İŞ MAHKEMESİ

Davacı işveren davalı işçiye verilen cebir ve tehdit altında ödenen ücretin iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacı işverenin gemi adamları ile yaptığı görüşmeler sonrası Malta Bayraklı gemilerde çalışmalarını teklif ettiğini, koşulların kabul edilmesi durumunda dava dışı ... şirketine bu teklifi iletmekte bu şirket tarafından da kabul edilmesi durumunda gemi adamı ile donatan arasında sözleşmenin kurulduğunu, davacının da bu şekilde ... gemisinde çalışmaya başladığını, yapılan belirsiz süreli hizmet akdi ile fazla mesai ücreti dahil ücretin 1.150,00 TL olarak belirlendiğini, geminin Finlandiya devleti ... limanında bulunduğu sırada bazı gemi adamlarının karşı çıkmasına rağmen davalının da aralarında bulunduğu bir kısım gemi adamlarınca Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF olarak adlandırılır) yetkililerinin gemiye davet edildiğini ve hukuken geçerli bir sözleşme olmasına rağmen davalıya noksan ödeme yapılmış gibi 3.077 Euro nun derhal ödenmesi aksi halde geminin boykot edileceğinin belirtildiğini, yapılan görüşmeler sonrası geminin bağlanmasının milyon dolarlara varacak zararların doğmasına neden olacağından dolayı söz konusu ödemenin yapıldığını, davalının ücretlerinin çalıştığı sürede devamlı ödendiğini, söz konusu ödemenin haksız zenginleşme olduğunu ve bu zenginleşmenin haklı bir nedene dayanmaması şirketin cebir ve tehdit altında bu ödemeyi yaptığını belirterek, fazladan ödenen ücretin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalı gemiadamından tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, geminin Finlandiya ... limanında bulunduğu sırada Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) yetkililerinin gemiye gelerek yaptıkları inceleme sonunda ITF standartlarına uygun olarak yapılmış sözleşmelerin bulunmaması nedeni ile tüm gemi çalışanları için yaptığı maaş hesaplamaları sonrası davacıya ve diğer gemi adamlarına sözleşme yapılarak maaş farklarının ödendiğini, davacının Malta Bayraklı ... gemisinde çalıştığını, davacının gemi donatanı ... ile nasıl bir bağlantısının bulunduğunun belirsiz olduğunu, acentelik belgesinin sunulmadığını, bu nedenle davacının taraf sıfatının bulunmadığını, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Asliye hukuk mahkemesine açılan davada iş mahkemesinin görevli olduğu gerekçesi ile verdiği kararın Yargıtay temyiz incelemesi ile onanması kararı üzerine iş mahkemesince yapılan yargılama sonunda, Davacının çalıştığı geminin Finlandiya da ... limanında bulunduğu sırada gemiye gelen ITF yetkilisinin çalışanların kendi ITF Standart Toplu Sözleşme hükümleri doğrultusunda noksan ödenen bakiye ücretlerinin ödemeleri aksi halde gemiyi bağlayacaklarını belirtmeleri sonucu zarar oluşmaması için ITF yetkililerinin talepleri doğrultusunda çalışanlara ITF Toplu sözleşme hükümleri nazara alınarak bakiye ücretlerinin ödendiği, geminin Finlandinya kanunlarına aykırı hareket etmediği, gemi sahiplerinin çalışanlara daha yüksek ücret ödemek veya teklif edilen toplu sözleşmeyi imzalama yükümlülüğünün bulunmadığının, birliğin kendi şartlarını kabul etmeye zorlamak üzere ortak yetkisini kullandığı endüstriyel bir hareket olduğunun, geminin bağlama koşullarının mahkemelerce değerlendirildiğin, ancak boykot nedeniyle zarar ve kayıpların orantısız biçimde yüksek olduğunun belirtildiği, davacı işverenin cebir ve baskı altında gemi çalışanlarına ITF nin belirttiği ücret farklarını ödemek durumunda kaldığı, davacı işveren ile davalı arasında ücret ve çalışma koşullarını belirleyen bir sözleşme imzalandığı ve davalıya bu sözleşme doğrultusunda ücretleri ödendiği, davalının bu sözleşme hükümlerine göre çalıştığı ve bu ücretin bu sözleşmeye göre ödediğinden ayrıca davacı işverenden farklı bir ücret talep hakkı bulunmadığı, sözleşme serbestliği doğrultusunda davacı ile davalının çalışma koşullarının ve ücreti belirleyen bir sözleşme yaptıkları, bu sözleşmeye, taraf olmayan üçüncü bir kişinin müdahale etmesinin yasalara göre mümkün olmadığı, yabancı bir ülke örgütünün bu şekilde hareketi sonucu işverenin ödemek zorunda kaldığı ücretin sözleşme serbesti doğrultusunda haksız zenginleşme hükümleri çerçevesinde davalıdan talep edebileceği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacı işveren tarafından işletilen ancak sahibi yabancı kişi olan Malta bayraklı gemide iş sözleşmesi ile çalışan ve ücreti TL olarak sözleşmede kararlaştırılan davalı gemiadamına geminin yük indirdiği Finlandiya devletinde Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) yetkilileri tarafından yapılan denetim sonrası imzalatılan Toplu İş Sözleşmesi ve bireysel iş sözleşmesi ile ödenen ücretin, sebebe dayanıp dayanmadığı, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri istenip istenmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Bu konuda da davalı adına gemiyi sevk ve idare eden ve işveren vekili olan, işlemleri işvereni bağlayan gemi kaptanının Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) ile imzaladığı sözleşmenin bağlayıcı olup olmadığı önem arzetmektedir.
Uyuşmazlığın çözümü için Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu’nun işlevi, yetkileri üzerinde durmak gerekir.
Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF), Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF) 148 ülkede 4 milyon ulaştırma işçisini temsil eden, taşımacılık sektörü ile ilgili istihdam, çalışma koşulları ve emniyet konuları hakkında kararlar alan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) gibi kuruluşlar içinde faaliyet göstererek taşımacılık işçilerinin çıkarlarını temsil etmektedir. Bu federasyon sekiz iş kollunda örgütlenmiş olup, gemiadamları bölümü ve özel gemiadamları departmanı bulunmaktadır. Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu Özel Gemiadamları Departmanı, Elverişli Bayrak (F.O.C) Kampanyası’nın operasyonel boyutundan sorumludur. Konusunda uzman olan kadrosu, standart altı gemilerle ilgili gemiadamlarından veya sendikal örgütlerden gelen başvurulara bilgi ve hizmet desteği vermektedir. Ayrıca, elverişli bayrak taşıyan gemilerde imzalanan
ITF sözleşmelerinin onaylanması, sözleşme kapsamındaki mürettebattan gelen şikâyetlerin tespit ve takibi, gemide yaralanma ve ölüm vakalarının ITF Hukuk Departmanı desteğiyle çözülmesi ve takip edilmesi vb. faaliyetler bu departmanın görev alanlarını oluşturmaktadır.
Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) Sözleşmeleri, yalnız elverişli bayrak (Flag of Convenience) taşıyan gemilerde uygulanmaktadır. Elverişli Bayrak armatörün gemisini başka bir devletin bayrağı altında çalıştırmasıdır. Malta devlet bayrağı taşıyan gemi de elverişli bayrak olarak kabul edilmiştir.
ITF Sözleşmeleri, bir denizcilik sendikası veya sendikal örgütü ile gemicilik şirketi –geminin asıl sahibi veya işletmeci- arasında imzalanır. İmzacı sendikaların ITF üyesi olması gerekir. Bununla birlikte, gemiadamının ülkesinde ITF üyesi bir sendikal örgüt yoksa ancak ITF sözleşmesi kapsamındaki bir gemide çalışıyorsa, işverenini ile uyuşmazlıklarda da ITF gemiadamını temsil etmektedir.
Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) Sözleşmesi, hem Toplu İş Sözleşmesi, hem de gemiadamı ile bireysel iş sözleşmesi olarak imzalanmaktadır. Bireysel iş sözleşmesinin bir nüshası gemide bulundurulmakta bir nüshası da gemiadamına verilmektedir.
Dosya içeriğine göre davacı gemiadamı ile davalı şirket arasında davalının işleticisi olduğu, ancak sahibi yabancı kişi olan ve Malta devlet bayrağı taşıyan gemide gemiadamı olarak çalışmak üzere iş sözleşmesi imzalanmıştır. Davalının çalıştığı geminin Finlandiya Devleti Kaskinen limanında yük boşaltımı yapacağı sırada Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) tarafından görevlendirilen iş müfettişinin denetimi sonrası gemide çalışan gemiadamlarının ücretlerinin ve çalışma koşullarının uluslararası sözleşmelere uygun olmaması nedeni ile bu koşulların düzletilmesi için geminin hareketine izin vermedikleri ve alıkoyacaklarını belirttikleri, bunun üzerine işverenin talimatı ile kaptan ve ITF temsilcileri arasında toplu iş sözleşmesi ile her gemiadamı için bireysel iş sözleşmesi imzalandığı, davalının ilk işe girerken davacıı ile yaptığı sözleşmede fazla mesai ve diğer haklar dahil 4.050 USD ücret kararlaştırılmışken, ITF tarafından imzalanan sözleşme ile davalı gemiadamına fazla mesai ve tatil günleri hariç 4.900 USD ücret ödenmesi gerektiğinin kararlaştırıldığı, normal günler için 9 USD FM saat ücreti, Cumartesi, Pazar ve diğer tatil günleri çalışmaları için ise 16,20 USD ödenmesi öngörüldüğü ve bu sözleşmeler kapsamında davacıya ücretin ödendiği, geminin limanda ayrılması üzerine ise davacı işveren tarafından bu sözleşmeye göre ödenen fark ücretin geri ödenmesinin istendiği, ancak davaclnın ödemediği ve başka bir devlet limanında 20.11.2007 tarihinde iş sözleşmesinin sonlandırıldığı anlaşılmaktadır.
Somut uyuşmazlıkta davalının çalıştığı gemi Malta devlet bayrağı taşıdığından, elverişli bayrak olması nedeni ile bu gemi Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu’nun denetimine tabidir. Davacının işlettiği bu gemi Finlandiya ülke sınırları içindeki limanda bulunurken, federasyonun denetimi sonrası gemide çalışan gemiadamlarının ücret ve çalışma şartlarının uluslararası sözleşmelere uygun olmaması nedeni ile gemiye elkonulmuş ve gemi kaptanı ile gemiadamlarını temsilen toplu iş sözleşmesi yanında bireysel iş sözleşmeleri imzalanmıştır. Bu sözleşmeler kapsamında da davalı işçiye davacı işveren tarafından yeni belirlenen ücret ve hakları ödenmiştir. Geminin elverişli bayrak olması nedeni ile federasyonun davalı gemiadamını temsil etme yetkisi bulunmaktadır. Kısaca davalı gemiadamı adına federasyon tarafından davacı işvereni temsilen gemi kaptanı ile yapılan sözleşmeler geçerlidir ve işvereni bağladığından bir sebebe dayanmaktadır. İşveren davalı işçiye ödediği ücretleri geri isteyemez. Ortada sebepsiz ve hataen yapılan bir ödeme bulunmamaktadır. Davanın reddi yerine hatalı gerekçe ile kabulü hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 17.02.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.