MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki vasiyetnamenin tenfizi davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacılar, müteveffa.... 1. Noterliği"ce düzenlenen 17.06.2013 tarihli vasiyetnamesi ile, ...455 ada 13 parselde bulunan taşınmazdaki hak ve hisseleri ile... adresinde bulunan ... ünvanlı işyerinin kullanma hakkı ve hisselerin tamamını kendilerine vasiyet ettiğini, bu vasiyetnamenin....ulh Hukuk Mahkemesi"nin 2013/639 Esas ve 2014/125 sayılı kararı ile açıldığını ve kesinleştiğini belirterek, dava konusu vasiyetnamenin tenfizine ve vasiyetname konusu taşınmazın adlarına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini istemişlerdir.
Davalılar usulüne uygun davetiye tebliğine rağmen davaya cevap vermemişler ve duruşmalara katılmamaışlardır.
Mahkemece, davanın kabulü ile...7/06/2004 tarih ve 5997 yevmiye sayılı,... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 2013/639 esas 2014/125 karar sayılı ilamı ile açılıp okunan vasiyetnamenin aynen tenfizine.... 455 Ada, 13 parselde kain taşınmazın .... olan 1/2 hissesinin tapu kaydının iptal edilerek davacılar Şakir oğlu ... ve Şakir oğlu ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hüküm davalılarca temyiz edilmiştir.
Dava, vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) istemine ilişkindir.
Vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) davaları, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 13.02.1991 gün, 648-65 sayılı kararında açıklandığı gibi, bir ayni hakkın tesisi için değil, yalnızca Sulh Hukuk Mahkemesince açılıp okunan vasiyetnamenin TMK.nun 595 vd. (MK.nun 535. vd.) maddelerinde düzenlenen tebliğ işlemlerinin tamamlanmasından ve gerekli yasal sürelerin geçmesinden sonra, herhangi bir itiraza uğramadığı ve iptalinin istenmediği (istenmiş ise reddedildiği) bu nedenle de kesinleşmiş olduğunun tespiti içindir.
Diğer bir anlatımla, vasiyetnamenin tenfizi, vasiyetnamenin açılıp itiraza uğramadığı veya yapılan itirazların sonuçsuz kaldığının tespitinden ibarettir. Bu tespit başlı başına ayni bir hakkın geçirimini sağlamaz.
Kendisine belirli bir mal vasiyet edilen kişi, vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan varsa ona, yoksa yasal ve seçilmiş mirasçılara karşı açacağı istihkak davası ile malın kendisine teslimini isteyebilir.(Mülga 743 sayılı MK. m.541; 4721 sayılı TMK. m 600)
Somut olayda davacılar, müteveffa Rıza Özen"in yasal mirasçılarına karşı açmış oldukları bu dava ile, murise ait vasiyetnamenin yerine getirilmesini ve bu vasiyetname ile kendilerine vasiyet edilmiş olan malların kendilerine teslimini ve adlarına tescilini talep etmişleridir.
Ne var ki, dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinde, müteveffa Rıza Özen"in 08/07/2013 tarihinde vefat ettiği, geride yasal mirasçısı olarak davalıların kaldığı ve yasal mirasçısı konumunda olan davalıların,.... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 2013/730 esas, 2013/841 karar sayılı karar ile, TMK"nın 605. vd. maddeleri gereğince murisin mirasını kayıtsız şartsız olarak reddettikleri anlaşılmaktadır.
TMK"nın 611. Maddesinde belirtildiği üzere, mirasın miraçılardan biri tarafından reddi halinde , mirası reddeden mirasçının payı, mirasbırakanın ölümünde hayatta değilmiş gibi diğer mirasçılara intikal eder.
Yasal mirasçılardan biri mirası reddederse, onun payı miras açıldığı zaman kendisi sağ değilmiş gibi varsa altsoyuna, yoksa diğer mirasçılara geçer.
Davada sıfat, tarafın, dava konusu maddi hukuk ilişkisinin süjesi olup olmamasıyla ilgilidir. Sıfat, davanın tarafı ile dava konusu hak arasında "hak ilişkisine dayalı bağ" dır. Taraf ve dava ehliyeti; davanın tarafları ile ilgili olduğu halde sıfat dava konusu hakka ilişkindir.
Mahkeme önünde, maddi hukuka dayalı hakkına dair uyuşmazlığın çözümünü ve himayesini isteyen kişi davacı, kendisine karşı hakkın himayesi istenen kişi de davalıdır. Davacı, dava konusu hakkın sahibi, davalı ise hakka uymakla yükümlü olan ve bu hakkı ihlal ettiği düşüncesi ile kendisine karşı hakkın himayesi istenen kişidir. Bir davada, davacı ve davalı sıfatının kime ait olduğu tamamen maddi hukuka göre belirlenir. Dava dilekçesinde davacı ve davalı olarak gösterilen kişiler şeklen taraf ise de hakkın sahibi veya kendisine karşı hakkın himayesi istenmesi gereken kişiler olmadıkları belirlenir ise davanın sıfat yokluğundan (husumetten) reddi gerekir. Husumetten red kararı usule ilişkin bir karar olmayıp; davada taraf olarak gösterilenlerden birinin taraf sıfatının bulunmadığını belirleyen esasa ilişkin bir karardır. Husumetten red kararı, davada taraf olarak gösterilenler arasında kesin hüküm teşkil eder.
Husumet dava şartı olup, kamu düzenine ilişkin bulunduğundan, yargılamanın her aşamasında mahkemece re"sen gözetilmesi gereken bir husustur.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, müteveffa Rıza Özen"in 08/07/2013 tarihinde vefat ettiği, geride yasal mirasçısı olarak davalı kardeşlerinin kaldığı ve başkaca mirasçısı bulunmadığı, yasal mirasçısı konumunda olan davalıların,.... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 2013/730 esas, 2013/841 karar sayılı karar ile, TMK"nın 605. vd. maddeleri gereğince murisin mirasını kayıtsız şartsız olarak reddettikleri anlaşılmaktadır.
TMK"nın 611. Maddesinde belirtildiği üzere, mirasın miraçılardan biri tarafından reddi halinde , mirası reddeden mirasçının payı, mirasbırakanın ölümünde hayatta değilmiş gibi diğer mirasçılara intikal eder.
Yasal mirasçılardan biri mirası reddederse, onun payı miras açıldığı zaman kendisi sağ değilmiş gibi varsa altsoyuna, yoksa diğer mirasçılara geçer. Mirasın açılması mirasbırakanın ölüm tarihidir. Murisin kardeşleri olan davalılar mirası reddetmekle, mirasın açıldığı andan geçerli olacak şekilde mirasçılık sıfatını kaybetmiş, onun payı mirasbırakanın vefatında kendileri hayatta değilmiş gibi, mirasın açıldığı andan geçerli olacak şekilde (varsa) kendi mirasçılarına intikal etmiştir.
Somut olayda, dava konusu vasiyetnameye ilişkin olarak, murisin mirasını reddetmiş olmaları nedeni ile yasal mirasçı sıfatı kalmayan davalıların iş bu dava yönünden pasif husumet ehliyetlerinin bulunmadığı açıktır.
O halde mahkemece, mirası reddeden davalıların mirasçıları tespit edilip, bu kişiler davaya dahil edilerek; taraf teşkili sağlandıktan sonra, davanın esası incelenerek varılacak sonuca göre bir hüküm kurulması gerekirken, eksik inceleme sonucu taraf teşkili sağlanmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı bulunmuş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıdaaçıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince davalılar yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02.05.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.