MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki uyarlama davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, asıl ve birleşen davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, duruşmalı olarak incelenmesi davacı tarafından istenilmekle; daha önceden belirlenen, 06.06.2017 tarihli duruşma günü için yapılan tebligat üzerine; temyiz eden davacı vekili Av.... geldi. Karşı taraf adına gelen olmadı. Açık duruşmaya başlandı ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00"e bırakılması uygun görüldüğünden, belli saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; davacı şirketin davalı ...’den ihale ile ... güzergahını kiraladığını, sözleşme ile 22-27 oturma, 16-30 ayakta yolcu taşıma kapasiteli 32 adet araçla .... tasarrufu altındaki 6 adet toplu taşıma güzergahlarının 10 yıl süreyle davacı şirkete kiraya verildiğini, sözleşmenin imzalanmasından sonra ifası sırasında ortaya çıkan olağanüstü sebeplerle sözleşmenin imzalanması sırasında mevcut olan ve beklenen şartlarda davacı aleyhine önemli değişmeler olduğunu, değişen hal ve şartların davacı tarafından önceden öngörülmesinin mümkün olmadığını, davalı idarenin resmi belgelerine dayalı olarak ihale konusu hatlarda günde 15.000-16.000 yolcu taşınacağına dair açıklamalarının gerçekleşmediğini, günlük taşınan yolcu sayısının ücretsiz taşınan yolcularda dahil olmak üzere 10.000-11.000 arasında kaldığını, İl Trafik Komisyonunun 15.12.2011 tarih 2011/179 Karar nolu kararı ile ...ve ... arası taşıma güzergahında yolcu taşıma işinin bu zamana kadar Kozlu Belediye Başkanlığınca yapılmakta iken ..tarafından da ....-Benzin istasyonları arasında yeni bir güzergah belirlendiğini, bu güzergahta yolcu taşıma işine başlandığını, ... güzergahında .. dolmuş hattında çalışan bazı dolmuşların güzergah ihlalleri yaparak Tıp Fakültesinden yolcu almak için kampüs içine girdiklerini, bekleme yapmamaları
.../...


-2-


gerektiği halde bekledikleri, hatta bazı dolmuşların servis yapmaya başladıklarını, davacı şirket tarafından ihlallerin önlenmesi için idareye ve Emniyet Müdürlüğüne müracaatlarda bulunulmuş ise de ihlallerin önlenemediğini, bu ihlaller sebebiyle Tıp Fakültesi hattındaki yolcu sayısının da düştüğünü, davacı şirketin çalıştığı hatlarda ücretsiz taşımakla yükümlü olduğu kişi sayısının sözleşme tarihinden sonra beklenmeyen oranlarda arttığını, davalı idarenin sözleşmenin 6.maddesi gereğince her yeni yılın başında bilet fiyatlarına artış yapması gerektiğini, ancak artışların zamanında yapılmaması ve asgari ücret, akaryakıt, sigorta primlerinin vs artması nedeniyle sözleşmenin ifası sırasındaki edimler arasındaki dengelerin davacı aleyhine değiştiğini, belirterek davacının, davalı ... Başkanlığına ödemekle yükümlü olduğu kira parasının uyarlanmasını, aylık 156.078,00 TL olan kira bedelinin 1.1.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aylık 60.000,00 TL olarak uyarlanmasına, karar verilmesini, birleşen dava dilekçesinde; ihale konusu hatlarda günde 15.000-16.000 yolcu taşınacağına dair açıklamalarının gerçekleşmediğini, günlük taşınan yolcu sayısının ücretsiz taşınan yolcularda dahil olmak üzere 10.000-11.000 arasında kaldığını, il trafik komisyonunun kararıyla müşteri sayısının azaldığını, karara göre yapılacak düzenleme ile zararın daha da artmasının söz konusu olacağını, yapılan güzergah ihlallerinin önlenemediğini, ücretsiz taşınan yolcu sayısının sözleşmeden sonra arttığını, .... belde iken ilçe olduğunu bu nedenle ....’a gidip gelen sayısının azaldığını, sözleşmenin ifası sırasında ortaya çıkan tüm bu olağanüstü ve objektif nitelikteki sebeplerden dolayı davacı aleyhine daha önceden ön görülmeyen zararların meydana gelmiş olması nedeniyle kira sözleşmesi nedeniyle uğranılan 10.000-TL zararın fazlaya ilişkin hakların saklı kalmak kaydıyla zararın doğum tarihinden itibaren en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili asıl ve birleşen davaya cevabında; dava dilekçesinde belirtilen iddiaların tümünün asılsız olduğunu, davacının kira bedelinin azaltılmasını davacı kurumdan talep ettiğini, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünden gelen 05.07.2010 tarih 45813 sayılı cevabi yazı ile de "Kanun hükmünün değerlendirilmesi neticesinde 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak ihalesi yapılıp sözleşmeye bağlanan işle ilgili olarak daha sonra belediyenin hiçbir organının kararı ile ihale sözleşmesinin değiştirilmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir" şeklinde görüş bildirildiğini, davacının ihale öncesinde eksik incelemeye dayalı tespitleri nedeniyle zarar ettiğinin ileri sürelemeyeceğini, davacının ihaleye girip kazanarak kendi özgür iradesi ile sözleşmeyi imzaladığını, ayrıca 09/09/2009 tarih ve 852 sayılı ihale onay belgesinde yolcu sayısının 11.837 olarak baz alındığını, ihale öncesinde davalı tarafından ortalama yolcu sayısına ilişkin hiçbir açıklama yapılmadığını, davacının da ....-Benzinlik hat üzerinde taşımacılık yaptığını, .... Belediyesi otobüslerinin bu hat için daha düşük bedelle taşımacılık yaptıklarını, eğer bu hatta davacının yolcu kaybı varsa bunun rekabetten kaynaklandığını, davacının halen yüksek fiyattan taşımacılık yapmaya devam ederek izledikleri çalışma politikasından dolay tacir olarak davacının sorumlu olduğunu, ....nce Otobüs Güzergahlarının Kiraya Verilmesine İlişkin Şartnamenin 6.6 maddesinde ücretsiz taşımadan yararlanacak kişilerin belirlendiğini, bu maddeye göre de yeni bir yasal düzenleme ile ücretsiz taşınacak yolcu sayısının yeniden düzenlenmesine engel bir durumun bulunmadığını, kaçak çalışan dolmuşlarla ilgili gerekli tüm tedbirlerin alındığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
.../...



-3-

Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanun"unun 301.maddesi gereğince kiraya veren, kiralanana sözleşmenin amacına uygun surette kullanmaya ve işletmeye elverişli bir şekilde teslime ve kira süresince de kiralananı bu halde bulundurmaya mecburdur. Eş söyleyişle, kira sözleşmeleri iki taraflı borç doğuran ivazlı sözleşmelerdendir. Bu nedenle kiraya veren davalı, kiralananı kararlaştırılan tarihte, sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir durumda teslim etmek ve sözleşme süresince bulundurmakla yükümlüdür. Çünkü buradaki ifa; Borçlanılan edimin kural olarak borçlu tarafından belirli bir yer ve zaman içinde sözleşmenin kaynağındaki esaslar altında yerine getirilmek suretiyle borçlunun borcundan kurtulmasını sağlayan eylem ve davranıştır. O halde, geçerli bir ifanın benimsenebilmesi için; ifa borçlu tarafından alacaklıya sözleşmede kararlaştırılan yer ve zamanda kararlaştırılan nicelik ve niteliklere uygun olarak yerine getirilmelidir. Türk Borçlar Yasasının 305. Maddesinde kiralanan sonradan ayıplı duruma gelirse kiracının, kiraya verenden ayıpların giderilmesini veya kira bedelinden ayıpla orantılı bir indirim yapılmasını ya da zararının giderilmesini isteyebileceği, Türk Borçlar Yasasının 307. maddesi uyarınca da kiracı kiralananın kullanımına etkileyen ayıpların varlığı halinde bu ayıpların kiraya veren tarafından öğrenilmesinden itibaren ayıbın giderilmesine kadar geçen süre için kira bedelinden ayıpla orantılı bir indirim yapılmasını, Türk Borçlar Yasasının 308. maddesinde kiralananın ayıplı olmasından doğan zararın giderilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Her ne kadar davacı uyarlama talebinde bulunmuşsa da Hakim, tarafların bildirdiği vakıalarla bağlı olup, hukuki niteleme Hakime aittir. Davada dayanılan 09/12/2009 başlangıç tarihli 10 yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinin 13.3. Maddesinde “Bilet ücretlerinin her yıl Belediye Meclisi tarafından en az % 10 (on) oranında artırılacağı” düzenlenmiştir. Sözleşme imzalandıktan sonra İl Trafik Komisyonunun 15.12.2011 tarih 2011/179 Karar nolu kararı ile Kozlu-.... ve ....-Kozlu arası taşıma güzergahında yolcu taşıma işinin bu zamana kadar Kozlu Belediye Başkanlığınca yapılmakta iken .... Belediye Başkanlığı tarafından da ....-Benzin istasyonları arasında yeni bir güzergah belirlendiği, bu güzergahta yolcu taşıma işine başlandığı, Kozlu Beldesinin 06/12/2012 tarihi itibariyle ilçe olduğu, 04/03/2014 tarihinde yapılan düzenleme ile 65 yaşının dolduranların ücretsiz taşınması zorunluluğunu getirildiği, davalı kurum tarafından sözleşmede kararlaştırılan şekilde her yıl düzenli olarak bilet fiyatlarına artış yapılmadığı, bu durumda kiralananın sözleşme süresince kullanıma elverişli durumda bulundurma yükümlülüğünün yerine getirilmediğinin kabulü gerekir. Davacı kiracı yukarıda bahsi geçen seçimlik haklarından kira bedelinden indirim ve zararının giderilmesini istemiştir. Bu durumda mahkemece kiralanan kullanıma elverişli şekilde bulundurulamadığına göre davacının tüm taleplerine ilişkin olarak konusunda uzman bilirkişi heyetinden rapor alınarak TBK."un 305. maddesine göre değerlendirme yapılıp kira bedelinden ayıpla orantılı bir şekilde indirime gidilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.

.../...




-4-



SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, Yargıtay duruşması için kendisini vekille temsil ettiren davacı yararına takdir olunan 1.480 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere
06.06.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.