MAHKEMESİ :... Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi . ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekilinin 20/04/2010 tarihinde davalılardan ... Ltd. Şti"de makine mühendisi olarak çalışmaya başladığını,... Ltd. Şti. - ... Ltd. Şti. Ortaklığının işi almasından sonra müvekkilinin şantiye şefi olarak ..."da 19/12/2011 tarihinde görevlendirildiğini ve 05/09/2012 tarihine kesintisiz çalıştığını, davalılar arasında alt işveren- asıl işveren ilişkisi bulunduğunu, 2012 yılı Haziran ve Eylül dönemleri arasındaki maaşının düzenli ve tam olarak ödenmediğini, ... sözleşmesinin işveren tarafından sona erdirildiğini beyan ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ve ücret alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı... vekili, yetki ve husumet itirazında bulunarak davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ...Ş. vekili yetki ve husumet itirazında bulunarak davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ...
vekili, davacının almış olduğu tüm aylıkların ödendiğini, davacının işten kendi isteği ile çıktığını, talep konusu alacaklara hak kazanamdığını beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı vekili;..... talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçeyle davalı ...Ş. yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, diğer davalılar yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, davalı... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında, davalılar arasındaki hukuki ilişkinin niteliği ve sorumluluğunun kapsamı konusunda uyuşmazlık vardır.
4857 sayılı ... Kanunu"nun 2/6 maddesi uyarınca, “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... alan ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir.
Alt işverene verilen ..., işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen ... işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir ... olmalıdır.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin gerçekleşmesi için, asıl işverenin mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işi yada asıl işin bir bölümünü alt işverene vermesi gerekir. Verilen ..., mal veya hizmet üretimine ilişkin olmayan bir ... ise, bu tür bir ilişki doğmaz.
Alt işveren-asıl işveren arasındaki ilişki, niteliğine göre, eser, taşıma, kira gibi sözleşmelere dayanır. Alt işveren üstlendiği işi sözleşme koşulları doğrultusunda, ama kendi adına ve bağımsız bir biçimde yürütür. Çalıştırdığı işçilerle kendi adına ... sözleşmesi yapar; gerekli talimatları verir; işçilere ücretlerini kendisi öder; ücret bordrolarını düzenler; ... primlerini yatırır.
Öncelikle asıl ..., yardımcı ... ve anahtar teslimi ... kavramları üzerinde durmak gerekir.
Asıl ..., mal ve hizmet üretiminin esasını oluşturan iştir ve bu ... doğrudan üretim organizasyonu içinde yer alır ve üretimin zorunlu unsurdur. Asıl işverenin faaliyet alanına göre belirlenir.
Yardımcı ..., işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber, doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan, ancak asıl ... devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iştir. Anahtar teslimi işten bahsedilmesi için;
Alt işverenin asıl işverenden aldığı işin, Asıl işverenin sigortalı çalıştırdığı işe göre ayrı ve bağımsız bir nitelik taşıması, İşyerindeki üretimle ilgisinin olmaması veya asıl işin tamamlayıcısı niteliğinde bulunmaması, verilen işin asıl ... yada yardımcı ... niteliğinde olmayıp, başkaca bağımsız bir ... olması gerekir.
Burada önemli olan asıl işverene ait “...” kavramının hangi ... olduğudur. Asıl işverene ait olan ve alt işverenin yapacağı ..., asıl işverenin ürettiği mal ve hizmet süreci içinde veya tamamlayıcı olmalıdır.
İşin bir bölümünde işçi çalıştırmayan, işin tamamını anahtar teslimi ve ihale yolu ile başkasına devreden ve işten elini çeken kişi asıl işveren olarak nitelendirilemez.
Görüldüğü gibi anahtar teslimi işte, işverenin asıl faaliyet alanı olan mal ve üretim alanı dışında bir yapım işi sözkonusudur.
Bu anlamda asıl işverenin faaliyet alanı olmadığı ve devamlılık göstermediği sürece anahtar teslimi sureti ile verilen yapım ve inşaat işleri, mal ve hizmet üretimine ilişkin işler olarak kabul edilemez. Zira bir kişinin faaliyet alanı yapım ve inşaat işi ise bu zaten asıl ... kapsamında değerlendirilir. Asıl ... için ise mal ve hizmet üretim unsuru aranmaz.
Somut olayda, Mahkemece davalılardan ..... AŞ"nin anahtar teslimi olarak..... Doğalgaz Kombine çevrim santrali gaz tribünlerinin giriş havasını soğutma işini davalı yüklenici... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti."ye verdiği, bu nedenle Baymina firmasının anahtar teslimi ... yaptığı ve alacaklardan sorumlu olmadığı, davacının alacaklarından anahtar teslimi ... alan... firması ile alt işvereni olan... İnşaat Taah. Tekstil Gıda Tic. Ltd. Şti ve ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. ... Ortaklığının aralarında alt işveren-üst işveren ilişkisinin bulunması nedeni ile müştereken ve müteselsilen sorumluluklarının bulunduğu kabul edilmiş ise de bu konuda yapılan inceleme ve araştırmanın eksik ve yetersiz olduğu anlaşılmaktadır. Dosya kapsamında yer alan sosyal güvenlik kurumu kayıtlarından, davacının 20.04.2010-05.09.2012 tarihleri arasında davalı ... Tic. Ltd. Şti. nezdinde farklı tarihlerde birden çok kez giriş çıkış yapılmak suretiyle çalıştığı anlaşılmaktadır. Dosya kapsmaında yer alan sözleşmeler uyarınca, davalı ...Ş. ile... Mühendislik Müşavirlik Taah. Ve Dış Ticaret Ltd. Şti.arasında 12.08.2011 tarihinde ..... Gaz Tribünleri, Giriş Havası Soğutma Sistemi İmalat, Montaj ve Devreye Alma konulu sözleşme imzlanmış olup, 20.09.2011 tarihinde de ilgili sözleşme tarafı ... Mühendislik Müşavirlik Taah. Ve Dış Ticaret Ltd. Şti. ile... İnşaat Taah. Tekstil Gıda Tic. Ltd. Şti ve ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. ... Ortaklığı arasında aynı konuya ilişkin yüklenici-alt yüklenici sözleşmesi imzalanmıştır. Davacı 19.12.2011 tarihinden itibaren ... ortaklığı bünyesinde çalışmaya başladığını belirtmiş olup; ... kayıtlarına göre 15.12.2011 tarihinde ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından davacının işten çıkışı bildirilmiş olup, 16.12.2011 tarihinde yeniden ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından işe giriş bildirilmiştir. Ancak işe giriş bildiriminin yalnızca ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılmasına rağmen davacının son dönem çalışmasının ... ortaklığı bünyesinde geçtiği konusunda ihtilaf bulunmamaktadır. Davacının talebiyle de bağlı kalınarak 19.12.2011-05.09.2012 tarihleri arasındaki çalışmasının... İnşaat Taah. Tekstil Gıda Tic. Ltd. Şti ve ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. ... Ortaklığı nezdinde geçtiği kabul edilmelidir. Her ne kadar davalı... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti. vekili, müvekkili şirket ile belirtilen ... ortaklığı arasında anahtar teslimi ... yapıldığını beyan etmiş ise de, dosya kapsamında yer alan 15.10.2012 tarihli yazıda, davalı... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti., işlerin tamamlanması nedeni ile kalan işlerin parça parça devralınmak suretiyle kendileri tarafından üstlenildiğini, davacının da adının yer aldığı ekli listedeki personellerin sahaya girmelerinin engellenmelerini talep etmiştir. Söz konusu yazı ve dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davalı... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti."nin asıl işveren olarak nitelendirilmesinde herhangi bir yanlışlık bulunmamaktadır. Ancak, dosya kapsamındaki kayıtlara göre davacının yalnızca ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından istihdam edildiğinin anlaşıldığı 20.04.2010-18.12.2011 tarihleri arasındaki kıdem süresinin de... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti. nezdinde geçtiği kabul edilerek yapılan hesaplama dosya kapsamına uygun düşmemektedir. Nitekim davalı tanıkları ... Makina Sanayi ve Tic. Ltd. Şti."nin... Mühendislik Müşavirlik Taah. ve Dış Ticaret Ltd. Şti."nin alt taşeronu olduğunu beyan etmişler ise de; önceki döneme ait alt işveren-asıl işveren sözleşmeleri kapsamda değildir. Bu sebeple davalılar arasındaki ilişkinin ve davalıların sorumlu bulundukları sürenin, davacının çalıştığı süreler, sosyal güvenlik kurumu kayıtları, davacının çalışma döneminin tümüne ait davalılar arasındaki sözleşmelerin temini sureti ile tüm bilgi-belgeler ile gerektiğinde tanıkların da yeniden dinlenilerek açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Eksik inceleme ve gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.10.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.