MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 6. Asliye Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan tahkim yargılaması sonucunda; Sigorta Tahkim Komisyonu Uyuşmazlık Hakem Heyeti"nce verilen başvurunun reddine dair karara karşı davacı vekilince itiraz edilmesi üzerine İtiraz Hakem Heyeti tarafından verilen itirazın kabulü ile başvurunun kabulüne dair 28.07.2017 tarih 2017/İHK-2719 sayılı karara karşı davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne dair Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Davacılar vekili Sigorta Tahkim Komisyonu başvurusunda, 03/01/2016 tarihinde, ZMSS poliçesi bulunmayan ve sürücü ..."ın sevk ve yönetimindeki motosiklet ile asli kusurlu olarak karıştığı çift taraflı kazada ..."ın vefat ettiğini, davacıların bu vefat nedeniyle destekten yoksun kaldıklarını ve üçüncü kişi konumunda olduklarını beyanla, HMK"nın 107. maddesi gereğince talep değerini artırmak üzere, şimdilik eş ... için 15.001,00 TL, çocuklar ... için 7.500,00 TL ve ... için 7.500,00 TL, baba ... için 5.000,00 TL, anne ... için 5.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili, 03/01/2016 tarihinde meydana gelen kazada davacılar desteği motosiklet sürücüsü ..."ın asli kusurlu olduğunu, 01/06/2015 tarihinde yürürlüğe giren ZMSS Genel Şartları A.6.d maddesi gereğince davacıların tazminat taleplerinin teminat dışı olduğunu beyanla, davanın reddini savunmuştur.
Uyuşmazlık Hakem Heyeti"nce tüm dosya kapsamına göre; davacıların başvurusunun reddine karar verilmiş; karara karşı davacı vekilince itiraz edilmesi üzerine İtiraz Hakem Heyeti"nce; davacılar vekilinin itirazlarının kabulüne, Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararının
kaldırılmasına, başvuru sahiplerinin ıslahla artırılan taleplerinin kabulüyle; müteveffanın eşi ... için 138.863,00 TL, kızı ... için 24.297,00 TL, kızı ... için 28.267,00 TL, annesi ... için 25.620,00 TL, babası... için 22.973,00 TL olmak üzere toplam 240.020,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının 18/01/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiliyle, davacılara ödenmesine karar verilmiş; davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi"nce; davalı vekili tarafından, davacılar ... Akbaş (müteveffanın kızı), ..., ... Akbaş (müteveffanın annesi) ve... aleyhine yapılan istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b maddesi gereğince reddine; Davalı vekili tarafından, davacı ... aleyhine yapılan istinaf başvurusunun kabulüne, HMK"nın 353/1-b/2 maddesi gereğince davacı ... hakkındaki İtiraz Hakem Heyeti kararının kaldırılmasına ve esas hakkında yeniden hüküm oluşturulmasına, davacı ..."ın davasının reddine karar verilmiş; Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu’nun 19.06.2020 tarih, 2019/4-2019/1 sayılı kararı ile 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesi ile kurulan sigorta tahkim komisyonu itiraz hakem heyetinin bölge adliye mahkemelerinin faaliyete başladığı 20.07.2016 tarihinden sonra itiraz üzerine verilen kararlarının temyiz kanun yoluna tabi olduğu kararlaştırıldığından, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi"nin 16/01/2020 tarih, 2019/196-2020/65 sayılı kararının kaldırılarak davalı vekilinin Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti kararına yönelik temyiz isteminin incelenmesi gerekmiştir.
2-Davalı ... vekilinin davacı ... dışındaki davacılar lehine hükmedilen maddi tazminata yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
5684 sayılı Sigortacılık Yasasının 30/12. maddesi gereği sigorta tahkim komisyonlarının 40.000,00 TL"yi geçmeyen kararları kesindir. Kesin olan kararların temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 1.6.1990 gün 3/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtay’ca da temyiz isteminin reddine karar verilebilir. Davacılar ihtiyari dava arkadaşı durumunda olduğundan dolayı 40.000,00 TL"lik kesinlik sınırı her bir davacı yönünden ayrı ayrı gözetilmelidir. Bu sebeple davacılar ... Akbaş (desteğin annesi), ..., ... Akbaş (desteğin kızı) ve... yönünden davalı Sigorta şirketi aleyhine verilen karar miktar itibariyle kesin niteliktedir. Davalı ... vekilinin davacılar ... Akbaş (desteğin annesi), ..., ... Akbaş (desteğin kızı) ve... yönünden temyiz isteminin miktar itibariyle reddine karar vermek gerekmiştir.
3-Davalı Sigorta Şirketi vekilinin davacı ... lehine hükmedilen maddi tazminata yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Dava, çift taraflı trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.
Davacılar desteğinin trafik sigortasız aracın sürücüsü iken gerçekleşen çift taraflı kazada, asli kusurlu olarak öldüğü dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesi gereği, aynı Kanunun 85. maddesinde belirtilen, bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olması durumunda, poliçe limiti dahilinde işletenin sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere, mali sorumluluk sigortası yaptırılması zorunludur.
Zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırılmaması durumunda Sigortacılık Kanunu"nun 14. maddesi gereği, zorunlu mali sorumluluk sigortasının kaza tarihindeki limitleri dahilinde işletenin üçüncü kişilere karşı sorumluluğunu ... karşılayacaktır. Bu nedenle Z.M.M.S."nın sorumluluğunu düzenleyen mevzuat hükümleri incelenmelidir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Dışında Kalan Hususlar” başlıklı 92. maddesinde: “Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadırlar.
a)İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği talepler,
b)İşletenin; eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler,
c)İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara ilişkin talepler,
d)Bu Kanunun 105. maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorumluluk sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya yarış denemelerindeki kazalardan doğan talepler,
e)Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar,
f)Manevi tazminata ilişkin talepler.
g)(Ek: 14/4/2016-6704/4 md.) Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri,
h)(Ek: 14/4/2016-6704/4 md.) İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri,
İ)(Ek:14/4/2016-6704/4 md.) (İptal: Anayasa Mahkemesinin 17/7/2020 tarihli ve E.:2019/40; K.:2020/40 sayılı Kararı ile)” hükmü ile zorunlu trafik sigortacısının hangi zararlardan sorumlu olmadığı düzenleme altına alınmıştır.
Türk Ticaret Kanunu"nun 1425. maddesine göre sigorta poliçesi genel ve varsa özel şartları içerir. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Yeni Genel Şartları 01.06.2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Genel şartların C.10. maddesi ile 12/8/2003 tarihli ve 25197 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları yürürlükten kaldırılmıştır.
Yeni Genel Şartların C.11. maddesine göre; yeni genel şartlar, genel şartların yürürlük tarihi olan 01.06.2015 tarihinden sonra akdedilmiş sözleşmelere uygulanacaktır. Bunun doğal sonucu olarak artık eski genel şartların, yeni genel şartların yürürlük tarihinden sonra düzenlenen poliçelerde uygulanma imkanı bulunmamaktadır. Sigortacılık Kanunu 11. madde hükmüne göre ise, sigorta sözleşmesinin ana muhtevası müsteşarlıkca onaylanan ve sigorta şirketlerince aynı şekilde uygulanacak olan genel şartlara uygun olarak düzenlenir.
01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları"nın amacı A.1 maddesinde; "Karayolları Trafik Kanunu uyarınca motorlu araç işletenlerine yüklenen hukuki sorumluluk için düzenlenen Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına yönelik ilgililerinin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir." şeklinde belirlenmiştir. Sigortanın kapsamı ise Genel Şartlar A.3. maddesinde; "Sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik
Kanununa göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde Genel Şartlarda içeriği belirlenmiş tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta limitleri dahilinde karşılamakla yükümlüdür. Sigortanın kapsamı üçüncü şahısların, sigortalının Karayolları Trafik Kanunu çerçevesindeki sorumluluk riski kapsamında, sigortalıdan talep edebilecekleri tazminat talepleri ile sınırlıdır." şeklinde düzenlenmiştir. Kapsama giren teminat türlerinin tanımlandığı A.5. maddesinin (ç) bendinde Destekten Yoksun Kalma (Ölüm) Teminatı; "Üçüncü kişinin ölümü dolayısıyla ölenin desteğinden yoksun kalanların destek zararlarını karşılamak üzere bu genel şart ekinde yer alan esaslara göre belirlenecek tazminattır." şeklinde ifade edilmiştir. Genel Şartlar A.6. maddesinin (c) bendinde "İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri" ve (d) bendinde "Destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri" zorunlu mali sorumluluk sigortası teminatının dışında kalan hallerden sayılmıştır.
Somut olayda; desteğin sürücüsü olduğu trafik sigortasız araç ile seyri sırasında 03.01.2016 tarihinde meydana gelen çift taraflı kaza sonucu % 75 kusuru ile vefat ettiği görülmektedir. Davacı eş kazada hayatını kaybeden ve % 75 kusurlu olan sürücünün kullandığı aracın zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi olmaması nedeniyle Güvence Hesabından destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunmuşlardır.
Kaza tarihi itibarı ile aracın zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi yaptırılmamış olması nedeniyle Sigortacılık Kanunu"nun 14. maddesi gereği, zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesinin kaza tarihindeki limitleri dahilinde işletenin üçüncü kişilere karşı sorumluluğunu ... karşılayacaktır. Güvence Hesabının sorumluluğunun kapsamı ise, 01.06.2015 yani trafik kazasından önce yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’na göre belirlenecektir.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları A.3. maddesine ve A.5. maddesinin (ç) bendine göre, ancak üçüncü kişinin ölümü dolayısıyla oluşan destek zararları, destekten yoksun kalma (ölüm) teminatı kapsamındadır. Bunun sonucu olarak, sigortacının destek zararlarından sorumlu olması için, motorlu aracın işletilmesi sırasında ölen kişinin mutlaka üçüncü bir kişi olması gerekir. Açıklanan bu maddi ve hukuksal olgulara göre; somut olayda, işletenin eylemlerinden sorumlu olduğu sürücü ..."ı üçüncü kişi olarak kabul etmek mümkün değildir.
Yine Genel Şartların A.6. maddesi (d) bendine göre, destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber, destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı taleplerinin teminat kapsamı dışında tutulması nedeniyle, somut olayda tam kusuru ile asli kusuru ile kendi ölümüne neden olan sürücü murisin destek tazminatı sigorta teminatı kapsamında değildir. Kaza tarihinde yürürlükte bulunan Karayolları Trafik Kanunu"nda sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber, destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı taleplerinin sigorta teminatı kapsamında olduğuna ilişkin bir düzenleme de yoktur. Bu sebeplerle; desteğin davaya konu trafik kazasında % 75 kusurlu olduğu ve davacı tarafın desteğin idaresindeki trafik sigortasız araç nedeni ile Güvence Hesabından destek tazminatı talep etme hakkı bulunmadığından İtiraz Hakem Heyeti"nce davalı vekilinin itirazlarının reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile itirazın kabulü ile başvurunun kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
4-Bozma neden ve şekline göre; davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi"nin 16/01/2020 tarih, 2019/196-2020/65 sayılı ilamının KALDIRILMASINA, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin davacı ... dışındaki davacılar lehine hükmedilen maddi tazminata yönelik temyiz isteminin REDDİNE, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin davacı ... lehine hükmedilen maddi tazminata yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile 28.07.2017 tarih 2017/İHK-2719 sayılı İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA, dosyanın hakem kararını saklayan İlk Derece Mahkemesine, ilam örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 27/05/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.