MAHKEMESİ : Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 29/11/2012
NUMARASI : 2012/422-2012/736

Taraflar arasındaki kooperatif üyeliğinin tespiti davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin 11.02.2000 tarihinde dava dışı A. K.."dan payını devralarak davalı kooperatife üye olduğunu, davalı kooperatifin, dava dışı A. K.."ya kooperatifin bitmiş 80 dairesinin plastik pencere ve doğrama işlerini yaptırdığını, karşılığında da aidat ödemelerinden muaf tutarak daire tahsisinde bulunduğunu, müvekkilinin peşin bedelle üye olan A. K.."dan daire ve payını satın aldığını, 2005 yılına kadar müvekkilinden herhangi bir aidat talebinde bulunmayan ve müvekkilinin peşin bedelli üyeliğini kabul eden davalının, 2005 yılında gönderdiği ihtarnamelerle 7.800,00 TL aidat borcunun ödemediği gerekçesiyle müvekkilini üyelikten ihraç ettiğini, ihraç kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek, kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali ile ortaklığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiş; 12.11.2009 tarihli ıslah dilekçesiyle müvekkilinin davalı kooperatife peşin bedelli üye olduğunun ve 7.800,00 TL borçlu bulunmadığının tespitini istemiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne, ihraç kararının iptali ile davacının davalı kooperatife peşin bedelli üye olduğunun ve kooperatife 7.800,00 TL borçlu bulunmadığının tespitine dair verilen kararın davalı vekili tarafından temyizi üzerine Dairemizin; 17.01.2012 tarih ve 2011/3899 E., 2012/2187 K. Sayılı ilamıyla, diğer temyiz itirazlarının reddiyle, davacıya payını devreden kişinin ve dolayısıyla davacının açıklanan ilkeler ışığında peşin ödemeli olup olmadığının değerlendirilmesi, bu kapsamda konunun açıkça genel kurulun bilgisine sunulup sunulmadığı, sunulmuşsa genel kurulca açık veya zımni bir şekilde peşin ortaklığın kabul edilip edilmediği, yönetim kurulu ve davacının bayisi arasında yapıldığı iddia edilen peşin üyelik sözleşmesinin genel kurulun verdiği yetkiye dayalı olarak yapılıp yapılmadığı veya genel kurulca sonradan anılan sözleşmeye icazet verilip verilmediği üzerinde durulmadan davacı tarafından son oturumda ibraz edilen, davalıya tebliğ edilmeyen ve davalı tarafça imza ve içeriğine itiraz edilen belgeye itibar edilerek yazılı şekilde karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Mahkemece uyulan bozma ilamı sonrasında yapılan yargılamada delillerin değerlendirilmesi ve tüm dosya kapsamına göre; ihraca ilişkin 2. ihtarnamede ödeme süresi olarak bir ay yerine otuz günlük süre verilmesi ve ihtarnamenin tebliğ edildiği Temmuz ayının otuz gün çeken aylardan olmaması, ayrıca ihtarnamelerde borcun aslının ve faizinin ayrı gösterilmemesi nedeniyle ihtarnamelerin ve ihraç kararının usulsüz olduğu, davalı kooperatifin PVC doğrama işinin karşılığı olarak C blok zemin kattaki 4 no"lu daireyi dava dışı A. K.."ya tahsis ettiği, daha sonra dava dışı A. K.."nın bu dairedeki haklarını davacıya devrettiği, davacının üyeliği devraldığı A. K.. ile kooperatif yönetimi arasında düzenlenen 26.12.2007 tarihli taahhütnamede, PVC doğrama işi karşılığında A. K.."ya zemin kat 4 no"lu dairenin bedelsiz ve kur"a dışı tahsis edildiği ve bu tarihten sonraki aidatlardan muaf tutulacağı belirtilmiş ise de, bu belgenin kooperatif yönetimince düzenlendiği, bu hususun genel kurulda görüşülmediği, genel kurulda bu hususta açık ya da zımni bir karar alınmadığı, davacının kendisinin peşin üye yapıldığına dair genel kurulca alınmış bir karar ibraz etmediği, bu haliyle davacının kooperatif üyeliği sabit ise de peşin üyeliğinin kabul edilmediği, diğer ortaklar gibi aidat ve giderlere katılma yükümlülüğünün bulunduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile 25.08.2005 tarihli yönetim kurulu ihraç kararının iptaline, peşin bedelle üye olduğunun ve borçlu olmadığının tespiti talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
1) Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve bozmanın kapsamı dışında kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazları incelenemeyeceğine göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2) Davacı vekilinin, davacının peşin bedelli ortak olduğunun tespiti ve menfi tespit istemine ilişkin temyiz itirazları yönünden;
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesi uyarınca ortaklar, hak ve yükümlülüklerde eşit konumdadır. Yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu, genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça ya da zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin bedel ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) üyelik aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve altyapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da benimsenmedikçe, 1163 sayılı Kanun"un 23. maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamaz. Davacıya üyeliği devreden kişinin peşin bedelli ortak olduğunun belirlenmesi halinde, davacının da peşin bedelli ortak olarak kabul edileceği tartışmasızdır. Ancak genel kurulda anılan devir sözleşmesinin içeriğinin benimsenmesi suretiyle ya da açıkça peşin bedelli ortaklık tesis eden bir karar alınmadığı sonucuna varılması halinde, A. K.."dan ya da davacıdan uzunca bir süre inşaat finansmanı için aidat istenilmemiş ise, bilançolarda, hesap cetvellerinde, faaliyet raporlarında, genel kurullarda ve üye kayıt defterlerinde; bu yönde bir borç kaydı yer almamışsa, A. K.."nın ya da sonradan davacının peşin bedelli ortak olduğunun kooperatifçe zımnen benimsendiği ve sadece genel yönetim ve altyapı giderlerinden sorumlu olduğunun kabulü gerekir.
Somut olayda, dava dışı Ayhan Kaya"nın kooperatife ait inşaatların kapı ve pencere doğrama işinin yaptığı, karşılığında 26.12.1997 tarihli taahhütname ile C Blok Zemin Kat 4 no"lu dairenin kendisine tahsis edildiği, taahhütnamede kendisinden aidat alınmayacağının belirtildiği ve davacının 11.02.2000 tarihinde A. K.."ya ait bu üyeliği devraldığı
anlaşılmaktadır. Davacı tarafça, devreden A. K.. ile kendisinin peşin bedelli ortak olduğu, A. K."dan ve kendisinden 2005 yılına kadar herhangi bir aidat istenmediği savunulduğu halde, mahkemece bu yönde herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın, davacının bu hususta bir genel kurul kararı ibraz etmediği gerekçesine dayalı olarak hüküm kurulmuştur.
Bu durumda, mahkemece, davalı kooperatifin defter, kayıt ve belgeleri, bilanço gelir gider cetvelleri ve genel kurul kararlarının, genel kurul hazirun cetvellerinin öncelikle kooperatiften istenilmesi, ibraz edilmezse kooperatifin adresinde defter ve kayıtları incelenmesi için keşif yapılması, buna rağmen inceleme yapılamaz ya da defter ve belgelere ulaşılamaz ise Ticaret Sicil Memurluğu"ndan veya anasözleşmenin 41. maddesi uyarınca bu belgelerin gönderildiği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü"nden getirtildikten sonra, kooperatif konusunda uzman bir bilirkişi ya da kurulu seçilerek yukarıda açıklanan ilkeleri somut olay bakımından tartışan, davacı ve devreden A. K.."nın açıkça ya da zımnen peşin bedelli ortak olup olmadığı, varsa borç miktarı hususunda açıklayıcı, gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.06.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.