MAHKEMESİ : TOKAT SULH HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 25/06/2013
NUMARASI : 2011/349-2013/882

Taraflar arasında görülen alacak davasının yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili, davalı Tokat 2 Nolu D.S.S. Müdürü H.. Ç.."nin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ek 13. maddesi uyarınca yapılması öngörülen ek ödemeyi döner sermaye ek ödeme matrahına dahil ederek 28/08/2009-31/08/2010 tarihleri arasında Tokat Diş Hastanesi Döner Sermayesinden fazla ve yersiz döner sermaye ek ödemesi aldığını, S.. B.. Strateji Geliştirme Başkanlığının "Döner Sermayeden Yapılan Ek Ödeme Hakkındaki 2006/56 sayılı genelgesi" uyarınca 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ek 13. maddesi gereğince yapılması öngörülen ek ödemenin, döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödeme matrahına hiçbir şekilde dahil edilmemesi gerektiğini, davalının yapılması öngörülen ek ödemeyi döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödeme matrahına dahil ederek toplam 6.199,46 TL fazla döner sermaye ödemesi aldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin istem ve dava hakkı saklı kalmak üzere 6.199,46 TL"nin ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak hazineye ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, yersiz ödemenin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi istemine ilişkindir.
HGK"nın 05.12.1984 tarih, 1982/13-387 E.-1984/997 K. Sayılı kararında; herhangi bir şart tasarrufa dayanmayan salt hatalı ödemelerin idare tarafından borçlar kanununun sebepsiz zenginleşme ilkelerine göre geri istenebileceği açıklanmıştır.
6098 sayılı TBK."nın 78.maddesi hükmü gereğince, borç olmayanı rızası ile ödeyen kimse yanlışlığa düştüğünü ispat ettiği takdirde ödediğini geri isteyebilir. Bu madde de belirtilen yanlışlık eda ile ilgili olup, edada bulunan da bağışlama irade ve arzusunun bulunmadığını gösteren bir yanılmadır. Bu, davacı idarenin hataya düşmeseydi, davalıya edada bulunmayacağı anlamına gelmektedir.
Somut olayda, davalıya 28.08.2009-31.08.2010 tarihleri arasında fazla ve yersiz toplam 6.199,46 TL döner sermaye ödemesinin yapıldığının tespiti üzerine, bu bedelin davalıdan iadesinin talep edildiği, talebe ilişkin idari işlemin iptali için davalı tarafından idare mahkemesinde dava açıldığı, Tokat İdare Mahkemesi"nin 16.02.2012 tarih, 2011/232 E-2012/98 K. sayılı kararı ile idarenin işleminin hukuka uygun olduğuna ilişkin karar verildiği, kararın davacı H.. Ç.. tarafından temyiz edildiği, dosyanın Danıştay"da olduğu, işbu kararın kesinleşmediği anlaşılmıştır.
Yargılama sırasında hukukçu ve mali müşavir bilirkişiler tarafından düzenlenen 23.03.2012 havale tarihli Bilirkişi Raporu ile, vergiden istisna edilen ödemenin, her türlü tazminat kapsamında düşünülemeyeceği, "ek ödeme" olarak ifade edilmesi gerektiği, tazminat adıyla yapılan ödemelerin genel olarak vergilendirildiği, sonuçta davacı idarenin talebinin yerinde olduğu ve davalının davacıya Muhasebe Denetmeni raporunun ek 6/3 ve devamı sayfalarında gösterildiği üzere toplam 6.199, 46 TL borçlu olduğu tespit edilmiştir.
Mahkemece hükme esas alınan ve E.Sayıştay Uzman Denetçisi tarafından düzenlenen 05.06.2013 tarihli Bilirkişi Raporunda; 209 sayılı Kanun ile personele verilecek olan döner sermaye ödemesinin kurallarının belirlendiği, kanuna dayalı yönetmelikle de usul ve esasların belirlendiği, 209 Sayılı Kanunun 213 Sayılı Kanuna göre işbu dava bakımından uygulanması gereken özel ve öncelikli kanun olduğu, buna göre idarenin talebinde haksız olduğu, ayrıca Danıştay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulunun 1968/68 Esas ve 1973/14 Karar sayılı kararına göre idarenin de aldığı karar ve işlemlerde, idare edilenler gibi dava açma süresi ile bağlı olup ilgililer lehine hak doğuran bir karar ve işlemi dava açma süresi içerisinde değiştirilebileceği, somut olayda bu süreyi idarenin geçirdiği, bundan başka ilgililerin alınan kararda hilesinin ve kusurunun da bulunmadığı, belirtilen nedenlerle davacı hazinenin talebinde haksız olduğu, yapılan ödemeyi geri alma hakkı olmadığı belirtilmiştir.
Mahkemece, Tokat İdare Mahkemesi"nin 16.02.2012 tarih, 2011/232 E-2012/98 K. sayılı kararının kesinleşmesi beklenmeden ve 23.03.2012 tarihli Bilirkişi Raporu ile hükme esas alınan 05.06.2013 tarihli Bilirkişi Raporu arasındaki çelişki giderilmeden hüküm kurulmuştur.
HUMK.nun 275. ve devamı maddelerinde "bilirkişilik" müessesesi düzenlenmiş olup, anılan maddede mahkemenin çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar vereceği düzenlendikten sonra 286. maddede de bilirkişinin oy ve görüşünün hakimi bağlamayacağı düzenlenmiş ise de işin çözümünde teknik bilgi ve birikimin gerekliliğine inanılarak bilirkişi incelemesi yaptırıldığına göre verilen raporlar çelişkili ise mahkeme HUMK.nun 283.maddesi hükmüne dayalı olarak, bilirkişiden açıklama ya da ek rapor isteyebileceği gibi 284.maddesi hükmüne dayalı olarak yeni bir bilirkişi heyeti oluşturularak yeni bir rapor alabilir.
Aynı ilkeler 6100 sayılı HMK beşinci bölümünde "bilirkişi incelemesi" ismi altında ve 266-287.maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Bu durumda mahkemece, öncelikle Tokat İdare Mahkemesi"nin 16.02.2012 tarih, 2011/232 E-2012/98 K. sayılı kararının kesinleşmesi beklenerek, (Ankara Mahkemeleri aracılığıyla) önceki bilirkişiler dışında oluşturulacak uzman bilirkişi kurulu marifeti ile, yargılama sırasında alınan iki rapor arasındaki çelişkileri de giderecek biçimde rapor alınarak davanın sonuçlandırılması gerekirken, birbiriyle çelişen raporlardan ikincisine itibar edilerek yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş olup, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 14.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.