MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 06.03.2012 gününde verilen dilekçe ile ipotek tesis edilmesi istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda; davanın kabulüne dair verilen 31.10.2014 günlü hükmün Yargıtayca duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle tayin olunan 08.03.2016 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı vekili Av. ... ile karşı taraftan davacı vekili Av. ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi. Duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _

Davacı, davalının yüklenicisi olan dava dışı .... ile 09.06.2011 günü düzenledikleri anlaşma uyarınca davalının maliki olduğu taşınmazda yapılmakta olan binalar için hazır beton satışı nedeniyle 214.497,04 TL alacaklı olup bedel ödenmediğinden icra takibi yaptığını, borçlunun malvarlığı bulunmadığını, bu nedenle alacağını tahsil edemediğini belirterek alt yüklenici niteliği taşıdığından yükleniciden olan alacağının teminatı olarak davalının maliki olduğu 301 ada 13 parsel sayılı taşınmazda TMK’nın 893/3 maddesi uyarınca 214.497,04 TL bedelli kanuni ipotek tesis edilmesini istemiştir.
Davalı, mevzuat gereğince kendisinin inşaat yapma izni olmadığını, davacı ile dava dışı .... arasındaki sözleşme uyarınca sorumluluğunun da bulunmadığını, ayrıca .... sözleşmeden doğan edimlerini yerine getirmediğinden anlaşmanın feshedilerek alacağı için icra takibi yaptığını, davacı ile davalı arasındaki sözleşmenin de eser sözleşmesi niteliği taşımadığını, TMK’nın 893/3 maddesi koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davalının altyüklenici niteliği bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, kanuni ipotek tesisine ilişkindir.
İpotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır.
Türk Medeni Kanunu yapı alacaklılarını koruma gereği duyduğundan alacaklarını teminat altına alabilmeleri için taşınmaz üzerinde ipotek tesis hakkı sağlamıştır. TMK’nın 893. Maddesinde; Bir taşınmaz üzerinde yapılan yapı veya diğer işlerde malzeme vererek veya vermeden emek sarf ettikleri için malzeme ve emek karşılığı olarak malik veya yükleniciden alacaklı olan alt yüklenici veya zanaatkarların kanuni ipotek hakkının tescilini isteyebilecekleri belirtilmektedir.

Somut uyuşmazlıkta, davalı arsa maliki .... ile dava dışı yüklenici .... arasındaki sözleşmenin 2. maddesi gereğince 13 parsel sayılı taşınmazdaki inşaatın kaba işleri yapılacaktır. Aktin 9. maddesinde, yüklenicinin bir kısım işleri taşerona yaptırması ....’nin iznine bağlanmış, hazır beton işlerinin davacı tarafından yerine getirilmesine ....’de onay vermiştir. .... ile davacı arasında düzenlenen 09.06.2011 günlü sözleşmenin konusunu, alıcı ....’nin talebine uygun olarak satıcının (davacı) üretim tesislerinde üretilen hazır veya özel beton ihtiyacını sipariş ettiği tarihte mikserli veya pompalı olarak alıcının şantiye adresine veya satıcının üretim tesisinde teslimi oluşturmaktadır. TBK’nın 471/3 maddesindeki yüklenicinin eser sözleşmesinden doğan edimlerini kendisi yerine getirebileceği gibi gözetimi altında üçüncü kişilere de yaptırabileceği hükmü uyarınca .... ediminin bir kısmını üçüncü kişilere devretmiştir. Davacı dava dışı yükleniciyle düzenledikleri 09.06.2011 günlü sözleşmeden doğan alacağını teminat altına alabilmek için davalının taşınmazında kanuni ipotek tesisini talep etmektedir.
TMK’nın 893/3 maddesine dayanarak kanuni ipotek tesisi istenebilmesi için öncelikle yapı alacaklısının emeği ile veya emek ve malzemesiyle taşınmazda değer artışı yaratan zanaatkar ya da alt yüklenici niteliği taşıması gerekmektedir. Başka bir anlatımla binanın yapımına salt malzeme temin edenler yasanın tanıdığı haktan yararlanamazlar. Yüklenici, istisna sözleşmesine dayanarak inşaat işinin tamamının veya bir kısmının yapımı işini yerine getirmeyi yüklenen kişi veya kuruluştur. Alt yüklenici ise yüklenicinin eser sözleşmesiyle yüklendiği ediminin tamamını veya bir kısmını devrettiği üçüncü kişilerdir. Somut olayda, yüklenici .... ile davacı arasındaki 09.06.2011 tarihli sözleşme konusunu hazır beton satışı ve bunun teslimi oluşturmaktadır. Bu sözleşmenin satış sözleşmesi başka bir deyişle malzeme temin sözleşmesi olarak nitelendirilmesi halinde davacının TMK’nın 893/3 maddesinden faydalanamayacağı açıktır. Bu nedenle, davacının emek ve malzemesi ile taşınmazda değer artışını sağlayıp sağlamadığı tespit edilerek, taraflar arasındaki sözleşmenin beton satışı yanında inşaat mahalline getirilerek davacının kendi işçileri tarafından betonun kalıplara dökülmesi işini de yerine getirip getirmediğinin belirlenmesi gerekir. Başka bir deyişle, davacının TMK’nın 893/3 maddesinde sayılan alt yüklenici veya zanaatkar niteliği taşıyıp taşımadığı saptanmalıdır.
Davacının alt yüklenici olduğunun belirlenmesi halinde yapı alacaklısının yüklenilen işin tamamlanmasından itibaren üç ay içerisinde inşaat ipoteği tesisi isteminde bulunması gerekir. TMK’nın 895/2 maddesi gereğince; "Tescilin yüklenilen işin tamamlanmasından başlayarak üç ay içinde yapılmış olması gerekir." Somut olayda, davacı ile dava dışı yüklenici .... arasındaki 09.11.2011 günlü sözleşme ipotek tesisi istenen 301 ada 13 sayılı parseli kapsamakta olup, davacının sunduğu sevk irsaliyelerinin dava konusu taşınmaza ilişkin olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Nitekim davacının ... Noterliğinden davalıya keşide ettiği 06.02.2012 tarihli ve 3974 yevmiye numaralı ihtarnamede dava konusu taşınmazın dışında kalan taşınmazlar için de beton verildiği belirtilmektedir. Dolayısıyla, dava konusu işin hangi tarihte tamamlandığı ve üç aylık sürenin ne zaman sona erdiği belirlenemediğinden işin hangi tarihte son bulduğu ve davanın TMK’nın 895/2 maddesi uyarınca üç aylık süre içinde açılıp açılmadığı araştırılmalıdır.
Bütün bunların yanında ipotek tescilinin yapılabilmesi için alacağın malik tarafından kabul edilmiş olması gerekir. Malik tarafından kabul edilmemesi halinde alt yüklenicinin açacağı davada alt yüklenicinin inşaat alacağının doğup doğmadığı ve alacak miktarının ne kadar olduğunun hüküm altına alınması gerekir. Aksi halde emredici kural niteliğindeki TMK"nın 895/3 maddesi uyarınca davanın dinlenme olnağı bulunmamaktadır. TMK’nın 895/3 maddesi gereğince "Tescilin yapılması için alacağın malik tarafından kabul edilmiş veya mahkemece karara bağlanmış olması şarttır." Alt yüklenicinin kanuni ipotek hakkı asıl yüklenicinin arsa malikinden olan alacağından bağımsızdır. Alt yüklenicinin alacağı yüklenici ile düzenlenen sözleşmeye dayanarak yaptığı imalatlardan doğmaktadır. Dolayısıyla, malik ile yapı alacaklısı arasında bir sözleşmenin mevcut olup olmamasının ve malikin inşaat nedeniyle asıl yükleniciye karşı edimini yerine getirmesinin bir önemi bulunmamaktadır. Somut olayda, davacı yükleniciye verdiği hazır beton nedeniyle bakiye 214.497,04 TL alacağının bulunduğunu ileri sürmekte, taşınmaz maliki davalı bu alacağı kabul etmemektedir. Davacı, alacağına ilişkin bir mahkeme kararı sunmadığı gibi görülmekte olan davada yüklenici taraf olmadığından alacağın yükleniciyi bağladığı kabul edilemez. Bu nedenle, davacıya TMK’nın 895/3 maddesi uyarınca alacağını belirleyen mahkeme kararını sunması için süre verilmeli, aksi halde dava şartlarının gerçekleşmeyeceği hususu gözden kaçırılmamalıdır.
Mahkemece, belirtilen hususlar gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeplerle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 1.350,00 TL Yargıtay duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere
17.05.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.