MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tespit-istirdat ve alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, birleşen davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı-birleşen dosya davacısı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle,...i ....desi Paşaalanı mevkiinde bulunan 0.59 1t/sn debiye sahip kaynak suyunun, İl Genel Meclisi"nin 07.06.2005 Tarih ve 2005/6 Sayılı, İl Encümeni"nin 13.07.2005 Tarih ve 417/405 Sayılı Kararı gereğince 10 yıl süreli olarak davalı idareden müvekkili şirket adına kiralanmış olduğunu, davalı il özel idaresinin 09/03/2010 tarih 7779-242 sayılı yazısı ile 13/07/2005 ihale tarihli kira mukavelesinin iptal edildiğinin davacı şirkete bildirilmiş olduğunu, ayrıca İstanbul 9.İdare Mahkemesi"nin 2007/1440 E. ve 2009/1914 K. Sayılı kararı ile kira sözleşmesine dayanak olan İl Genel Meclisi ve Encümen Kararının iptal edildiğini, bu karar gereği sözleşmenin yapıldığı günden itibaren hükümsüz kaldığını, kaynak suyunun ticari amaçla kullanılabilmesi bakımından gerekli olan tesisin yapılmasına ilgili Belediye izin vermediğinden ruhsat alabilme imkanının da doğmadığını, bugüne kadar herhangi bir üretim faaliyeti yapılamadığını, ortada hukuka aykırılık ve imkansızlık bulunmasına rağmen davalı tarafından sözleşmenin imzalandığını, bu nedenle de şimdiye kadar haksız ve yasaya aykırı olarak tahsil edilen kira bedellerinin iadesinin gerektiğini, bu nedenlerle taraflar arasındaki kira sözleşmesinin iptal edildiğinin ve yapıldığı günden itibaren hükümsüz kaldığının tespiti ile fazlaya ait talep ve tazminat talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 50.000,00 TL alacağının ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, davalının iptal edilen sözleşme ile ilgili olarak haksız ve yasaya aykırı bir şekilde ileri sürebileceği kira tahsilatına ilişkin işlem ve taleplerinin durdurulması bakımından ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; söz konusu kaynak suyunun kiralanmasında her hangi bir sakınca bulunmadığına dair DSİ 14. Bölge Müdürlüğü, İSKİ Genel Müdürlüğü, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve Orman Bölge Müdürlüğü"nden olumlu görüş yazıları alınmış olduğunu, kiralama işlemine karşı S.S. Göktürk Köyü Sulama Kooperatifi tarafından açılan davada İstanbul 9. İdare Mahkemesi"nin 20.11.2009 gün ve 2007/1440 E., 2009/1914 K. Sayılı kararı ile; dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş olduğunu, İdare Mahkemesince verilmiş bulunan iptal kararından bahisle su kaynağı ile ilgili her hangi bir tasarrufta bulunulmamasının 09.03.2010 tarih 7779-242 sayılı yazı ile şirket yetkilisine tebliğ edilmiş olduğunu, davacı şirketin, sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren hükümsüzlüğü sebebiyle ödemiş olduğu bedellerin iadesi talebinin İdarece reddedildiğini, ayrıca 09.03.2010 tarihine kadar kira bedellerinin ödenmesi gerektiğinin davacı şirkete bildirilmesi üzerine iş bu davanın açılmış olduğunu, yapıldığı tarihten 09.03.2010 tarih 7779-242 sayılı yazının tebliğ edildiği tarihe kadar geçerli bir sözleşme söz konusu olduğundan davacının talebinin yerinde olmadığını, bu nedenlerle haksız ve hukuka aykırı davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davacı vekili özetle, 13.1.2008 tarihinden 09.03.2010 tarihine kadar kira bedellerinin ödenmesi gerektiğinin davalı şirkete bildirildiği halde ödeme yapılmadığını belirterek, 100.064,02 TL kira bedelinin tahakkuk tarihleri itibarıyla hesaplanacak faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, davalı vekili; idare mahkemesince kira sözleşmesinin dayanağı il genel meclisi ve encümen kararının iptal edildiğini, sözleşmenin hükümsüz kaldığını, idari işlemin iptali geçmişe etkili olduğundan davacının kira alacağı talep edemeyeceğini, kiralanandan bugüne kadar hiçbir şekilde istifade edilmediğini, kiralananın kullanılmadığı ve kaynak suyunun boşa aktığı hususlarının İdare mahkemesince alınan bilirkişi raporunda tespit edildiğini, ayrıca faiz, KDV ve gecikme zammı talebinin de yasal olarak mümkün olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, sözleşmenin geçerliliğinin askıda olduğu, tarafların sözleşmeden doğan geriye dönük her hangi bir sorumluluğunun henüz doğmadığı gerekçesiyle asıl davada, davacının borçlu olmadığının tespiti ile 50.000-tl alacağın tahsiline, birleşen davanın reddine karar verilmiş, hüküm davalı-birleşen dosya davacısı tarafından temyiz edilmiştir.
6098 Sayılı TBK.nun 301. maddesine göre kiralayan kiralananın kullanım amacına uygun tam ve eksiksiz bir şekilde kiracıya teslim etmek ve kira müddeti boyunca bu halde bulundurmakla mükelleftir. Kiralayanın bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde kiracı TBK.nun 304, 305 ve 306 maddeleri gereğince akdi feshedebileceği gibi kira bedelinin tenzilini de isteyebilir. Ancak kiracının kiralanandaki ayıbı, eksikliği TBK.nun 123 ve 125. maddeleri gereğince uygun bir sürede kiraya verene ihbar etmesi gerekir.
Davada dayanılan ve hükme esas alınan 13.07.2005 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşme ile 0,59lt/sn debiye sahip kaynak suyu, kiraya veren İl Özel İdaresi tarafından, 07.06.2005 tarihli İl Genel Meclisi ve 13.07.2005 tarihli İl Encümeni kararı gereği yapılan ihale sonucu İKS İstanbul Kaynak Suları Ticaret ve Sanayi Limited Şirketine kiralanmıştır. Kira sözleşmesinin özel şartnamenin 6. maddesinde kiracının kira dönemi sona ermeden faaliyetini durdurması sözleşmenin feshine neden olması veya işletme ruhsatı alamaması yahut işletme ruhsatının her ne sebeple olursa olsun iptal edilmesi hallerinde yıllık kira bedelinin tamamını kiracı ödemeyi taahüt eder şartı bulunmakta olup bu şart geçerlidir ve kiracıyı bağlar.
Dava dışı S.S Göktürk Köyü Sulama Kooperatifi tarafından İstanbul 9. İdare Mahkemesinde 2007/1440 Esas sayılı dava açılarak, dava konusu yerin kiralanmasına ilişkin 07.06.2005 tarihli İl Genel Meclisi ve 13.07.2005 tarihli İl Encümeni kararlarının hukuka ve kamu yararına uygun olmadığı gerekçesiyle iptali istenmiş ise de, söz konusu davada İdare Mahkemesince verilen kararın henüz kesinleşmediği anlaşılmaktadır.
Davacı-kiracı dava konusu göleti davalıdan kiraladığını ancak kira sözleşmesi gereği tesis yapıp göletten yaralanmasının hiçbir zaman mümkün olmadığını ileri sürerek kira sözleşmesinden kaynaklı borcunun olmadığının tespiti ile peşin olarak ödemiş olduğu kira bedellerinin iadesine talep etmiş ise de; kendisine tanınan seçimlik haklarından hiçbirisini kullanmamış, sözleşmeyi feshetmemiş, kira indirimi talebi ile dava açmamış ve ayrıca kiralananı usulüne uygun şekilde kiraya verene teslim etmeyerek kullanımını sürdürmüştür.
Kira sözleşmesi karşılıklı anlaşma veya bir mahkeme kararı ile feshedilmediğine göre tüm hükümleri ile geçerli olup tarafları bağlar. Ayakta olan sözleşme gereğince kiracı kiralananda üretim yapılamadığından bahisle kira bedelini ödememekten kaçınamaz. TBK" nun 324. Maddesi gereğince; kullanıma elverişli bulundurulduğu sürece kiralanan, kiracının kendisinden kaynaklanan bir sebeple kullanılmasa veya sınırlı olarak kullanılsa bile kira bedelini ödemekle yükümlü olacağı hususu gözetilerek asıl davanın reddine, birleşen davada ise davalı-karşı davacının taleplerinin değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmadığından hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle asıl davada davalı-birleşen davada davacının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK"ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, peşin alının temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22.03.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.