MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava, davacının davalı .... ve ..... arasındaki sözleşme gereği açılan halı dokuma kurslarında usta öğretici olarak geçen ve ... tarafından Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, istemin kabulü ile davacının 01.11.2005-02.12.2009 tarihleri arasında 231 gün eksik bildirilen gün kadar daha davalı ...ye ait işyerinde sürekli olarak çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Somut olayda; davacının ... ve .... arasındaki sözleşme gereği açılan halı dokuma kurslarında usta öğretici olarak çalıştığı, davacının bu şekilde olan bir kısım çalışmaların kısmi ve kesintili olarak ... sicil numaralı ....nden Kuruma bildirildiği, davacının ....ndeki çalışmalarında kesinti olarak görülen dönemlerdeki çalışmaların davalı .... bünyesinde geçtiğinin tespitini talep ettiği, ... ile .... arasında 18.11.1994 tarihinde halıcılık ve kilimcilik kursları ile ilgili protokol düzenlendiği, bu protokolde kursiyerler ile ilgili yükümlülüklerin (dokuyucu ücreti, araç-gereç temini gibi) ....ne, usta öğreticiler ile ilgili yükümlülüklerin de ... Müdürlüklerine yüklendiği, ... tarafından tek taraflı olarak imzalanan protokolde; Bakanlığın ödeneğinin bitmesi halinde ücretlerin genel müdürlük tarafından ödeneceğinin belirtildiği, bu kapsamda .... tarafından, davacıya ödemeler yapıldığı görülmüştür.
Görülmekte olan bir davada, husumet dava şartı olup mahkemece kendiliğinden gözetilir.
Hizmet akdinin unsurları; 1-Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi, 2-Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi, 3-Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması 4-Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdi yine mevcuttur. Baskın olan bilimsel ve yargısal görüşlere göre "zaman" ve "bağımlılık" unsurları hizmet aktinin ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. Çalışan kişi "zaman" ve "bağımlılık" unsurlarını gerçekleştirecek biçimde çalışmaktaysa aradaki çalışma ilişkisi hizmet aktine dayanıyor demektir. Bilindiği gibi zaman unsuru çalışanın iş gücünü belirli ya da belirli olmayan bir süre içinde işverenin buyruğunda bulundurmasını kapsar. Hiç kuşkusuz çalışan bu süre içinde işveren veya vekilinin buyruğu ve gözetimi altında (bağımlı olarak) edimini yerine getirecektir.
Davacının davalı işyerindeki usta öğretici olarak geçen çalışmalarının ... ile davalı işveren arasında düzenlenen protokole dayanması, bu protokole göre usta öğreticiler ile ilgili yükümlülüklerin de .... Müdürlüklerine yüklenmesi, Bakanlığın ödeneğinin bitmesi halinde usta öğreticilerin ücretlerinin .... tarafından ödeneceğinin belirtilmesi karşısında; “davacının davalı .... bünyesinde geçen çalışmaları ile ilgili görevlendirmesinin kim tarafından yapıldığı, dava konusu dönemde davacının işini yaparken emir ve talimatları kimden aldığı, davacının izin, sevk gibi işlemlerinin kim tarafından yapıldığı, davalı işverenin davacının çalışma yapacağı iş ve çalışma şekli ile ilgili tasarrufta bulunma yetkisi olup olmadığı, davalı işveren ile ... arasında asıl-alt işverenlik ilişkisi veya vekalet ilişkisi olup olmadığı hususlarında yeterince araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; dava konusu dönem yönünden, davacının ...na karşı açtığı bir dava var ise davaların birleştirilmesi, açılmış bir dava yok ise ...nı davaya dahil etmesi için davacıya süre verilmesi, ondan sonra davacının davalı işyerindeki görevlendirmesinin kim tarafından yapıldığı, davacıya emir ve talimat verme yetkisinin kimde olduğu, davacının izin, sevk gibi işlemlerinin kim tarafından yapıldığı, davalı işverenin davacının çalışma yapacağı iş ve çalışma şekli ile ilgili tasarrufta bulunma yetkisi olup olmadığı, davalı işveren ile ... arasında asıl-alt işverenlik ilişkisi veya vekalet ilişkisi olup olmadığı hususlarında araştırma yapılması ve davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının hangi işverene bağlı olarak geçtiği hususunun tespit edilerek toplam aylık çalışma saatleri, 1 gün = 7,5 saat esası üzerinden aylık çalışma gün sayısına dönüştürülerek karar verilmesinden ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın  eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ...."ne iadesine, 18/05/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.