MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-

Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Davacılar, mirasbırakan ..."in 85 parsel sayılı tarla niteliğindeki taşınmazını 26/04/1988 tarihinde davalı ... ile dava dışı diğer oğlu ..."e temlik ettiğini, işlem tapuda satış olarak gösterilmiş ise de tarafların gerçek iradelerinin mirastan mal kaçırmak olduğunu belirterek taşınmazın tapu kaydının iptaline ve payları oranında tapuya tesciline karar verilmesini istemişlerdir.
Davalı, mirasbırakanın sağlığında taşınmazlarını taksim ettiğini, dava konusu edilen taşınmazın taksim sonrası kendisine kaldığını, muvazaa söz konusu olmadığını, annesinin ölmeden önce yanında kaldığını, ihtiyaçlarını karşıladığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mirasbırakanın 18.11.2012 tarihinde öldüğü, davacılar, davalı ve dava dışı kişilerin mirasçı olarak kaldıkları dava konusu taşınmaz murise aitken 1/2 payının ..., 1/2 payının davalı ...’a temlik edildiği, ...’ın payını üçüncü kişiye devrettiği, eldeki davanın açılmasından sonra bu payın davalı ...’a aktarıldığı kayden sabittir.
Uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (nitelikli-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 0l.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere; görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de 4721 s. Türk Medeni Kanunu" nun (TMK) 706, 6098 s. Türk Borçlar Kanunu"nun (TBK) 237 (818 s. Borçlar Kanunu"nun (BK) 213) ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun içinde ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, miras bırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alış gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki kişisel ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan miras bırakan sağlığında hak dengesini gözeten kabul edilebilir ölçüde ve tüm mirasçıları kapsar biçimde bir paylaştırma yapmışsa mal kaçırmak kastından söz edilmeyeceğinden olayda 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı da kuşkusuzdur.
Hâl böyle olunca, miras bırakandan tüm mirasçılarına intikal eden taşınır taşınmaz mallar ve haklar araştırılmalı, tapu kayıtları ve varsa öteki delil ve belgeler mercilerinden getirtilmeli her bir mirasçıya nakledilen malların ve hakların nitelikleri ve değerleri hakkında uzman bilirkişiden rapor alınmalı böylece yukarıda değinilen anlamda bir paylaştırma kastının bulunup bulunmadığı açıklığa kavuşturulmalıdır.
Somut olayda Mahkemece hükme elverişli değerlendirme yapılmamıştır. Murisin başka malvarlığının olup olmadığı, diğer çocukları lehine kazandırma yapıp yapmadığı araştırılmamıştır.
Hal böyle olunca yukarıdaki ilkeler çerçevesinde inceleme yapılması, murisin diğer çocuklarına kazandırma yapıp yapmadığının araştırılması, mirasbırakanın gerçek amacının mal kaçırma mı yoksa mirasçılar arasında denkleştirme mi olduğunun açıklığa kavuşturulması gerekirken yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Kabule göre de dava tarihi itibarıyla davalı taşınmazın 1/2’sine sahiptir, taşınmazın tümüne yargılama aşamasında malik olmuştur, her davanın açıldığı tarihteki koşullara göre değerlendirileceği kuralı gereğince davanın, dava tarihi itibarıyla davalının malik olduğu ½ paya dair olduğu kuşkusuzdur. Bu durumda HMK 26 gözardı edilerek taşınmazın tümü üzerinden karar verilmesi isabetsizdir.
Davalının temyiz itirazı bu yönüyle yerindedir. Kabulüyle, hükmün açıklanan nedenlerle (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 30.10.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.