21. Hukuk Dairesi 2015/463 E. , 2015/12212 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 1999-2010 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı .... ve .... arasındaki sözleşme gereği açılan halı dokuma kurslarında, 1999-2010 yılları arasında usta öğretici olarak geçen ve .... tarafından Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, istemin kabulüne hükümde yazılı şekilde karar verilmiştir.
Somut olayda; davacının .... ve .... arasındaki sözleşme gereği açılan halı dokuma kurslarında usta öğretici olarak çalıştığı, davacının bu şekilde olan bir kısım çalışmaların kısmi ve kesintili olarak 4.2.1999-28.2.2011 tarihleri arasında ... sicil numaralı işyerinden ve ... sicil numaralı ....nden Kuruma bildirildiği görülmüştür.
Görülmekte olan bir davada, husumet dava şartı olup mahkemece kendiliğinden gözetilir.
Hizmet akdinin unsurları; 1-Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi, 2-Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi 3-Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması 4-Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdi yine mevcuttur. Baskın olan bilimsel ve yargısal görüşlere göre "zaman" ve "bağımlılık" unsurları hizmet aktinin ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. Çalışan kişi "zaman" ve "bağımlılık" unsurlarını gerçekleştirecek biçimde çalışmaktaysa aradaki çalışma ilişkisi hizmet aktine dayanıyor demektir. Bilindiği gibi zaman unsuru çalışanın iş gücünü belirli ya da belirli olmayan bir süre içinde işverenin buyruğunda bulundurmasını kapsar. Hiç kuşkusuz çalışan bu süre içinde işveren veya vekilinin buyruğu ve gözetimi altında (bağımlı olarak) edimini yerine getirecektir.
Davacının davalı işyerindeki usta öğretici olarak geçen çalışmalarının .... ile davalı işveren arasında düzenlenen protokole dayanması, bu protokole göre usta öğreticiler ile ilgili yükümlülüklerin de .....ne yüklenmesi, Bakanlığın ödeneğinin bitmesi halinde usta öğreticilerin ücretlerinin .... tarafından ödeneceğinin belirtilmesi karşısında; “davacının davalı .... bünyesinde geçen çalışmaları ile ilgili görevlendirmesinin kim tarafından yapıldığı, dava konusu dönemde davacının işini yaparken emir ve talimatları kimden aldığı, davacının izin, sevk gibi işlemlerinin kim tarafından yapıldığı, davalı işverenin davacının çalışma yapacağı iş ve çalışma şekli ile ilgili tasarrufta bulunma yetkisi olup olmadığı, davalı işveren ile .... arasında asıl-alt işverenlik ilişkisi veya vekalet ilişkisi olup olmadığı hususlarında yeterince araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; dava konusu dönem yönünden, ....nı davaya dahil etmesi için davacıya süre verilmesi, taraf teşkili sağlandıktan sonra davacının davalı işyerindeki görevlendirmesinin kim tarafından yapıldığı, davacıya emir ve talimat verme yetkisinin kimde olduğu, davacının izin, sevk gibi işlemlerinin kim tarafından yapıldığı, davalı işverenin davacının çalışma yapacağı iş ve çalışma şekli ile ilgili tasarrufta bulunma yetkisi olup olmadığı, davalı işveren ile .... arasında asıl-alt işverenlik ilişkisi veya vekalet ilişkisi olup olmadığı hususlarında araştırma yapılması ve davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının hangi işverene bağlı olarak geçtiği hususunun tespit edilerek karar verilmesinden ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ...."ye iadesine, 28/05/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.