3. Hukuk Dairesi 2015/18290 E. , 2017/4398 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, bankalarının.... Şubesi ile dava dışı .... Belediye Başkanlığı arasında düzenlenmiş kira mukavelesine istinaden davaya konu ATM ünitesinin bulunduğu mecurun kiralandığını, kira mukavelesinin 15/12/2003 tarihinde 3 yıllık olarak düzenlendiğini, kira süresi bitmeden ATM ünitesinin dava dışı Belediye Başkanlığı"nın yer göstermesi ile bulunduğu yerden alınarak aynı caddenin tam karşısına 01/09/2005 tarihinde taşındığını, kira mukavelesinin süresinin 14/12/2006 tarihinde dolduğunda ise 15/12/2006 tarihinde başlamak üzere yeniden 1 yıllık olarak düzenlendiğini, kira sözleşmesinin süresinin uzatılması ve kira bedellerinin.... Belediyesi"nin encümen kararlarına istinaden yapıldığını ve düzenli olarak yatırıldığını;.... Kaymakamlığı Mal Müdürlüğü"nden 12/12/2007 tarihinde 3418 sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile davaya konu taşınmazın imar planında park olarak ayrılması nedeniyle, 3194 sayılı Kanunun 11. Maddesine göre.... Belediyesi"ne terkinin yapıldığını, ancak terk amacı dışında kullanıldığının tespiti üzerine Hazine adına tescili yapılarak hazine adına tapu senedi alındığından bahisle kendileri adına 18.550,00 TL"lik ecrimisil tahakkuk ettirildiğini; bu ecrimisil bedeline 10/01/2008 tarihinde itiraz ettiklerini, itirazlarının değerlendirilmesi sonucunda taraflarına 26/03/2008 tarih ve 609 sayılı 9.332,00 TL"lik ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin gönderildiğini; bu ihbarnameye istinaden dava ve yasal haklarının saklı kalmak kaydıyla 21/04/2008 tarihinde belirlenmiş olan 9.332,00 TL"nin ..."ne yatırıldığını, konuyla ilgili.... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2009/400 Esas sayılı dosyası ile dava dışı.... Belediye Başkanlığı aleyhine ecrimisil davası açtıklarını,ancak yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verildiğini ve ilgili kararın Yargıtay tarafından onandığını ileri sürerek; 21/04/2008 tarihinde Mal Müdürlüğü veznelerine yatırılmış olan 9.332,00 TL"nin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı , idareleri tarafından dava konusu taşınmazın park olarak kullanılmak üzere dava dışı.... Belediyesi"ne terk edildiğini, ancak terk amacı doğrultusunda kullanılmadığından bahisle Maliye Hazinesi adına tekrar tescili sağlanarak davacı bankaya ecrimisil bedelinin idarelerine ödenmesi gerektiği belirtilerek ecrimisil düzeltme ihbarnamesi gönderildiğini, davacı banka tarafından da 21/04/2008 tarihinde düzeltilmiş olan 9.332,00 TL ecrimisil bedelinin ödendiğini,kendileri tarafından ecrimisil bedelinin tahsiline ilişkin tüm işlemlerin mevzuata uygun olduğunu,yine idareleri aleyhinde kanuni süre içerisinde de dava açılmadığını savunarak; davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece; davacı tarafa gönderilen ihbarnamenin iptali yönünden davacı tarafça idare mahkemesinde her hangi bir dava açılmadığı ve bu nedenle de yapılan idari işlemin iptal edilmediği gerekçe gösterilerek, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak davasıdır.
Sebepsiz zenginleşme için, bir taraf zenginleşirken diğer tarafın fakirleşmesi, zenginleşme ile fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir.
Sebepsiz iktisaptan söz edebilmek için öncelikle davalının mal varlığında bir zenginleşmenin meydana gelmesi gerekir. Bu zenginleşme mal varlığının artması şeklinde olabileceği gibi azalmasının önlenmesi şeklinde olabilir. Zenginleşmenin miktarı istenebilecek alacağında üst sınırını oluşturur. (B.K. 62.mad.)
Maddedeki hata unsurundan amaç ise, iradenin hata sebebiyle bozulması değil, aksine borcun sebebinin yokluğudur. Sebebin bulunmaması (borcun bulunmaması) hata unsurunun varlığı için yeterli olup, nedensiz zenginleşmede, yasanın öngördüğü unsurların nitelikleri özellikle hata unsurunun yukarıda açıklandığı şekilde ele alınması gerektiği, gerek hukuk öğretisinde ve gerekse uygulamada kesin ve tartışmasız olarak kabul edilmektedir. (S.Reisoğlu, Sebebsiz İktisap Davasının Genel Şartları, Ankara 1961, Sh. 146-165 ve dip notlarda gösterilen kaynaklar ).
Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır.
Somut olayda; davacının dava dışı.... Belediyesi ile ATM ünitesinin bulunduğu taşınmaza ilişkin olarak 15/12/2003 tarihinde 3 yıllık kira sözleşmesi akdettiği,kira süresi bitmeden ilgili ATM ünitesinin dava dışı belediyenin yer göstermesi ile bulunduğu yerin tam karşısındaki taşınmaza 01/09/2005 tarihinde taşındığı,kira sözleşmesinin süresi dolduğunda ise 15/12/2006 tarihinden itibaren başlamak üzere yeniden 1 yıllık kira sözleşmesinin düzenlendiği,kira bedellerinin davacı tarafça süresinde dava dışı belediyeye ödendiği hususu tartışmasızdır.Yine,ATM ünitesinin bulunduğu ilgili taşınmazın imar planında park olarak ayrılması nedeniyle 3194 sayılı Kanunun 11. maddesine göre dava dışı.... Belediyesi"ne terkinin yapıldığı,ancak terkin amacı dışında kullanıldığının tespiti üzerine ise ilgili taşınmazın Hazine adına tescili yapılarak tapu senedi alındığından bahisle.... Kaymakamlığı Mal Müdürlüğü tarafından davacıya önce 18.550 TL"lik ecrimisil ihbarnamesinin gönderildiği,davacının 10/01/2008 tarihinde bu ihbarnameye itiraz etmesi neticesinde ise 26/03/2008 tarihli 9.332 TL"lik düzeltme ihbarnamesinin
davacıya gönderildiği ve davacı tarafça da bu ihbarnameye istinaden dava ve yasal hakları saklı tutularak ilgili 9.332 TL"lik bedelin 21/04/2008 tarihinde davalı veznesine yatırıldığı sabittir.
Ancak, dosya kapsamına göre; davaya konu edilen ATM ünitesinin, bulunduğu yerden dava dışı belediyenin yer göstermesi ile dava konusu yere taşındığı, ATM ünitesinin bulunduğu taşınmazın ise dosya kapsamında yer alan.... 1.Asliye Hukuk Mahkemesi"nin Yargıtay 6.H.D."nin denetiminden geçerek kesinleşen kararında da belirtildiği üzere ilgili ecrimisil bedelinin ödendiği dönemler itibariyle dava dışı belediye adına kayıtlı olduğu,davacının da dava dışı belediye ile aralarında akdettikleri sözleşme uyarınca ilgili kira bedellerini dava dışı belediyeye ödediği; bu haliyle, taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılması gerekçesiyle davalı tarafından davacıdan talep edilen ve davacı tarafça da ödendiği ihtilafsız olan 9.332 TL"lik bedelin mükerrerlik ve davalı ... yönünden sebepsiz zenginleşme teşkil ettiği; bu nedenle, davacı tarafından davalıdan talep edilebileceğinin mahkemece gözetilmemiş olması doğru görülmemiştir.
2-Hal böyle olunca, mahkemece;yukarıda ifade edilen açıklamalar ve yasa hükümleri dikkate alınmak suretiyle,davaya konu edilen ve davacı tarafça davalıya ödendiği ihtilafsız olan 9.332 TL"lik bedelin davalı yönünden sebepsiz zenginleşme teşkil ettiği, nitekim ilgili taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılmasının idareler arasında çözümlenmesi gereken bir konu olduğu nazara alınarak, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş,bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere , 03.04.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.