MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Davacı, 19.09.1999-23.07.2007 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde çalıştığını beyanla davalı Kuruma bildirilmeyen 19.09.1999-01.01.2004 tarihleri arasındaki sigortalı çalışmalarının tespitini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının davalıya ait işyerinde 19.09.1999-31.12.1999 ve 01.01.2002-01.10.2003 tarihleri arasında çalıştığının tespitine, davacının tespit edilen zorunlu sigortalılık dönemi ile çakışan 01.10.2002-31.08.2003 tarihleri arasındaki isteğe bağlı sigortalılık süresinin iptaline, karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da budoğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının, davalı işverence .. sicil numaralı işyerinden 01.10.2003-23.07.2007 tarihleri arasında hizmetinin bildirildiği, davalı 60823 sicil numaralı işyerinin 01.08.1991 tarihinden itibaren kanun kapsamına alındığı, bir kısım dönem bordrolarının geldiği, davalı tarafından davacıya, posta çeki hesabına yatan paraları almak üzere 12.03.2004; 02.03.2005 tarihlerinde vekalet verildiği, yine 30.01.2003; 24.09.2003 tarihlerinde davalı tarafından Posta Müdürlüğüne hitaben, davacının posta çeki hesabına yatan parayı almaya yetkili olduğunu gösteren bir yazı yazıldığı, 1999/3.dönem bordrosunda çalışması olan bir tanık ile bir davalı tanığının beyanının alındığı anlaşılmaktadır.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi gereği hizmet tespitine ilişkin bu tür davaların 5 yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekmektedir. Aynı maddede; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalıların çalıştıklarını, hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilecekleri öngörülmüştür.
Somut olayda, davacının davalı işyerinde 19.09.1999-31.12.1999 ve 01.01.2002-01.10.2003 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verildiği, ilk dönem bakımından; tespitine karar verilen tarihi takip eden aybaşı olan 01.01.2000 tarihinden itibaren dava tarihine kadar hak düşürücü sürenin geçtiği anlaşılmaktadır. Ancak davacının hizmetinin bildirilmeye başlandığı 01.10.2003 tarihinden önceki çalışmaların kesintisiz olarak devam etmesi halinde, blok çalışmanın varlığında hak düşürücü süreden söz edilemez.
Yapılacak iş, ihtilaflı döneme ilişkin dönem bordrolarının tamamını getirtmek, bordrolarda kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, ... Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, çalışmanın kesintili olduğunun tespiti halinde ilk dönem bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğini göz önüne almak, ancak kesintisiz bir çalışma olduğunun tespit edilmesi durumunda kazanılmış hakları da göz önüne alarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan Selma Kuzlukçuoğlu"na iadesine
08.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.