3. Hukuk Dairesi 2016/1311 E. , 2017/869 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE ... MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki vasiyetnamenin iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması davacı vekili tarafından istenilmekle, daha önceden belirtilen 07.02.2017 duruşma günü için tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Av... ... geldi. Aleyhine temyiz olunan adına gelen olmadı. Açık duruşmaya başlandı ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat ....00" e bırakılması uygun görüldüğünden, belli saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, murisi ... ..."ın 05/.../2010 tarihinde ... ....Noterliğinde düzenlediği vasiyetnamenin hukuka aykırı olduğunu, murisin vasiyetname düzenlediği tarihte 88 yaşında olup, temyiz kudretinden yoksun olduğunu, murisin ömrünün son yıllarında ondan fazla vasiyetname yaptığını bunlardan tekrar döndüğünü belirterek kanuna vekaletnameye dayanak sağlık raporunun yetersiz olduğunu, temyiz kudretinden yoksun olduğunu ileri sürerek vasiyetnamenin iptalini talep ve dava etmiş, cevaba cevap dilekçesinde, davalının murise baskı yaparak, kandırarak vasiyetname düzenlettirdiğini belirtmiştir.
Davalı, murisin vasiyetname tarihinde her türlü tasarruf ve fiil ehliyetine sahip olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, davada kanıt yükünün davacı tarafta olduğu, davacının süre verilmesine rağmen iddiasını kanıtlamak üzere delil sunmadığı, son oturumada katılmadığı, davacının iddiasını geçerli delillerle kanıtlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
...-Davacı taraf 06.....2015 tarihli son celseye katılmamış ise de aynı tarihte mahkemeye mazeret dilekçesi göndermiş, davacı tarafın mazeret dilekçesi mahkemece değerlendirilmemiştir. Mahkemece, mazeret dilekçesi hakkında bir değerlendirme yapılmadan yokluğunda karar verilmesi doğru görülmemiştir.
...-Bilindiği üzere; davranışlarının, eylem ve işlemlerinin sebep ve sonuçlarını anlayabilme ve değerlendirme ve ayırtedebilme kudreti (gücü) bulunmayan bir kimsenin kendi iradesi ile hak kurabilme, borç (yükümlülük) altına girebilme ehliyetinden söz edilemez. Nitekim, Medeni Kanununn "fiil ehliyetine sahip olan kimse kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir" biçimindeki ....madde hükmüyle hak elde edebilmesi, borç (yükümlülük) altına girebilmesi, fiil ehliyetine bağlanmış; ....maddesinde de, fiil ehliyetinin başlıca koşulu olarak ayırtım gücü ile ergin (reşit) olmayı kabul ederek "ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan bir ergin kişinin fiil ehliyeti vardır" hükmünü getirmiştir. "Ayırtım gücü eylem ve işlev ehliyeti olarak da tarif edilerek, ....maddesinde "yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkes bu kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir" denmek suretiyle açıklanmış, ayrıca; ayırtım gücünü ortadan kaldıran önemli nedenlerden bazılarına değinilmiştir.
Hemen belirtmek gerekir ki, Medeni Kanunun ....maddesinde de ifade edildiği üzere, ayırtım gücü bulunmayan kimsenin geçerli bir iradesinin bulunmama nedeniyle kanunda gösterilen ayrık durumlar saklı kalmak üzere yapacağı işlemlere sonuç bağlanamaz.
Yukarıda sözü edilen ilkelerin yasa maddelerinin ışığı altında olaya yaklaşıldığında bir kimsenin ehliyetinin tespitinin şahıs ve mamelek hukuku bakımdan doğurduğu sonuçlar itibariyle ne kadar büyük önem taşıdığı kendiliğinden ortaya çıkar. Bu durumda tarafların gösterecekleri tüm delillerin toplanılması,varsa ehliyetsiz olduğu iddia edilen kişiye ait doktor raporları, hasta müşade kağıtları film grafilerinin eksiksiz getirilmesi zorunludur. Bunun yanında her ne kadar ...nun 282.maddesinde (HUMK. 286.maddelerinde) belirtildiği gibi bilirkişilerin "rey ve mütealası" hakimi bağlamaz ise de, temyiz kudretinin yokluğu, akıl zayıflığı gibi psikolojik nedenlerin belirlenmesi çok zaman hakimlik mesleğinin dışında özel ve teknik bilgi gerektirmektedir.
Hele ayırt etme gücünün nisbi bir kavram olması, kişiye eylem ve işleme göre değişmesi bu yönde en yetkili sağlık kurulundan özellikle ... Kurumundan rapor alınmasını da gerekli kılmaktadır. Esasen Medeni Kanununun 409/... maddesi akıl hastalığı ve akıl zayıflığının bilirkişi raporu ile belirleneceğini öngörmüştür.
Vasiyetname yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip olmak gerekir.
Ehliyetsiz kişilerin yaptığı vasiyetnameler kendiliğinden batıl olmaz.
Her ne kadar davacı mahkemece verilen sürede delillerini bildirmemiş ise de dava dilekçesinde bir kısım deliller bildirmiştir.
Murisin 1922 doğumlu olup, vasiyet tarihindeki yaşı da dikkate alınıp, vasiyetname düzenlendiği tarihte akıl ve ruh sağlığının yerinde olmadığı ileri sürüldüğüne göre, vasiyetname tarihinde murisin tasarruf ehliyetinin bulunup bulunmadığı konusunda dava dilekçesinin deliller kısmında belirtilen dava dosyalarının ve diğer delillerin toplanarak, ehliyetsiz olduğu iddia edilen kişiye ait doktor raporları, hasta müşade kağıtları film grafilerinin getirtilerek ... Kurumundan rapor alınıp, davacı tarafın iddiaları değerlendirilerek sonucu uyarınca karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile davanın kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (...) ve (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı yararına BOZULMASINA, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerine göre ... duruşmasında vekille temsil edilen davacı taraf için takdir edilen ....480 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde ... atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren ... günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07.02.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.