Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı adına Av. ... ile ... adına Av. ... aralarındaki dava hakkında ... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi tarafından verilen 16.01.2015 günlü ve 2014/777-2015/34 sayılı hükmün, Dairemizin 13.12.2016 tarih ve 2015/6141-2016/14895 sayılı ilâmı ile onanmasına karar verilmiştir. Davacı Kurum avukatı tarafından maddi hata nedeniyle kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
1-İş Mahkemeleri Kanun’unun 8/3’üncü madde hükmü uyarınca İş Mahkemelerince verilen kararlara ve buna bağlı Yargıtay ilamına karşı karar düzeltme yolu kapalıdır. Ne var ki, Yargıtay onama ve bozma kararlarında açıkça maddi hatanın bulunması hallerinde dosyanın yeniden incelenmesi mümkündür. Zira maddi yanılgıya dayanılarak verilmiş olan onama ve bozma kararları ile hatalı biçimde hak sahibi olmak evrensel hukukun temel ilkelerine ters düştüğünden karşı taraf yararına sonuç doğurmamalıdır.
Öte yandan bilindiği üzere usul kuralları (görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı,harç ve maddi hata) kamu düzeni ile doğrudan bağlantılı olup, taraflar yararına usulü kazanılmış hak oluşturmamaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.03.1972 gün ve 1968/1-277-176, 01.03.1995 gün ve 1995/7-641-117, 23.01.2002 gün ve 2001/1-1010-2002/1, 12.07.2006 gün ve 2006/4-519-527 sayılı kararları; Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü-2001 Baskı, cilt 5, sayfa 4771 vd.)
Yersiz aylıkların tahsili istemine ilişkin olan davada; uyuşmazlık konusu istemin niteliğine, dava dosyası ile Dairemizin esasen bozmaya yönelik açıklamalı onama kararı içeriği birlikte değerlendirildiğinde, ilgili mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmesi gerektiğinin anlaşılmış olması karşısında; Dairemizin 13.12.2016 tarih ve 6141/14895 sayılı ilâmının maddi hataya dayalı olduğu anlaşılmakla, 13.12.2016 tarih ve 6141/14895 sayılı onama kararının ortadan kaldırılmasına,
2-Davacı Kurum, 01.07.2006-17.02.2014 tarihleri arası dönemde yersiz ödenen 48.179,69 TL’lik 4/1-a kapsamındaki aylığın yasal faiziyle birlikte tahsilini istemiş; Mahkeme, aylıkların birleşmesini düzenleyen 5510 sayılı Yasa hükümleri uyarınca iptali gereken aylığın 4/1-a kapsamındaki aylık değil, 4/1-b kapsamındaki aylık olması gerektiğinden bahisle davanın reddine karar vermiştir.
Mahkemenin hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Somut olayda; davalı hak sahibi ...’ya 2926 sayılı Yasa kapsamında sigortalı (01.09.1988-24.03.1997 arası) iken 1997 yılında vefat eden kocası üzerinden 01.12.2004 tarihi itibarıyla 2926 sayılı Yasa uyarınca ölüm aylığı bağlanmıştır. Kocasının 1979-1984 arası 1.830 günlük yurt dışı süresini 26.04.2006 tarihinde 3201 sayılı Yasa uyarınca ve 4/1-a madde kapsamında borçlanan davacıya, yaptığı başvuru üzerine 01.07.2006 tarihinden itibaren SSK’dan da ölüm aylığı bağlanmış, durumu 2014 yılında fark eden kurum, SSK’dan bağlanan ölüm aylığını iptalle 01.07.2006-17.02.2014 arası dönem için tahakkuk ettirdiği yersiz aylıkları iş bu davaya konu yapmıştır.
Davanın yasal dayanaklarından olan ve “Bu Kanundan yararlanamayacakları” düzenleyen 3201 sayılı Yasanın 8. maddesi “Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra, 30/5/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun ve sosyal güvenlik kanunlarına göre kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlanmış olanlar ile aylık bağlanması için müracaat edip de aylığa hak kazanmış durumda bulunanlar bu Kanundan yararlanamazlar.” hükmünü içermektedir.
İnceleme konusu olayda, 01.12.2004 tarihinden itibaren muris koca üzerinden Bağ-Kur"dan ölüm aylığı alan davalıya, 2006 yılında kocası üzerinden ve SSK kapsamında yapılan yurtdışı borçlanma süresi gözetilerek 01.07.2006 tarihi itibarıyla SSK’dan ölüm aylığı bağlanması, anılan 8.madde hükmü kapsamında borçlanma hakkının bulunmaması nedeniyle mümkün değildir. Şu halde, sonraki SSK ölüm aylığını geçersiz sayan kurum işlemi de yerindedir.
Mahkemenin yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar doğrultusunda yargılama yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 16/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.