MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, 8.369.57.-TL tutarındaki prim borcunun iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.


K A R A R

1.Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere ve temyiz nedenlerine göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Dava, davalı Kurum tarfından gönderilen 08.03.2013 gün ve 4229637 sayılı 8.369,57 TL sigorta prim borcunun iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile ....... Müdürlüğünün 08.03.2013 tarihli işlem ile tahakkuk ettirilen 7.223,21 TL fark prim borcunun 4.983,10 TL"lik kısmının iptali ile prim fark tutarı olarak hesaplanan 2.240,11 TL"nin tahsil tarihine kadar işleyecek gecikme zammı ve faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmiştir.
.....i" 21.12.2011 tarihli sözleşme ile davacı ...01.01.1039311.014.01-50 (Geçici)" sicil sayılı işyeri ile tamamlanmış olup 26.12.2011 tarihinde geçici kabulü yapılmıştır.
Kurumca yapılan ön değerlendirme (araştırma) işlemi sonucunda davacıya tebliğ edilen borç miktarı kabul edilmeyerek Kurumdan müfettiş incelemesi istenmiştir.
... Müfettişi tarafından düzenlenen 31.01.2013 tarih ve 105844/AİR/06 sayılı asgari işçilik inceleme raporu üzerine; 270.000,00 TL (KDV hariç) hakediş tutarı, 23.843,92 TL malzemeli işçilik, % 9,15 asgari işçilik oranı, 2.176,20 TL Kuruma bildirilen işçilik üzerinden hesaplanan 20.347,08 TL fark işçilik tutarı 2011/Aralık ayına mal edilerek % 35,50 prim oranına göre 7.223,21 TL prim ve 1.146,36 TL gecikme zammı (07.03.2013 tarihine kadar) olmak üzere toplam 8.369,57 TL Kurum alacağı 14.03.2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.
Davacı 22.03.2013 tarihinde süresinde Kuruma itiraz etmiştir. Kurumun Prim Tahakkuk İtiraz Komisyonunun .. red kararı davacıya 17.04.2013 tarihinde tebliğ edilmiş olup eldeki dava 16.05.2013 tarihinde süresinde açılmıştır.
.. isimli kişi tarafından düzenlenen 30.12.2011 tarih ve 6108 sayılı 2.966,00 TL bedelli fatura "Kepçe Çalışma Bedeli" ne ilişkin olup vergi kaydı ve defter kaydı bulunmakta (31.12.2011 tarihli) ise de faturada işyeri sicil numarası bulunmamaktadır. Adı geçen kişinin Kurumda işveren kaydının bulunmadığı, bu kişinin davacı şirket tarafından ihale konusu iş kapsamında 2012/Aralık ve 2013/Ocak aylarında sigortalı olarak bildirildiği anlaşılmaktadır.
Asgari işçilik incelemesine konu inşaat veya ihale konusu işin tamamının işyerinde çalışan sigortalılarca yapılması mümkün olduğu gibi işin bir kısmının fatura veya Vergi Usul Kanunu"na uygun gider belgeleri karşılığında başka işyerinde çalışan sigortalılara veya Kanun"un (4/1-b) maddesi kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlara yaptırılması da mümkündür.
Gerçek bir hukuki ilişki için Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun olarak düzenlenen malzemeli işçilik veya salt işçilik faturaları ile diğer gider belgeleri eksik işçilik tutarının belirlenmesinde dikkate alınmalıdır.
İhale konusu işe dair asgari işçilik incelemesinde sunulan malzemeli veya salt işçilikli faturalarının değerlendirmeye esas alınabilmesi için faturayı düzenleyen üçüncü kişinin bu faturayı düzenleme hak ve yetkisine sahip olması ve faturanın gerçek bir hukuki ilişki için düzenlenmesi gerekir.
Faturaya konu iş gerçek bir durumu yansıtmıyor ise "naylon fatura" sayılır ve hiçbir biçimde incelemede dikkate alınmaz. Sahte (naylon) fatura, VUK"un 359.maddesine göre gerçekte herhangi bir hukuki ilişki bulunmadığı halde düzenlenen fatura olarak tanımlanabilir.
Faturada işyeri sicil numarasının bulunmaması veya faturayı düzenleyen kişinin inşaat veya ihale konusu işten sigortalı bildiriminin yapılması faturayı başlıbaşına geçersiz hale getirmez.
a) Faturada işyeri sicil numarasının bulunmaması veya işyerinin Kurumda tescilinin olmaması halinde, yapılacak karşı inceleme sonucunda faturayı düzenleyen kişinin faturaya konu işi yapabilecek kapsam ve kapasiteye sahip olduğu belirlenir ise 5510 sayılı Kanun"un 102.maddesindeki idari para cezası hükümlerinin uygulanması ve işyerinin re"sen tescili işlemleri saklı kalmak koşuluyla faturanın asgari işçilik incelemesinde dikkate alınması gerekir.
b) Faturayı düzenleyen kişinin inşaat veya ihale konusu işten sigortalı bildiriminin yapılması faturayı başlıbaşına geçersiz hale getirmez. Faturayı düzenleyen kişinin 4/1-(a) ve 4/1-(b) bendi kapsamındaki çalışmaları gerçek olması halinde 5510 sayılı Kanun"un 53.maddesi hükümlerinin uygulanması mümkündür. Ne var ki bunun için her iki sigortalılık statüsüne konu işin inşaat veya ihale konusu işe uygun ve gerçek (eylemli) olması gerekir.
Yapılacak iş, faturayı düzenleyen..faturaya konu işi yapabilecek kapsam ve kapasiteye sahip olup olmadığı ve faturanın gerçek bir hukuki ilişki için düzenlenip düzenlenmediği bu kişinin defter, kayıt ve belgeleri incelenerek ve gerek görülürse işyerinde keşif yapılarak belirlenmeli,..."in ihale konusu iş kapsamında kepçe çalışması işi yaptığına dair fatura ibraz edilmesine ve işin 26.12.2011 tarihinde sona ermesine rağmen 09.01.2012 tarihine kadar malzemeleri koruması hayatın olağan akışına aykırı olduğu anlaşılmakla işyerinden bu kişi adına bildirilen işçiliğin tamamı 21.12.2011-26.12.2011 tarihleri arasında Kuruma bildirilen toplam işçilikten ..) düşülerek bu tarihler arasında
Kuruma bildirilen işçilik doğru bir biçimde belirlenmeli ve faturanın gerçek olduğu anlaşılır ise fatura bedelinin incelemede dikkate alınması gerekir.
Mahkemece, yukarıda yer alan maddi ve hukuki açıklamalar ışığında eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
3-Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmelğinin 28.maddesine göre işkolu kodu; yapılan işin Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre hangi iş koluna girdiğini belirtmeye yönelik olup dört hane rakamdan ibarettir. Asgari işçilik incelemesinde değerlendirmeye esas alınan faturada belirtilen işin bu faturayı düzenleyen işyerinin işkoluna uygun olması yani bu işyerinin bu işi yapabilecek nitelikte bir işyeri olması gerekir.
İşkolu kodunun farklı olması başlıbaşına faturanın geçersiz olması sonucunu doğurmaz. İşkolu kodu farklı olsa dahi yapılacak inceleme sonucunda faturanın gerçek olduğu saptanır ise incelemede dikkate alınması gerekir. Ne varki bu yönde bir kabul için faturanın gerçek olduğuna dair hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir inceleme ve araştırma yapılması gerekir.
Somut olayda, .. konulu 42.400,00 TL bedelli 30.12.2011 tarih ve 902001 sayılı fatura düzenlenmiştir. Faturayı düzenleneyen .. ...sicil sayılı işyeri “hediyelik ve süs eşyası satışı” na ilişkin olup bu işyerinden ihale konusu işe dair fatura düzenlenmesinin mümkün bulunmadığı (işkolu kodunun uymadığı) gerekçesiyle fatura incelemede dikkkate alınmamıştır. Bu işyerinin vergi dairesi kaydı bulunmaktadır.
..."ın ... sicil sayılı "inşaat amaçlı beton ürünlerinin imali" işkoluna ait işyeri 01.12.2007 tarihinde tescil edilmiş ise de 2011/Kasım ayından sonra işçilik bildirimi bulunmamaktadır.
Davacı şirket temyiz dilekçesi ekinde.. ile faturayı düzenleyen ... arasında düzenlenen sözleşmeyi sunmuştur. Sözleşmeye göre ..."in.."ın hazır betonunu müşterilere ulaştırmak ile dökmek ve diğer işleri yapmak üzere UZMAN EKİP oluşturacağı kararlaştırılmıştır.
Yapılacak iş, faturayı düzenleyen işyerinin ticari defter, belge ve kayıtları ile Kurumda bulunan işyeri tescil dosyasını getirtmek, işyerinin mahiyet kodunu tereddütsüz belirleyerek faturanın düzenlendiği tarihin öncesinde ve sonrasında faturalarda yazılı işler nedeniyle başkaca faturalar düzenlenip düzenlenmediğini, alt işveren sıfatıyla başka işverenlerin sicil dosyaları üzerinden benzer nitelikteki işler nedeniyle Kuruma bildirilen işçilik olup olmadığını, bu işyerinde yapılan üretim miktarına uygun tutarda işçilik bildirilip bildirilmediğini araştırmak ve davacıya bu yönde delil ve belgelerini sunmak üzere mehil vermek, faturayı düzenleyen işyerinde bilirkişiler ile keşif yaparak bu işyerinin kapsam ve kapasitesi (makina, çalışan sayısı, işyerinde kullanılan teknoloji vb) itibariyle faturalardaki işi yapabilecek koşulları olup olmadığını araştırmak, bilirkişi kurulundan müfettiş raporunda yer alan tespit ve görüşleri asgari işçilik mevzuatı çerçevesinde tartışan açıklayıcı ve denetime elverişli rapor almak, incelemeye sunulan faturaların gerçek bir hukuki ilişki için düzenlenip düzenlenmediğini belirleyerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, yukarıda yer alan maddi ve hukuki açıklamalar ışığında eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
4-İhale konusu işlerde işin başlangıç ve bitiş tarihinin belirlenmesi asgari işçilik hesaplamasında dikkate alınacak sigorta primine esas kazanç ... miktarının belirlenmesinde önem arz eder. Zira asgari işçilik uygulamasında "Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarından" düşülen ... miktarı; ihale konusu işin başlangıç ve bitiş tarihleri arasında Kuruma bildirilen miktardan ibarettir.
İhale mevzuatına göre yaptırılan her türlü işlerde işin başlangıç ve bitiş tarihlerinin resmi belgelere göre belirlenmesi mümkündür. Zira ihale konusu işin sözleşme tarihi, başlangıç ve bitiş tarihi, geçici ve kesin kabul tarihleri, istihkak tutarı ve diğer bilgilerin ihale makamından sağlıklı bir biçimde temini her zaman mümkündür. Bu nedenledir ki işin başlangıç ve bitiş tarihlerinin ihale makamından sorulması ve resmi belge ve tutanaklara itibar edilmesi uygun olur.
İhale mevzuatına göre yapılması zorunlu bazı işlemlerin (yer teslimi, geçici veya kesin kabul vd) sosyal güvenlik hukukuna göre işin başlangıç ve bitiş tarihi bakımından yol gösterici olma dışında kesin bir bağlayıcılığı yoktur. Ne var ki bu belgelerin resmi nitelikte olması nedeniyle özel bir değeri bulunduğu da kuşkusuzdur.
İhale konusu işin başlangıç tarihi kural olarak bu iş için sigortalıların çalıştırılmaya başlandığı tarihtir. İşyeri bildirgesi, kural olarak en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihte Kuruma verilmelidir. Bu tarih, sigortalıların çalışmaya başladığı tarih olduğu için ihale konusu işin de başlangıç tarihi sayılır. Ne var ki işyeri bildirgesi ile açıklanan sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihin işverenin beyanına dayalı olması nedeniyle, Kurumca yapılacak araştırma sonucunda sigortalıların Kuruma bildirilen tarihten daha önceki bir tarihte çalışmaya başladıkları belirlenir ise belirlenen bu tarihin işin başlangıç tarihi olarak kabulü gerekir.
İhaleli işlerde işin bitiş tarihi kural olarak (öncelikle) geçici kabulün noksansız olarak yapıldığı tarih veya kesin kabul tarihidir. Geçici kabulde eksik kalan işler için ek süre verilmiş ise eksikliklerin tamamlandığı tarih ihale konusu işin bitiş tarihidir.
Somut olayda, davacı şirket ortağı ... müfettişe verdiği ifadesinde; 26.12.2011 tarihinde işi noksansız teslim ettiklerini ancak malzemeleri korumaları için üç işçinin 09.01.2012 tarihine kadar çalışmaya devam ettiklerini ifade etmiş ise de bu kişilerden birisi fatura karşılığı iş yapan... olup bu kişinin hem fatura düzenlemesi hem de sigortalı olarak çalışması üstelik malzemeleri koruması hayatın olağan akışına aykırı olduğu gibi 3 kişinin 26.12.2011 tarihinden itibaren 09.01.2012 tarihine kadar çalışması da inandırıcı değildir. Davacı, ihale makamından alınan ve bu hususu doğrulayan resmi belge sunmamıştır.
Davacının 25.12.2011 tarihli dilekçesi ile işin % 95"inin bitirildiğini belirterek geçici kabul talep etmesi ve geçici kabul tutanağında işin % 95 inin tamamlandığı ifade edilmesi nedeniyle Kuruma bildirilen işçiliğin 21.12.2011-26.12.2011 tarihleri arasındaki dönem ile sınırlı tutulması, yukarıda ifade edildiği üzere... adına bildirilen işçiliğin tamamı düşülerek bu tarihler arasında Kuruma bildirilen işçiliğin doğru bir biçimde belirlenmesi gerekir.
Mahkemece, yukarıda yer alan maddi ve hukuki açıklamalar ışığında eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
5-Bilirkişi kurulunca uyuşmazlık konusu olmayan 4 faturanın toplam tutarının 8853,92 TL"lik bölümü malzemeli işçilik, 14.990,00 TL lik bölümü ise salt işçilik kabul edilerek hesaplama yapılmış ise de bu faturaların tamamının malzemeli işçilik olduğu açık olduğu gibi taraflar arasında bu hususta ihtilaf bulunmamaktadır.
Mahkemece, yukarıda yer alan maddi ve hukuki açıklamalar ışığında müfettiş raporunun “E-Saptanan Faturalı Ödemeler” bölümünde açıklanan 1.700,00 TL, 7.153,92 TL, 12.000,00 TL ve 2.990,00 TL tutarındaki 23.843,92 TL tutarındaki 4 faturanın tamamının malzemeli işçilik olarak kabulü gerekirken bir kısmının salt işçilik faturası olarak kabulü ile hesaplama yapılması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
6-Yasanın aradığı anlamda oluşturulacak kararların hüküm fıkralarının açık, anlaşılır, çelişkisiz, uygulanabilir olması gerekir.
Asgari işçilik uygulaması sonucu belirlenen fark prim ve gecikme zammından sorumlu olunmadığının tespiti istemine ilişkin davalarda, mahkemece davacının sorumlu olmadığı prim ve gecikme zammı/cezası miktarının Kurumca hesaplandığı tarih de gözetilerek hükümde açıkça gösterilmesi ve talep dikkate alınarak haklılık oranına göre yargılama giderlerinin hüküm altına alınması gerekir.
Somut olayda, mahkemece davacının sorumlu olmadığı prim ve gecikme cezası/zammının Kurumca hesaplamanın yapıldığı 07.03.2013 tarihine göre hükümde açıkça yazılmaması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 18/06/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.