MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, duruşmalı olarak incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle; daha önceden belirlenen, .../.../2015 tarihli duruşma günü için yapılan tebligat üzerine; temyiz eden davacılar vekili Av. ... geldi. Karşı taraf davalı vekili Av. ... .... geldi. Açık duruşmaya başlandı ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra nevakısın giderilmesi bakımından dosya mahalline geri çevrilmiş, bu kez yeniden gelmekle, belli gün ve saate dosyadaki bütün kağıtlar okunarak Tetkik Hakimin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü;
Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili; Davacıların, davalı kooperatifin inşaa etmeyi taahhüt ettiği iş merkezi içinde olmak üzere işyeri satın aldıklarını, her bir müvekkilinin kooperatifle ayrı ayrı satış sözleşmesi imzaladığını ve bu sözleşmelerde öngörülen satış bedellerinin tamamının değişik zamanlarda kooperatife ödendiğini ancak davalı kooperatifin edimini yerine getiremediğini, inşaata dahi başlamadığını, davalı kooperatifin işyerlerinin teslim tarihi olan 1992 yılı Haziran ayına kadar inşaata başlamayarak kendi kusuru ile temerrüde düştüğünü, temerrüt tarihinden ... yıl geçtiktensonra ise iş yeri yapılması planlanan alanın .../.../1995 gün ve 7555 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Kararı ile Sit alanı ilan edildiğini, ... .... Asliye Ticaret Mahkemesinin 1998/96E, 2003/44K sayılı kararından da anlaşılacağı üzere taşınmazın sit alanı ilan edilmesi nedeniyle gayrimenkulun ticari inşaat yapımı olasılığının kalktığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkillerinin davalı kooperatife ... markı olarak ödedikleri satış bedellerinin (daha sonra Euro"ya geçildiğinden Euro olarak karşılığınnı belirlenerek) temerrüt tarihi olan Haziran 1992 tarihinden itibaren Merkez Bankasınını dövize uyguladığı en ... faiziyle birlikte ayrı ayrı tahsili ile yine davacıların yaptıkları Türk Lirası cinsinden ödemelerinde ödeme günleri itibariyle ... markını (daha sonra Euro"ya) çevrilerek temerrüt tarihi olan Haziran 1992 tarihinden itibaren Merkez Bankasının dövize uyguladığı en ... faiziyle birlikte hesaplanarak her bir davacı bakımından (fiili ödeme günündeki) TL karşılığına ilişkin olarak 50.000,00 TL olmak üzere toplam 300.000,00 TL"nin davalı kooperatiften tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili ; dava konusu alacağın 1992 yılı Haziran ayında davalı kooperatifin 24/06/1990 günü genel kurulu uyarınca satış işlemi yapılıp işyeri bedeli olan meblağın tahsil edildiğini, ancak işyeri yapılması planlanan alanın 07/08/1998 günlü imar planında ticaret alanı iken .../.../1995 gün ve 77/55 sayılı Kültür ve Tabiat varlıklarını koruma kurulu kararı ile sit alanı ilan edilmesi nedeniyle satışa konu gayrimenkulde artık bir ticari inşaat yapımının olmasının mümkün bulunmadığını, bu nedenle söz konusu ticaret merkezinin inşaa edilemediğini, bu hususun ... .... Asliye Ticaret Mahkemesinin 1998/96E, 2003/414K kararı ile de açıkça anlaşıldığını, kooperatifin .../04/2012 tarihli genel kurulunda ticaret merkeziyle ilgili ödemeler konusunda sulh ve ibralaşma için yönetim kuruluna yetki verilmesine karar verildiğini, üyelere çağrı yazısı gönderildiğini, usulüne uygun talepte bulunanlara kooperatif tarafından ödeme yapıldığını, ödeme yapma çağrısında bulunulmasına rağmen davacıların usulüne uygun başvuruda bulunmadıklarının kendilerine bu nedenle ödeme yapılamadığını, ayrıca satış sözleşmesine konu alacağın zamanaşımına uğradığını, davanın bu yönden reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, 1992 yılı Haziran ayında davalı kooperatifin 24/06/1990 günü genel kurul kararı uyarınca satış işlemleri yapılarak iş yeri bedeli olan meblağları davacılardan tahsil ettiği, ancak .../.../1995 gün ve 7755 sayılı kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulu kararı ile iş merkezi inşaa edilecek taşınmazın sit alanı ilan edilmesiyle kooperatifin ediminin yerine getirmesinin hukuken ve fiilen mümkün olmadığı, davalı kooperatifin .../04/2002 tarihli genel kurulunda aldığı karar ile bu yerlerle ilgili olarak sulh ve ibralaşma için yönetim kuruluna yetki verdiği, yönetim kurulu tarafından davacılara çağrı kağıdı gönderildiği, davacıların geri isteme hakkı olduğunu 2002 yılında öğrendikleri, sebepsiz zenginleşmeden doğan istem haklarının ise 1995 yılında gerçekleştiği, TBK"nun 82.maddesinde öngörülen ... ve ... yıllık zamanaşımı süresi dava tarihi itibariyle dolduğu gerekçesiyle zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; davalı kooperatifin inşaa etmeyi taahhüt ettiği iş merkezinden işyeri satın alan ancak iş merkezinin yapılamaması nedeniyle davacılara satın aldıkları işyerlerinin teslim edilmemesinden kaynaklanan sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak istemine ilişkindir.
07.06.1939 tarih 1936/31 Esas ve 1939/47 Karar sayılı ... İçtihatları Birleştirme Kararında; “Taşınmazın haricen satışına ve satışı vaadine ilişkin muameleler kanunen geçerli bulunmamış ise de, satıcının bu işte görevli memur önünde ferağın icrasını ve aksi takdirde almış olduğu bedelin geri verileceğini taahhüt etmiş ve alıcıyla aralarında kararlaştırılmış bulunan bedeli bu şartla satıcıya vereceğini üstlenmiş ise bu gibi uyuşmazlıklar Borçlar Kanununun 125.maddesine göre on yıllık zamanaşımına bağlıdır. Zamanaşımı süresinin başlangıcı, ferağdan dönme ve vazgeçme tarihidir” denilmektedir. Şu halde, satıcı geçerli bir sözleşme yapmadığı takdirde aldığı satış bedelini geri vermeye mecburdur. Bu nedenle alıcı, satıcının ferağ vermesini bekler. Ferağ verme yönündeki ümidi kesildiği takdirde, verdiği parayı isteme hakkı doğar. İşte satış parasının geri verilmesi davalarında zamanaşımının başlangıcı bu ümidin kesildiği veya satışın yapılmasının imkan dahilinden çıktığı ya da tapuda devir yapma olanağının ortadan kalktığı tarih olmaktadır.
Somut olayda, davacıların davalı kooperatifin üyesi olmadıkları ancak 1992 yılında davalı kooperatifin mülkiyetinde bulunan taşınmazda yapılacak olan iş merkezinden iş yeri satın alıp bedelini ödedikleri ancak davalı kooperatifin edimini yerine getiremediği, işyeri yapılacak taşınmazın 1995 yılında kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulu kararı ile sit alanı ilan edildiği, bunun üzerine davalı kooperatifin .../04/2002 tarihli genel kurulunda bu yerler ile ilgili olarak sulh ve ibralaşma için yönetim kuruluna yetki verildiği konusunda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Davacılar ... .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 1998/96E- 2003/414 K sayılı dosyasında açtıkları dava ile inşaatın yapılmamış ve teslim edilmemiş olması nedeniyle gelir mahrumiyeti talep etmişler, dava sonucunda işyeri yapılması planlanan alanın 07.08.1998 günlü imar planında ticaret alanı iken ........1995 gün ve 7755 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı ile sit alanı ilan edildiği, buna göre satışa konu gayrımenkulde artık bir ticari inşaat yapımının olası bulunmaması sebebiyle hiçbir zaman yapılmayacak olan bir binanın kira kaybının talep olunmasında hukuksal dayanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, iş bu kararın ....05.2005 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Taraflar arasında harici de olsa bir sözleşme olduğundan dava, 6098 sayılı BK."nun 146.maddesine göre ... yıllık zamanaşımına tabidir. ... yıllık zamanaşımı süresinin başlangıç tarihi sözleşme geçersiz olsa da satıcının rıza ve ihtiyariyle taahhüdünü her zaman yerine getirebileceği göz önüne alınarak bunun ifasını beklemek durumunda bulunan alıcı için, ancak davaya konu taşınmazın tapuda ferağ ümidinin ortadan kalktığı veya ifanın imkansız hale geldiği tarihtir, söz konusu olayda ise bu tarih ... .... Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 1998/96E- 2003/414 K sayılı kararının kesinleştiği tarihtir.
Mahkemece; zamanaşımı süresinin, ....05.2005 tarihinden itibaren başladığı, ... yıllık zamanaşımı süresinin dolmadığı göz önüne alınarak işin esasına girilip; tarafların delilleri toplandıktan sonra, oluşacak sonuç dairesinde bir hüküm kurulması gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacılar yararına BOZULMASINA, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerine göre ... duruşmasında vekille temsil edilen davacılar için takdir edilen ....100 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacılara verilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun Geçici Madde ... atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren ... günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ....02.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.