21. Hukuk Dairesi 2014/22449 E. , 2015/8347 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının 1.1.1986-31.1.1987 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece,davanın kısmen kabulü ile davacının, 57214.034.05 sicil numaralı ...Saz (İçkili Lokanta İşi) ünvanlı iş yerinde ilk defa 01/01/1986 tarihinde bir gün süreyle asgari ücret karşılığı hizmet akdiyle çalıştığının tespitine, davalılar Yeni Hisar Kulubü ve ... aleyhine açılan davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanaklarından 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1.fıkrasında; "Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı Kanunlara veya bu Kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihdir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın
tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınarak; davanın kamu düzenine ilişkin olduğu da gözetilerek davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığı yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacıya ait 01/01/1986 tarihli ilk işe giriş bildirgesinin davalı ..."na ait 57214 sicil numaralı inşaat işyerinden Kurum kayıtlarına 453163 sayılı evrak numarası ile 4.6.1986 tarihinde intikal ettirildiği, davacının sigortalı çalışmalarının 1992/3.dönemden itibaren başladığı,... ünvanlı işyerinin içkili lokanta niteliğinde olup, 5.12.1969 tarihinde 506 Sayılı Yasa kapsamına alındığı, 31.12.1981 tarihinde anılan Yasa kapsamından çıkarıldığı, davalı işyerinden tespit istemine konu 1986/1.dönemde Kuruma intikal ettirilen dönem bordrosunda kimsenin yer almadığı,1987/1.dönem bordrosunun ise Kurumdan celbedilmediği, davacıya ait sigorta sicil numarasının 1992 yılı serilerinden olduğunun Kurumca bildirildiği, dinlenen davacı tanıkları... ile ..."in davacının çalışmalarını doğrular nitelikte beyanda bulundukları ancak bordro tanığı niteliğinde olup olmadıklarının belli olmadığı gibi dinlenen diğer tanıklar ...adlı tanıklarında kayıtlı komşu işyeri tanığı niteliğinde olduklarının anlaşılmadığı, davacının, duruşmaya celbedilen davalı ..."nun işvereni olmadığını, işyerini ... adlı kişinin işlettiğini beyan ettiği, 22.11.2012 tarihli bilirkişi raporuna göre işe giriş bildirgesindeki imzanın davacıya ait olup olmadığı konusunda bir kanaat oluşmadığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, işyerinin kapsama alınma tarihi ile tespiti istenen dönem içerisinde Kurum müfettişlerince yapılan bir inceleme olup olmadığını sormak, davacının beyanında adı geçen ... adlı kişinin beyanını almak, davalı .... ile işleten olarak adı geçen.... adlı kişilerin vergi kaydı olup olmadığını ilgili vergi dairesinden araştırmak, dinlenen davacı tanıkları ... ile ..."in şahsi sigorta sicil dosyaları ile işverenin Kurum nezdindeki ihtilaf konusu döneme ait 1987/1.dönem bordroları celp edilerek, tespiti istenen dönemde çalışması bulunan diğer bordro tanıklarının adresini Sosyal Güvenlik Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp, tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek ve davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek, Kurum"a davacı adına 453163 sayılı evrak numarası ile 4.6.1986 tarihinde intikal ettttirilen 1.1.1986 tarihli işe giriş bildirgesine istinaden sigorta sicil numarası verilip verilmediğinin sorularak, davacıya verilen sigorta sicil numarasının niçin 1992 yılı serilerinden olduğu hususunun açıklattırılıp, davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 16/04/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.