MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

TÜRK MİLLETİ ADINA

Asıl ve birleşen dava bakımından; Davacılar, murisinin iş kazası sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davacılar ile davalılardan ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz kapsam ve nedenlerine göre; davacıların tüm, davalı Isparta ... Sağlık Eğ.ve Yard. Vakfı"nın aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine,
Dava, sigortalının iş kazası sonucunda vefatı nedeniyle yakınlarının (anne,baba ve kardeş) maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Dairemizin bozma ilamına karşı “uyma” kararı verilmek suretiyle yapılan yargılama neticesi Mahkemece kusurları bulunmadığından bahisle davalılar ... ve ... Elk. Dağ. A.Ş açısından davanın reddine, diğer davalılar açısından istemlerin kısmen kabulü ile, davacı anne için 4.450,20 TL, davacı baba için 1.306,21 TL maddi tazminatın; davacı anne ve baba için 30.000,00 er TL, davacı kardeş için 8.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren olmak üzere yasal faiz ile birlikte diğer iki davalıdan müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine karar verilmiş ise de Dairemiz bozma ilamına uygun şekilde hüküm tesis edilmemiştir.
Uyuşmazlık; Mahkemenin Yargıtayın bozma ilamına uyması ile bozma ilamı lehine olan taraf yararına oluşan usuli müktesep haklara riayet edilip edilmediği noktasında toplanmaktadır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 06/03/2002 tarih ve 1/119-135 sayılı ilamında da belirtildiği üzere; bozma kararına uyulması ile Mahkemenin bozma kararı doğrultusunda işlem yapma yükümlüğü doğar. Bu ilke usul kanununun dayandığı ana esaslardan olup kamu düzeni ile ilgilidir. Yargıtayın bozma kararına uymuş olan Mahkemenin, bozma gereğince değerlendirme yaparak yeni hükmü tesis etme zorunluluğu vardır.
Diğer yönden aydınlatılması gereken diğer bir husus da usulü kazanılmış hak kavramıdır. Karar tarihinde yürürlükte olan 6100 sayılı HMK"da (ayrıca mülga 1086 sayılı HUMK içeriğinde) “usulü kazanılmış hak” kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrarı sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Usulü müktesep hak, anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usulü kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usulü kazanılmış hak gerçekleşebilir. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usulü kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Kazanılmış haklar “Hukuk Devleti” kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar Anayasa"nın 2.maddesinde açıklanan “Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir” hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
Yargıtay içtihatları ile kabul edilen “usulü kazanılmış hak” olgusunun, bir çok hukuk kuralında olduğu gibi yine Yargıtay içtihatları ile geliştirilmiş istisnaları bulunmaktadır. Örneğin Mahkemenin bozmaya uymasından sonra yeni bir içtihadı birleştirme kararı (09/05/1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK) ya da geçmişe etkili yeni bir kanun çıkması karşısında, Yargıtay bozma ilamına 2018/6518 E. - 2019/4070 K.uyulmuş olmakla oluşan usulü kazanılmış hak hukukça değer taşımayacaktır.
Usulü kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.( HGK.nun 12/07/2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03/12/2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.) Zira usulü kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09/05/1960 T., 21/9; 04/02/1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı)
Bu açıklamalar ışığında, Yerel mahkemenin 08/03/2016 gün 2015/995 E.-2016/87 K. sayılı kararının davalı ..., davacılar ile davalı ... Huzurevi Sağlık Eğ.ve Yard. Vakfı tarafından temyizi üzerine, Dairemizce, Yerel Mahkemenin bozmaya konu önceki kararının “davacılar anne ve baba yararına hükmedilen 5.000,00"er TL manevi tazminatın az olduğu ve davacılar lehine, hüküm altına alınan maddi tazminat tutarlarının toplamı üzerinden hesaplanacak tek, hüküm altına alınan manevi tazminat tutarlarının toplamı üzeriden hesaplanacak tek bir vekalet ücretine hükmedilmesi, tazminatlardan sorumlu tutulan davalılar lehine ise reddedilen maddi tazminat tutarları toplamı üzerinden hesaplanacak tek, reddedilen manevi tazminat tutarları toplamı üzerinden hesaplanacak tek red vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulduğu, davalı ..."nın tüm, davacılar ile davalı ... Huzurevi Sağlık Eğ.ve Yard. Vakfı"nın ise sair temyiz itirazlarının reddedildiği, hal böyle olunca da kardeş yararına hükmedilen 2.000,00 TL manevi tazminatın bozma dışı kalarak kesinleştiği ancak mahkemece davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilerek uyulan bozma ilamına aykırı biçimde kardeş yararına manevi tazminatın artırılarak 8.000,00 TL ye hükmedilmesi isabetsizdir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bu durum bozma nedenidir.
O halde, davalı ... Huzurevi Sağlık Eğ.ve Yard. Vakfı"nın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ..."na iadesine
aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davacılara yükletilmesine
14/01/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.