16. Hukuk Dairesi 2018/4063 E. , 2018/8303 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :... MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : ... TESPİTİNE İTİRAZ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "davacı ...’nin tapu kaydına dayanarak dava açtığı ancak tutunduğu tapu kaydının tarih ve sayısını belirtmediğinden tapu kaydına dayanmaktan vazgeçmiş sayılması gerektiği ve uyuşmazlığın zilyetlik hükümlerine göre çözümleneceği, ne var ki mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm için yetersiz olduğu açıklanarak; çekişmeli taşınmazlara komşu tüm taşınmazların ... tutanak ve dayanaklarının getirtilerek nitelikleri ve çekişmeli taşınmaz yönünü ne şekilde tanımladıkları üzerinde durulması, mahallinde yeniden keşif yapılarak çekişmeli taşınmazların öncesinin kamu malı niteliğinde mera vs. olup olmadığının ve davalılar yönünden zilyetlikle kazanım şartlarının oluşup oluşmadığının belirlenmesi, ayrıca tespit maliki ile mirasçısı olan davalılar adına belgesiz zilyetlik yoluyla tespit ve tescil edilen taşınmaz miktarı da araştırıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi" gereklerine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine, çekişmeli 133 ada 20, 147 ada 13 ve 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazların tespit gibi tescillerine karar verilmiş; hüküm, davalı ... temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, ... tespitine itiraza ilişkindir. Mahkemece, davalılar yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece bozma ilamına uyulmakla, bozma lehine olan taraf yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tamamının yerine getirilmesi zaruridir. Hükmüne uyulan bozma ilamında; "mahallinde yeniden keşif yapılarak çekişmeli taşınmazların öncesinin kamu malı niteliğinde mera vs. olup olmadığının ve davalılar yönünden zilyetlikle kazanım şartlarının oluşup oluşmadığının net olarak belirlenmesi, ayrıca tespit maliki ile mirasçısı olan davalılar adına belgesiz zilyetlik yoluyla tespit ve tescil edilen taşınmaz miktarı da araştırıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi" hususlarına işaret edilmesine rağmen, sınırında mera parseli bulunan 133 ada 20 ve 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazlar bakımından yöntemince mera araştırması yapılmamış, 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazın ... tespitine esas alınan vergi kaydının çekişmeli taşınmazı kapsadığı kabul edilmesine rağmen yapılan keşifte denetime uygun rapor tanzim ettirilmemiş, çekişmeli taşınmazların toplam yüzölçümü 100 dönümü aşmasına rağmen tespit maliki ile mirasçısı olan davalılar adına belgesiz zilyetlik yoluyla tespit edilen taşınmaz miktarı tereddütsüz olarak belirlenmemiştir. Bozma ilamına aykırı olarak eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez. O halde; mahkemece öncelikle tespit maliki... ve tüm mirasçıları adına aynı çalışma alanında belgesiz zilyetlik yoluyla tespit edilen taşınmazların listesi, ... tutanakları ve kesinleşmiş iseler ... sonucu oluşan tapu kayıtları ile çekişmeli taşınmazlara komşu taşınmazlardan tutanağı eksik olanların ... tutanakları ve varsa tespite dayanak belgelerin (tapu kaydı, vergi kaydı vs..) onaylı örnekleri tapu ve ... müdürlüklerinden sorularak getirtilmeli, çekişmeli taşınmaların bulunduğu köyde ve komşu köylerde ikamet eden, çekişmeli taşınmazları iyi bilen, tarafsız, olabildiğince yaşlı üçer kişilik iki ayrı yerel bilirkişi listesi kolluk vasıtası ile temin edilmeli ve böylelikle dosya keşfe hazır hale getirilmelidir. Daha sonra yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, tespit bilirkişileri, teknik fen bilirkişi ve üç kişilik ziraatçı bilirkişi kurulu hazır olduğu halde taşınmazlar başında yeniden keşif icra edilmeli, yerel bilirkişi aracılığı ve teknik fen bilirkişisi eliyle çekişmeli 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tespitine esas vergi kaydı yöntemince uygulanmalı ve kapsamı belirlenmeye çalışılmalı, yerel bilirkişi tarafından bilinmeyen sınırlar için tanık beyanına başvurulmalı, ayrıca; çekişmeli tüm taşınmazların geçmişte ne durumda bulundukları, kime ait oldukları, kimden kime nasıl intikal ettikleri, kim tarafından ne zamandan beri ne şekilde kullanıldıkları, sınırında mera parseli bulunan çekişmeli 133 ada 20 ve 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazların öncesinin mera olup olmadığı, sınırlarındaki mera parsellerinden ne şekilde ayrıldıkları hususlarında yerel bilirkişiler ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, kayıt uygulaması ile yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki doğabilecek çelişkiler yüzleştirme yapılmak suretiyle, ... tespit tutanaklarındaki beyanlara aykırı sonuçlara ulaşılması halinde bütün tespit bilirkişileri dinlenerek aykırılıkların giderilmesine çalışılmalı, üç kişilik ziraatçı bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazların geçmişteki ve şimdiki tarımsal niteliklerini, ne kadar süredir ne şekilde kullanıldıklarını bildiren, çekişmeli 133 ada 20 ve 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazlar için ayrıca; komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde, toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden mera vasfında olup olmadıkları ve komşu mera parsellerinden nasıl ayrıldıklarını açıklayan, tüm taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş gerekçeli ve ayrıntılı, fen bilirkişisinden ise vergi kayıt uygulamasını ve toprak tevzi çalışmaları sırasında mera olarak belirlenen alana ait belirtmelik haritasının çekişmeli parsellerle olan sınırını kroki üzerinde gösterir denetime elverişli ayrıntılı rapor alınmalı, tespit maliki ile mirasçısı olan davalıların varsa belgesiz zilyetlik yoluyla elde ettikleri dava dışı taşınmazların miktarları, çekişmeli 137 ada 2 parsel sayılı taşınmazın vergi kaydı kapsamında kalabileceği ve tespit maliki...’ün ölüm tarihi ile tespit tarihi arasında 20 yıllık süre geçmediği hususları ile 3402 sayılı ... Kanunu’nun 14. maddesindeki miktar kısıtlamaları gözetilerek davalılar adına tescile karar verilecek taşımaz miktarı kesin olarak belirlenmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup davacı ... temsilcisinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, 26.12.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.