Tebliğname No : 7 - 2013/259792
MAHKEMESİ : Diyarbakır 1. Asliye Ceza Mahkemesi
TARİHİ : 05/03/2013
NUMARASI : 2012/467 (E) ve 2013/260 (K)
SUÇ : 4733 Sayılı Yasaya Muhalefet

Yerel mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle; başvurunun nitelik, ceza türü, süresi ve suç tarihine göre dosya okunduktan sonra Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
Her ne kadar sanık hakkında beraat kararı verilmiş ise de, sanığın kastının belirlenmesi ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılması bakımından kargo taşımacılığı mevzuatının konuya ilişkin hükümlerinin incelenmesinde yarar bulunmaktadır.
Yurt içi kargo işletmeciliğine (taşımacılığına) ilişkin hukuki düzenlemelerin konumuzla ilgili olanları şöyledir:
19.07.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu"nun: “Tanımlar’" başlıklı 3. maddesinde;
Kargo: Tek parçada en fazla yüz kilogramı geçmeyen genellikle ambalaj ve kap içerisinde olan küçük boyutlu koli, sandık, paket gibi parça eşyayı,
Kargo işletmecisi : Bağımsız bir işyerinin kullanma hakkına sahip olan ve kargoyu teslim alarak kısa sürede gönderilene ulaştırmak amacıyla kendi gözetimi ve denetimi altında yükleme, boşaltma, depolama, istifleme, aktarma ve gönderilene teslim gibi hizmetleri yerine getiren, taşımayı yapan veya yaptıran ve bundan doğacak sorumluluğu üstlenen kişiyi,
İfade eder.”
“ Yönetmelik” başlıklı 34. Maddesinde;
H) Kanunun uygulanmasıyla ilgili diğer esas ve usulleri,
Düzenleyen yönetmelikler Bakanlıkça hazırlanarak Resmî Gazetede yayımlanır.” Hükümleri yer almaktadır.
11.06.2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin: “Tanımlar” başlıklı 4.maddesinde;
ş) Kargo tasnif ve aktarma merkezi: Kargo taşımalarında indirme, bindirme, yükleme, boşaltma, aktarma, tasnif ve dağıtım hizmetlerinin yapıldığı yeri,
y) Mesleki yeterlilik: Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin icrası ile ilgili eğitim, beceri ve donanımına sahip olmayı,
z) Mesleki yeterlilik belgesi: İlgili mevzuatın bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde bulunanlar için öngördüğü mesleki yeterlilik eğitimini alan ve/ veya yapılacak olan sınavlarda başarılı olanlara verilen belgeyi,
aa) Mesleki yeterlilik eğitimi: Bu yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerle ilgili bir mesleki yeterliliğin kazandırılması amacıyla ilgili mevzuat çerçevesinde verilen eğitimi,
ıı) Sevk irsaliyesi: Yurt içi taşımalarda, gönderen tarafından gönderilen eşya için düzenlenen; eşyanın içeriğini, ağırlığını, hacmini, paketleme veya ambalaj şekli ile gerçek değerini belirleyen ve gönderenin beyanına dayanan ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenen belgeyi,
tt) Taşıma senedi: Eşya ve kargo taşımalarında gönderen ile yetki belgesi sahibi arasında akdedilen, ilgili diğer mevzuat ve bu Yönetmelikle belirlenen bilgileri ihtiva eden sözleşme belgesi veya bu tür bir sözleşmede bulunması gereken bilgileri ihtiva etmesi halinde taşıma senedi yerine geçecek olan taşıma faturası, taşıma irsaliyesi veya irsaliyeli taşıma faturasını,
zz-ddd) Yetki belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında bir faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,
İfade eder”,
“Taşıma işlerinde nitelikli ve yeterli personel istihdamı” başlıklı 34.maddesinde:
“(1) Yetki belgesi sahipleri, faaliyetleri süresince hizmetlerini yürütebilecek niteliklere sahip ve yeterli sayıda personel bulundurmakla yükümlüdürler.
(2) Yetki belgesi sahipleri, nitelikli ve yeterli sayıda personel istihdam etmemeleri durumunda doğacak her türlü zarardan sorumludurlar.”,
“Gönderenin, yolcunun, şoför ve diğer personelin sorumluluğu” başlıklı 45.maddesinde:
(2) Gönderen; eşyanın cinsi, miktarı, nitelikleri, istifleme şekli, kalkış ve varış noktası, gönderilenin adı ve adresi ile kimliği ibraz etmek suretiyle kendi adres ve kimlik bilgileri gibi diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak yetki belgesi sahibine bildirmek zorundadır. Yanlış ve eksik bildirimlerden doğacak sorumluluk gönderene aittir. Yetki belgesi sahibi, gönderenin bildirmek zorunda olduğu bilgileri vermemesi halinde taşımayı yapmaz. Taşımayı yaparsa, sorumluluk yetki belgesi sahibine ait olur.
3) Gönderen; satılması, sevk edilmesi ve ticareti yasak olan bir eşyayı veya kargoyu gönderemez, yetki belgesi sahipleri de bunu taşıyamaz. Aykırı hareket halinde gönderen ve yetki belgesi sahibi sorumlu olur.
(4) Yetki belgesi sahibi bir ihbar veya şüphe halinde en yakın resmi güvenlik birimi görevlileri huzurunda gönderene ait eşyayı kontrol ettirebilir. Kontrolle ilgili bir tutanak düzenlenir.”
Hükümleri bulunmaktadır.
Yukarıda belirtilen hükümler birlikte değerlendirildiğinde, karayoluyla yapılan insan, yük ve eşya/kargo taşımacılığına Kanun Koyucunun özel önem verdiği, bu nedenle konuya ilişkin olarak yasal ve idari ayrıntılı düzenlemeler yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu hükümlere göre:
Kargo göndericisi tarafından, yurt içi taşımalarda gönderilen eşya için düzenlenen; eşyanın içeriğini, ağırlığını, hacmini, paketleme veya ambalaj şekli ile gerçek değerini belirleyen bir belge (sevk irsaliyesi) düzenlenmesi gerekir.
Gönderen ile kargoyu telsim alan arasında “taşıma senedi” düzenlenir.
Kargo göndericisi, eşyanın cinsi, miktarı, nitelikleri, istifleme şekli, kalkış ve varış noktası, gönderilenin adı ve adresi ile kimliğini ibraz etmek suretiyle kendi adres ve kimlik bilgileri gibi diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak yetki belgesi sahibine (kargoyu kabul edecek görevliye) bildirmek zorundadır. Kargoyu kabul eden, gönderenin bildirmek zorunda olduğu bilgileri vermemesi veya kontrol ettiği bilgilerin yanlış ya da eksik olduğunu tespit ettiği takdirde kargoyu kabul etmemesi gerekir. Kabul edip taşımayı yaparsa, sorumluluk yetki belgesi sahibine ait olur. Yetki belgesi sahipleri satılması, sevk edilmesi ve ticareti yasak olan bir eşyayı veya kargoyu taşıyamaz. Aykırı hareket halinde gönderen ve yetki belgesi sahibi sorumlu olur.
Yetki belgesi sahibi bir ihbar veya şüphe halinde en yakın resmi güvenlik birimi görevlileri huzurunda gönderene ait eşyayı kontrol ettirebilir. Ancak eşya kolisinin aranması gerektiği takdirde 5271 sayılı CMK.nun aramaya ilişkin hükümlerine göre arama kararı alınması gerekir.
Görülmektedir ki, kargo işletmecisi (yetki belgesi sahibi) ve kargo işletmesinde çalışan kişilerin tek görevi mevzuata uygun kargo kabul etmektir.
Bu durum karşısında, göndericisi ve alıcısının açık kimlikleri ve adresleri bulunmayan yani mevzuata uygun olmadan kabul edilen kargo eşyası içersinde kaçak eşya bulunması halinde bu kargoyu kabul eden kargo görevlisinin hukuki durumunun belirlenebilmesi ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için;
1- Olay tarihinde kargo kabul merkezinde görevli personel sayısıyla sanık tarafından kabul edilen kargo sayısı ve sanık tarafından gerçekleştirilen kargo işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığı,
2- Mevzuata uygun olmadığı halde kabul edilen, göndericisinin ve alıcısının kimlik bilgileri ve açık adresleri bulunmayanı veya eksik olan başka kargoların, nasıl ve kim tarafından alıcısına teslim edildiği,
3- Sanığın, dava konusu kargo gönderi belgesinde açık kimliği bulunmayan gönderici ve açık adresi bulunmayan alıcıyla telefon veya başka surette özel ilişki veya iletişim kurup kurmadığı (gerektiğinde iletişimin tespiti yoluna gidilmesi),
4- Dava konusu kargonun gönderenin ve alıcısının sadece isim ve cep telefonu numarası yazılı olması halinde beyanlarına başvurulmak üzere bu numaralardan kimliklerinin ve adreslerinin tespit edilip edilemeyeceği,
5- Dava konusu işlemden önce sanık hakkında aynı suçtan başka dava açılıp açılmadığı,
Hususlarının araştırılması ve birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.
Buna karşılık mevzuata uygun olarak kabul edilmiş olup göndericisiyle alıcısı belli olan kargoyu kabul edenin, aksine bir delil bulunmadığı takdirde bu kargo içerisinde bulunan kaçak eşyadan dolayı sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.
Bu açıklamalar ışığında somut olayın değerlendirilmesine gelince;
Sanık hakkında içerisinde kaçak sigara bulunan kargoyu bu özelliğini bilerek kabul ettiği iddiasıyla kamu davası açıldığı, Mahkemece sanığın savunmasının aksine delil bulunmadığı, atılı suçtan cezalandırılmalarına yetecek her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil elde edilemediği gerekçesiyle beraatine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Sanık hakkında ayrıca daha önceden aynı suçu işlediğinden bahisle dairemizin 2014/11302, 2014/11304, 2014/11305, 2014/11308, 2014/13690, 2014/12238, 2014/14544, 2014/24511, 2014/26018, 2014/26590, 2014/30972 esaslarına kayıtlı kamu davalarının açıldığı tespit edilmiştir.
Bu durum karşısında, sanığın içerisinde dava konusu sigaraların bulunduğu kargoyu bu özelliğini bilerek mevzuata aykırı şekilde kabul edip etmediğinin tespiti bakımından yukarıda maddeler halinde belirtilen hususlar araştırılarak hep birlikte değerlendirmek suretiyle ve gerektiğinde sanık hakkında aynı nitelikte açılmış kamu davalarının da birleştirilip TCK"nın 43.maddesi hükümleri de gözetilerek sanığın hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm tesisi,
Yasaya aykırı olup, müşteki Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinden görüldüğünden, 5320 sayılı Yasanın 8/1.maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 Sayılı CMUK.nun 321.maddesi uyarınca BOZULMASINA, 04.03.2015 günü oybirliğiyle karar verildi.