MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, Kurum işleminin iptaliyle 01/10/2008-28/02/2011 ve 15/11/2011-02/01/2012 tarihleri arasındaki 4/b sigortalılığının iptaline, 4/b kapsamından doğan prim borcu olmadığının tespitine, 01/10/2008-28/02/2011 ve 15/11/2011-02/01/2012 tarihleri arasında 4/a sigortalısı olduğuna, tahsis talep tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Davacı, 01.10.2008 – 28.02.2011 ve 15.11.2011 – 02.01.2012 tarihleri arasındaki 4/b sigortalılığının iptalini, 01.04.1997 – 19.04.1997, 01.07.2003 – 07.05.2007, 01.10.2008 – 28.02.2011 ve 15.11.2011 – 02.01.2012 tarihleri arasındaki 4/b sigortalılığından doğan prim borcu olmadığının ve 01.10.2008 – 28.02.2011 ve 15.11.2011 – 02.01.2012 tarihleri arasında 4/a sigortalısı olduğunun tespitini, tahsis talebini reddeden Kurum işleminin iptali ile tahsis talep tarihinden itibaren yaşlılık yalığına hak kazandığının tespitini istemiştir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile davacının 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi kapsamındaki sigortalılığı ile çakışan 11.02.2009 – 14.11.2011 tarihleri arasındaki .... sigortalılığının iptali ile bu tarihler arasındaki hizmetinin 5510 sayılı Yasa"nın kapsamında olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 19.03.2012 tarihinde tahsis talebinde bulunan davacının söz konusu talebinin davalı Kurum tarafından; 5510 sayılı Yasa"nın 4/b maddesi kapsamındaki sigortalılığından sonra 1.260 gün 4/a maddesi kapsamında sigortalılığının bulunmadığından bahisle reddedildiği, davacının 03.07.2008 tarihli dilekçesi ile prim kesintilerine göre .... sigortalısı olarak tescilini talep ettiği, davacının 1997 – 2006 dönemlerinde kesintilerinin bulunduğu, ancak dosya kapsamında kesinti tarihlerinin belli olmadığı, davalı Kurum tarafından davacının 01.04.1995 – 19.04.1997 ve 01.07.2003 – 07.05.2007 tarihleri arasında .... sigortalısı olarak kabul edildiği ve bu tarihler arasındaki borcunu yapılandırma ile ödediği, davacının tahsis talebinden sonra ise 27.02.1998 tarihinden beri devam eden ziraat odası kaydı ve 11.11.1997 tarihinden beri devam eden kooperatif kaydı bulunduğu gerekçesi ile davacının .... sigortalılığının 01.10.2008 tarihinden itibaren yeniden başlatıldığı ve davacı 01.10.2008 – 28.02.2011 ve 15.11.2011 – 02.01.2012 tarihleri arasında .... sigortalısı olararak kabul edilerek prim borcu çıkarıldığı, davacının .... sigortalılığı ile çakışmayacak şekilde 01.10.1979 – 26.09.2008 tarihleri arasında 506 sayılı Yasa kapsamında zorunlu ve isteğe bağlı sigortalı çalışmalarının bulunduğu, ayrıca yine aynı Yasa kapsamında 01.10.2008 – 30.11.2008 tarihleri arasında isteğe bağlı, 11.02.2009 – 28.02.2010, 01.03.2010 – 14.11.2011 ve 03.01.2012 – 19.03.2012 tarihleri arasında da zorunlu sigortalılık kapsamında çalışmalarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa"nın 4/1-b, (4.) alt bendinde; “ Tarımsal faaliyette bulunanların ” bu Yasa"nın kısa ve uzun vadeli sigorta kollarının uygulaması bakımından sigortalı sayılacakları, 93. maddesinde ise kısa ve uzun vadeli sigorta kapsamındaki kişilerin sigortalı olmasının zorunlu olduğu, sigortalılığın bu Yasa"da sayılan sigortalı sayılma şartlarının kaybedilmesi veya ölüm halinde sona ereceği ifade edilmiştir.
5510 sayılı Yasa"nın 6/ı bendinde tarımsal faaliyeti nedeniyle sigortalı sayılanların hangi hallerde “sigortalı sayılmayacakları” hükme bağlanmıştır. Buna göre; “... tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Kanun"da tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler ” Yasa"nın 4. ve 5. maddelerinin uygulamasında sigortalı sayılmazlar. 5510 sayılı Yasa"nın geçici 16. maddesine göre; Yasa"nın 6/ı maddesinde yer alan “otuz” ibaresi, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için (onbeş) olarak uygulanır takip eden her yıl için yüzde bir artırılır. Bu durumda, 5510 sayılı Yasanın 6/ı maddesindeki oran, 2008 yılı için (onbeş) olarak uygulanacak, takip eden her yıl için yüzde bir arttırılacaktır.
5510 sayılı Yasa"nın 9. maddesinde; “ Sigortalılığın Sona Ermesi ” düzenlenmiş ve 1. fıkrasının (b) bendinin 5. alt bendinde “ Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için, tarımsal faaliyetlerinin sona erdiği veya 6. maddenin birinci fıkrasının (ı) bendi kapsamına girdiği tarihten ” itibaren sigortalılıklarının sona ereceği belirtilmiştir.
Ayrıca, sigortalının 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılması gerektiği de 5510 sayılı Yasa"nın 53.maddesinin 1. fıkrası gereğidir.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa"nın 53/1 maddesinde; “ Sigortalının, 4. Maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık nedenlerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacağı ” bildirilmiştir. 03.02.2011 tarihli 6111 sayılı Yasa"nın 33. maddesi ile değiştirilen ve 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa"nın sigortalılık hallerinin birleşmesi başlıklı 53/1. maddesinde ise; “ Sigortalının, 4. Maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çakışması halinde, öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı ” belirtilmiş ve Yasa"nın Geçici 33. maddesinde ise; “ Kanun"un 53. maddesinin birinci fıkrasında bu maddenin yürürlük tarihi itibariyle yapılan değişiklikler, bu değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten öncesi için uygulanmaz ” hükmü getirilmiştir.
Öte yandan; 23.04.2015 tarihinde yürürlüğe giren 6645 sayılı Yasa"nın 56. maddesiyle 5510 sayılı Yasa"ya geçici 63. madde eklenmiştir. Geçici 63. maddeye göre ;
“Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kurum"a kayıt ve tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yayımlandığı ayın sonu itibarıyla 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ödememeleri veya ilgili kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek bunlara Kurum alacakları arasında yer verilmez. Sigortalılıkları durdurulanlardan bu Kanun"un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları bu maddenin yayım tarihini takip eden ay başı itibarıyla yeniden başlatılır.
Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi halinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihinde 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden borç tutarı hesaplanarak ihya edilir. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Tebliğ edilen borç tutarının bu süre içinde tamamen ödenmemesi hâlinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir. İhya edilerek kazanılan hizmet süreleri borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılır.
Birinci fıkraya göre sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 01.01.2012 tarihinden bu maddenin yürürlük tarihine kadar durdurulan süreler için genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaz.
Sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.”
Somut olayda; davacının .... sigortalılığı ile hizmet aktine dayalı çalışmalarının çakıştığı ve yukarıda anılan Yasa maddeleri kapsamında değerlendirme yapılması gerektiği açıktır.
Mahkemece yapılacak iş; davacının 01.10.2008 tarihinden sonraki .... sigortalılığı kapsamında 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunup bulunmadığını ve bu süreye ilişkin .... sigortalılığının 6645 sayılı Yasa uyarınca durdurulup durdurulmadığını davalı Kurum"dan sorarak prim borcu bulunması ve sigortalılığın durdurulması halinde sigortalılığın durdurulma tarihine göre yukarıda anılan Yasa maddeleri kapsamında değerlendirme yapmak, prim borcu bulunmaması halinde ise; uyuşmazlık konusu dönem yönünden davacının nizalı dönemdeki tapulu veya tapusuz arazilerini, kiraladığı arazi bulunup bulunmadığını, hayvan varlığını, tarımsal alet ve edevatını belirleyerek ziraat mühendisi bilirkişi raporu ile yıllık net gelirlerini saptayarak 5510 sayılı Yasa"nın 6/ı ve geçici 16. maddeleri dikkate alınarak sonuca gitmekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden taraflardan davacıya iadesine, 12/05/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.