsamına alınmadığından, davacı ile birlikte çalışan bordro tanığı olmadığı açıktır. Bu durumda, davanın nitelikçe kamu düzenine ilişkin olduğu göz önünde tutularak, davacının 30.03.1995-15.11.1996 tarihleri arasında çalıştığını iddia ettiği işyerine komşu olan işyerlerini belediye, emniyet veya jandarma vasıtasıyla saptamak, saptanan bu işyerlerinin kayıtlarına geçmiş kişilerin, başka bir anlatımla, Bağ-kur’da, Sosyal Sigortalar Kurumu’nda veya diğer sosyal güvenlik kuruluşlarında kayıtları olan komşu işyeri veya benzer işyeri sahiplerinin veya çalışanlarının bilgilerine başvurulmak, olabildiğince delilleri toplayıp, bunları birlikte değerlendirerek sonucuna göre karar vermek gerekirken, mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Öte yandan, davalı anonim şirketin ticaret siciline tescil tarihi olan 30.03.1995 tarihinden önce davalı şirketin ortaklarının da, şahsi olarak aynı adreslerde, ayni mahiyette işyeri olup olmadığının, var ise hangi tarihten itibaren işletilmeye başlanıldığının vergi dairesinden (vergi kaydı), belediyeden (işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı), ticaret odasından (ticaret odası kaydı) ve davacının çalıştığını iddia ettiği işyeri, eğlence işyeri olduğundan, ilgili emniyet müdürlüğünden kaydı araştırılarak, oluşacak sonuca göre, gerektiğinde davalı şirketin ilgili ortaklarının da davaya dahil edilerek, yargılama yapılması gerekirken, bu yönün gözardı edilmesi de isabetsizdir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlerden davalı P. r. İşl. Tic. San. A.Ş."ye yükletilmesine, 24.04.2008 gününde oy birliği ile karar verildi.