MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde Eylül 1983 - Ocak 2010 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.


K A R A R

Dava, davacının 1983/9. ay- 2010/1. ay arasında davalılara ait çiftlikte geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile hükümde yazılı şekilde karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasada yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücü sürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun"un 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan... İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (..n.Madde16) , dört aylık sigorta primleri bordrosu (.., sigortalı hesap fişi (... Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden sözedilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Yine, davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı kanun 3-I- b bendinde özel sektöre ait tarım ve orman işlerinde ücretle ve sürekli olarak çalışanların bu kanunun uygulanmasında sigortalı sayılacaklarının belirtilmesi ve 8423 sayılı İş Kanunu 10. maddesinin 1. fıkrasında "Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir." şeklindeki sürekli- süreksiz iş tanımı dikkte alınarak çalışmanın 506 sayılı kanun kapsamında olup olmadığı değerlendirilmedir.
Somut olayda, davacının çalışmasının sürekli olup olmadığı, sürekli ise ne kadar sürdüğü araştırılmaksızın, hak düşürücü süre yönünden inceleme yapılmaksızın eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, dosyadaki farklı sicil numaralarına sahip hizmet cetvellerindeki ihtilaflı dönemde geçen sigortalı çalışmaların davacıya ait olup olmadığını araştırmak, davacıya ait ise 506 sayılı kanun kapsamındaki son sigortalı çalışması 05.10.1995 tarihi olduğundan öncesinin hak düşürücü süre nedeniyle dinlenemeyeceğini göz önünde bulundurmak, davalıların babalarından kalan tarlada kimin ne kadar payı olduğu, arazinin kaç dekar olduğunu ilgili tapu dairesinden sormak, köy muhtar ve azaları ile davacının çalıştığını iddia ettiği tarlaya komşu tarla sahipleri ya da çalışanlarının davacının ihtilaflı dönemde çalışıp çalışmadığı, çalışmış ise işin sürekli olup olmadığı, hangi ürünleri ektiği, davalıların babalarının vefatından sonra davalılar arasında fiili bir taksim yapılıp yapılmadığı, tarlanın kimin tarafından kullanıldığı hususlarında ayrıntılı beyanlarını almak, ziraat bilirkişi ve sosyal güvenlik alanında uzman bir bilirkişiden rapor almak suretiyle davacının çalışmasında süreklilik unsuru olup olmadığını, sürekli ise ne kadar sürdüğünü tespit etmek ve 8423 sayılı
İş Kanunu 10. maddesinin 1. fıkrası ve 506 sayılı kanun 3-I- b bendi dikkate alınarak davacının 506 sayılı Kanun kapsamında bir çalışması olup olmadığını tespit etmekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalı işverenlere iadesine, 23/06/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.