Davacılar murislerinden dolayı 01.08.2004 tarihinden itibaren emekliliğe hak kazandığının tesbiti ile aksine kurum işlemi iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava davacının 01.02.1988 ile 30.09.2003 tarihleri arasında kalan devredeki isteğe bağlı sigortalılığının 01.04.1997 ile 30.06.1997 tarihleri arasındaki 70 günlük zorunlu sigortalı olarak çalışması nedeniyle 01.04.1997 tarihinden itibaren iptal eden kurum işleminin iptali ile davacının 506 sayılı Yasa kapsamındaki zorunlu sigortalı çalışmaların dışında aynı yasa kapsamındaki isteğe bağlı sigortasının geçerli olduğunun ve 28.07.2004 tahsis talep tarihine göre 01.08 2004 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece 2003 yılı Eylül ayında yapılan toplu ödemeler dikkate alınarak davacının 01.07.1997 ile 30.09.2003 tarihleri arasında geriye yönelik olarak toplu ödediği isteğe bağlı primlerinin geçerli sayılmasına, buna göre 28.07.2004 tarihli yaşlılık aylığı tahsis talebine göre 01.08.2004 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitine karar verilmiş ve karar davalı tarafça temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında davacının 01.02.1988 tarihi ile zorunlu sigortalılığın başladığı 01.04.1997 tarihleri arasındaki isteğe bağlı sigortalı olduğu konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.Uyuşmazlık 30.06.1997 tarihinde zorunlu sigortalılık sona erdikten sonra, yazılı bir talebi olmadığı, süresinde ve düzenli olarak yapılmış prim ödemesi bulunmadığı halde, 01.09.2003 ve 30.09.2003 tarihlerinde toplu olarak yapılan isteğe bağlı sigorta prim ödemelerinin geriye yönelik olarak zorunlu sigortalı olarak çalışmaya başlamakla sona eren isteğe bağlı sigortalılığın devamına olanak sağlayıp sağlamayacağı noktasında toplanmaktadır. Bu yönüyle davanın yasal dayanağının 506 sayılı yasanın 85.maddesi olduğu açıktır.
Sosyal sigortaların belirgin özelliği, zorunlu oluşu ve sigortalı olma hak ve yükümlülüğünden vazgeçilememesidir. Sigortalılığın zorunlu oluşuna 506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası"nın getirdiği istisnalardan birisi “isteğe bağlı” sigortalılıktır.
İsteğe bağlı sigortaya olanak tanınmasının amacı, sigortalıları, çalışma hayatında sıkça rastlanan, sürekli ve düzenli iş bulma güçlüğü karşısında, uzun süreli sigorta kolları bakımından sosyal güvenlik haklarından yoksun bırakmamaktır.
Nitelikleri gereği, başlama ve sona ermeleri yönünden her iki tür sigortalık arasında farklılıklar bulunmaktadır. Zorunlu sigortalılar, işe alınmakla kendiliğinden sigortalı niteliğini kazandıkları halde, isteğe bağlı sigortalılar, Kuruma başvurmadan sigortalılık niteliğini kazanamazlar. İsteğe bağlı sigortalı olabilmenin ilk koşulu bu yazılı başvurudur.
Ancak, Yasanın aradığı diğer koşulların yanında düzenli prim ödemesinin de bulunması halinde, bu ödemeler, isteğe bağlı sigortalılık iradesi şeklinde yorumlanarak, bu durumda sırf yazılı başvuru yokluğu, sigortalılığa engel durum yaratmayacaktır. Bu düşünce, Medeni Kanunun 2. maddesinde anlatımını bulan objektif iyi niyet kuralının bir sonucudur.
İsteğe bağlı sigortalılığı sürdürebilmenin temel koşulu, her hangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışmamaktır. 506 sayılı Kanunun 85. maddesinde yapılan tüm düzenlemelerde bu koşulun korunmuş olması, isteğe bağlı sigortalılığın temelinde yatan düşünceyle uyumludur.
Somut olayda, zorunlu sigortaya tabi çalışmanın sona ermesinden, 01.09.2003 tarihine kadar ise, isteğe bağlı sigortalı olma yönünde bir başvuru bulunmadığı gibi, isteğe bağlı sigortalılık iradesi yerine geçen, süresinde ve düzenli olarak yapılmış prim ödemelerinin de bulunmadığı, bu devreye ilişkin primlerin 01.09.2003 ve 30.09.2003 tarihlerinde, geçmişe yönelik olarak topluca ödendiği, görülmektedir. Davacının isteğe bağlı sigortalılığı, yukarıda açıklanan çerçevede ele alındığında, zorunlu sigortalı olarak çalışmaya başlanan tarihte sona ermiştir. Zorunlu sigortalılıktan sonra yapılmış yeni bir başvurunun veya isteğe bağlı sigortalılığa yeniden başlayıp, sürdürme iradesini ortaya koyacak nitelikte (01.09.2003 tarihine kadar) düzenli prim ödemesinin bulunmaması karşısında, anılan devrede isteğe bağlı sigortalı olduğundan söz edilemez. Yıllar sonra yapılan toplu prim ödemeleri, zorunlu sigortalı olarak çalışmaya başlamakla sona eren isteğe bağlı sigortalılığın devamına olanak sağlamaz.
Davacının 4842 sayılı Kanunun 34. maddesi ile 506 sayılı Kanuna eklenen geçici 85. maddesinden de yaralanması söz konusu değildir. Anılan maddedeki düzenlemeyle göre 4842 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce isteğe bağlı sigortalı olup, Kuruma prim borcu bulunanlara, kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde prim borçlarını gecikme zammı ile birlikte ödemeleri halinde sigortalılıklarına devam edebilme olanağı tanınmaktadır. Madde içeriğinden de açıkça anlaşılacağı üzere geçici 85.maddesinin getirdiği olanaklardan yaralanabilmek için, 506 sayılı Kanunun 85. maddesinde belirlenen amaca uygun şekilde ve yasal olarak geçerli isteğe bağlı sigortalılık nedeniyle oluşmuş prim ve gecikme zammı borcunun bulunması gerekir.
Davacının isteğe bağlı sigortalılığının 01.04.1997 tarihinde sona erdiğinin saptanmış olması karşısında, sonraki dönem için anılan düzenlemeden yararlanma olanağı bulunmamaktadır. Yapılan toplu prim ödemeleri ise, sadece, sonrası için isteğe bağlı sigortalı olma iradesini gösterecektir.
Açıklanan nedenlerle, zorunlu sigortalılığın sona ermesinden itibaren, tekrar isteğe bağlı sigorta primi ödemesine kadar geçen devre için isteğe bağlı sigortalılık isteminin ve giderek yasal şartları oluşmadığından yaşlılık aylığına ilişkin talebin reddine karar vermek gerekirken, yazılı şekilde istemin kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın davanın reddi yerine, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 23.01.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.
