Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Mahkemesi : . Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Davacı tarafından, aksi Kurum işleminin iptali ile 5434 Sayılı Yasa kapsamındaki ikramiyenin eksik ödendiği iddiası ile fark ikramiye alacağı ödenmesi gerektiğinin tespiti amacıyla açılan davanın yargılaması sonucu, ... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesince istemin kabulüne dair verilen hükme karşı davalı Kurum vekilince istinaf yoluna başvurulması ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekilince istenilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı, 5434 Sayılı Yasa kapsamında yapılan ikramiye ödenmesi içeriğinde 19.08.1993-14.11.1997 tarihleri arasında geçen hizmet akdine dayalı çalışmalarının dikkate alınmadığının tespiti ile bu dönemde hak edilen kıdem tazminatına hak kazandığının tespitini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum, kurum işlemlerinin yasa ve usule uygun olduğunu savunarak davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Yerel Mahkemece, davanın kabulüne aksi kurum işleminin iptali ile davacıya kıdem tazminatı ödenmesi gerektiğinin tespitine dair karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince; inceleme konusu davayla ilgili olarak; 1475 Sayılı Kanuna tabi olarak çalışıldığı sırada memuriyet kadrosuna alınma açık olarak düzenlememekle birlikte 24/05/1983 tarih ve 2829 Sayılı Kanun, farklı sigorta kollarında çalışılma halinde hizmet birleştirilmelerinin nasıl yapılacağını, düzenlemiş olup, kanunun 4/1. Maddesi "kurumlara tabi çeşitli işlerde çalışmış olanların hizmet sürelere aynı tarihlere rastlamamak kaydı ile bu kanuna göre aylık bağlanılmasına hak kazanıldığında birleştirilir." Aynı kanunun 6/1 Maddesi kurumlardan herhangi birine ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık süresinin başlama tarihidir. Aynı kanunun 8/2. Maddesi "ancak malullük, ölüm 5434 Sayılı TC Emekli Sanığı Kanuna göre yaş haddinden resen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları kurumun kanunla değiştirilmesi hallerinde ilgililere hizmet sürelerinde sonuncusunun tabi olduğu kurumca kendi mevzuatınca aylık bağlanır.
Aynı kanunun 12. maddesi "Son defa TC Emekli Sandığına tabi görevlerden emekliye ayrılan ve kendilerinden bu kanunun 8. Maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara TC Emekli Sandığına bağlı Daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim ve kesenek ödemek sureti ile geçen sürelerin toplamı üzerinden 5434 sayılı TC emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli ikramiyesi ödenir.
Ancak ilgililer her ne suretle olursa olsun evvelce kıdem tazminatı veya emekli ikramiyesi ödenmiş süreler, emekli ikramiyesi hesabında dikkate alınmaz.
Ayrıca 8. Maddenin 1. Fıkrası gereğince, aylık bağlananlara emekli oldukları son görevlerinden dolayı ilgili bulundukları ... Kanunun emekli ikramiyesi veya iş Kanunun kıdem tazminatına ilişkin hükümleri uygulanır."
Hükümleri dikkate alındığında, işçi iken aynı kurumda girdiği imtihanı kazanarak memur kadrosunda görevine 5434 Sayılı Kanun uyarınca devam edip emekli olan davacının aynı kurumda statü değişikliğine uğraması istifa olarak değerlendirilemeyeceği gibi Sosyal Devlet İlkeleri ile de bağdaşmaz, bu sebeple İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun bulunduğu, bu nedenle davalı vekilinin istinaf başvurusunun oy birliği ile esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı kurum vekili, davacı hakkında yapılan işlemlerin usulüne uygun olduğunu belirterek ve resen dikkate alınacak diğer nedenlerle kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 1. maddesine göre mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir. Anılan Kanunun 114/1-b maddesi gereğince yargı yolunun caiz olması dava şartı olup, 115. maddesine göre Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
5510 sayılı Kanunun 101. maddesine göre, “Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.”
5434 sayılı Kanunun sağlık yardımlarına ilişkin hükümleri 5510 sayılı Yasanın 106/8 maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, 5510 sayılı Kanunun Geçici 4. maddesinde, bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle bu Kanunun 4/1-c maddesi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4/1-c maddesine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dâhil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılacağı belirtilmiştir.
Statü hukukuna tabi olanlarla ilgili uyuşmazlıkların çözümünde görevli mahkemenin (yargı yolunun) 5510 sayılı Kanunun 101 ve Geçici 4. maddesindeki düzenlemeler birlikte değerlendirilerek belirlenmesi gerekir.
5510 sayılı Kanunun 101. maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı:28184) iptal istemini reddetmekle birlikte, söz konusu kararı somut olaydaki uyuşmazlığa ışık tutacak şekilde “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/1-c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık yapılan, tesis edilen işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir. Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yani sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…” gerekçesine dayandırmıştır.
5510 sayılı Kanunun 101 ve Geçici 4. maddeleri ile Anayasa Mahkemesi kararının birlikte değerlendirilmesinden, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar ile bunların emeklileri ve hak sahipleri yönünden, daha önce olduğu üzere 5434 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmaya devam edileceği; ancak, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanların ise 5510 sayılı Kanunun 4/1-c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacağı ve haklarında 5510 sayılı Kanunun öngördüğü kural ve esaslar uygulanıp uyuşmazlığın da adli yargı yerinde (iş mahkemesinde) çözümleneceği anlaşılmaktadır. Kaldı ki; T.C. Anayasası’nın 158. maddesindeki “…diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır” hükmü uyarınca Anayasa Mahkemesi kararının bu uyuşmazlığın çözümünde esas alınacağı tartışmasızdır.
Bu durumda, 5510 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden önce iştirakçi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanuna göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden Sosyal Güvenlik Kurumunca tesis edilen işlem ve yapacağı muamelelerin “idari işlem” ve “idari eylem” niteliğini korumaya devam edeceğinden bunların iptali için açılan davaların çözüm yerinin İdari yargı yeri olduğu açıktır. Uyuşmazlık Mahkemesi"nin 05.12.2012 gün 2012/251E, 263K sayılı; 24.12.2012 gün 2012/536E, 433K sayılı kararları da bu yöndedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden, 02.01.1989-14.11.1997 tarihleri arasında 506 sayılı Yasa kapsamındaki çalışmalarından, 19.08.1993-14.11.1997 tarihleri arasında PTT Başmüdürlüğünde hizmet akdi ile çalıştığı anlaşılan davacının yapılan kurum içi sınav ile memuriyete geçtiği ve 15.11 1997-14.09.2013 tarihleri arasındaki 5434 sayılı Yasa kapsamında geçen görev süresi birleştirme yolu ile dikkate alınarak kendisine 15.09.2013 tarihinden emeklilik aylığı bağlandığı, ne var ki, emeklilik ikramiyesi ödemesinde 5434 Sayılı Yasanın 89 ve 2829 Sayılı Yasanın 12. Maddeleri hükümlerine göre sadece kamu görevlisi olduğu dönemlerin dikkate alındığı, kalan dönemin ise dikkate alınmadığı, davacının ise emeklilik ikramiyesi hesaplanmasında 19.08.1993-14.11.1997 tarihleri arasında geçen sürelerin de dikkate alınması için eldeki davayı açtığı anlaşılmakta olup, 5434 sayılı Kanun kapsamında Emekli Sandığı iştirakçisi olarak yaşlılık aylığı bağlanan davacının, 5510 sayılı Kanun"un geçici 4. maddesinde değişiklik getiren 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce mevcut statüsünde bulunduğu, uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu göz önünde bulundurularak ve 6100 sayılı HMK"nın 114/1-b maddesine göre dava şartı olan "yargı yolunun caiz olmaması" nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesi"ne gönderilmesi ile kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 18.09.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.