MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı vekilince istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 18/06/2020 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına vekili Avukat ... ile karşı taraf adına vekili Avukat... geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili özetle, müvekkilinin .... Üretim A.Ş"ye ait .... kurulu ... ... Termik Santrali İşletme Müdürlüğü"nde 21/08/2006-25/06/2013 tarihleri arasında aralıksız kazan bakım ustası olarak değişik alt işverenler nezdinde çalıştığını, yasal haklarının ödenmemesi, muvazaalı sözleşme ve taşeronluk uygulaması ile yasal haklarının ihlal edilmesi, alacaklarının ödenmemesi üzerine iş akdini haklı nedenle feshettiğini, aynı bölümde kadrolu işçiler ile alt işveren işçilerinin birlikte aynı işleri ve aynı zamanlarda yaptıklarını ileri sürerek davalının bağıtladığı hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı ve davacının başından beri davalı asıl işveren .... Üretim A.Ş. (...) işçisi olduğunun tespiti ile fark ücret, toplu iş sözleşmesinden doğan alacaklar ve ilave tediye alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki temel uyuşmazlık, asıl işveren-alt işveren arasındaki ilişkinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı veya muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin altıncı fıkrasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi; “bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişki” olarak tanımlanmış; aynı maddenin yedinci fıkrasında “asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez” kuralına yer verilmiştir.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin geçerli olarak kurulabilmesi için iki işverenin bulunması, mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işin varlığı ve asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi halinde “işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektirme” unsurunun gerçekleşmiş olması gerekir. Bundan başka asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle haklarının kısıtlanması veya daha önce asıl işveren tarafından o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulması gibi muvazaa kriterlerinin bulunmaması icap eder. Aksi halde alt işveren işçisi başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görecektir.
İşverenler arasında muvazaalı biçimde asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulmasının önüne geçilmek amacıyla 4857 sayılı Kanun"un 2. maddesinde bazı muvazaa kriterlerine yer verilmiştir.
Muvazaa, Borçlar Kanunu"nda düzenlenmiş olup, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla, kendi gerçek iradelerine uymayan, aralarında hüküm ve sonuç meydana getirmesini arzu etmedikleri, görünüşte bir anlaşma olarak tanımlanabilir. Muvazaada, taraflar arasında üçüncü kişileri aldatma kastı bulunmakta ve sözleşmedeki gerçek amaç gizlenmektedir. Muvazaa genel ispat kuralları ile ispat edilebilir. Bundan başka 4857 sayılı Kanun"un 2. maddesinin yedinci fıkrasında sözü edilen hususların, aksi kanıtlanabilen adi kanuni karineler olduğu kabul edilmelidir.
Dosya içeriğinden davacının, davalı ...Ş.’ye ait olan ... Termik Santrali işletmesinde hizmet alım sözleşmeleri kapsamında değişen alt işverenler yanında çalıştığı anlaşılmaktadır.
Somut uyuşmazlıkta Dairemiz emsal kararları ile davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı ...Ş arasındaki asıl-alt işverenlik ilişkisinin muvazaaya dayandığı kesinleştiğinden, dosya kapsamı gözetildiğinde davacının iş ilişkisinin başından itibaren asıl işveren olan davalı ...Ş işçisi olduğunun kabulü gerekmektedir (.... 22. HD. 2017/34957-14820 E.K.; 2016/18246-2019/3397 E.K.).
Bu itibarla mahkemece yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. Bununla birlikte davacının sendika üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı da ödemediği gözetildiğinde mahkemece toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacak talepleri yine reddedilmeli ancak ilave tediye alacakları ile emsal işçiye nazaran eksik ödenen fark ücret alacakları hesaplanmalıdır.
Diğer taraftan davacı muvazaaya dayalı olarak alt işveren yanında çalıştırıldığından, emsal işçi ücretinin belirlenmesi ve diğer alacak taleplerinin tespiti işveren elindeki kayıtlara göre hesaplanacağından somut olayda belirsiz alacak davası açılabilmesi de olanaklıdır. Bu anlamda belirsiz alacak davası ilkeleri dikkate alınarak sonuca gidilmelidir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, davacı yararına takdir edilen 2.540,00 TL duruşma vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 18/06/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.