MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekillerince temyiz edilmesi ve ... Turistik Tes. İşl. Yat. A.Ş. vekili tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan ve temyiz konusu hükme ilişkin dava, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalıların tüm temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı temyizine gelince;
Dava; davacının davalı işyerinde 1992 – 2005 yılları arasında geçen çalışmalarının ve prime esas kazançlarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; hak düşürücü sürenin geçtiği gerekçesi ile davacının işveren ... ... Tesis Yatırım A.Ş."ne ait işyerinde 02.05.2004 – 31.05.2004 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak 29 gün çalıştığının ve davacının 2005 yılındaki aylık ücretinin brüt 2.093,51 TL olduğunun, 2005 yılında ..."ya bildirilen çalışmalarının primlerinin 2.093,51 TL brüt aylık ücret üzerinden yatırılması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işyerinde mutfak şefi olarak çalıştığını beyan eden davacı adına davalı işyerince 25.07.1992 tarihli işe giriş bildirgesi düzenlendiği, davacının talep ettiği dönemde davalı işyerinden bildirilen çalışmaları olduğu gibi dava dışı işyerlerinden de bildirimler olduğu, ancak bu işyerlerinin davalı şirket ile bağlantısı bulunup bulunmadığının araştırılmadığı, bordro tanıklarının ve komşu işyeri tanıklarının dinlenilmediği anlaşılmıştır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurum"ca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasa"da yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücü sürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kurum"a vermesi gerektiği Yasa"nın 79/1. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan ... Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİYön.Madde16) , dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİYön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİY. Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelik"te sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Yasa"nın 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurum"un işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve ... sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurum"un Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulu"nun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Halen yürürlükte olduğu şekliyle dava açma süresi beş yıl olup hak düşürücü süredir. 506 sayılı Yasa"nın yürürlüğe girdiği tarihte beş yıl olan hak düşürücü süre 20.06.1987 tarih ve 3395 sayılı Kanun"un beşinci maddesiyle on yıla çıkarılmışken, 01.06.1994 tarih ve 3995 sayılı Kanun"un 3. maddesiyle tekrar beş yıla indirilmiştir.
Somut olayda; davacının hizmet cetvelinde çalışmaları görünen davalı işyeri dışındaki işyerlerinin, davalı şirket ile bağlantısı bulunup bulunmadığı araştırılmadan, bordro ve komşu işyeri tanıkları dinlenilmeden, davacının çalışmalarının sezonluk olup olmadığı araştırılmadan, hak düşürücü süre yönünden yukarıda anılan esaslar gereğince araştırma ve değerlendirme yapılmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; davacının hizmet cetvelinde çalışmaları görünen davalı işyeri dışındaki işyerlerinin, davalı şirket ile bağlantısı bulunup bulunmadığını araştırmak, dosyada mevcut bordrolar arasından re"sen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek, ayrıca davacının talep ettiği dönemde davalı işyerine komşu olan işyeri sahipleri ile bu işyerlerindeki çalışmaları kayıtlara geçmiş kişileri dinlemek, davacının askerlik yaptığı dönemi de belirleyerek, davacının askerlikten sonra da çalışıp çalışmadığını ve çalışmalarının sezonluk olup olmadığını tespit ederek toplanan delillere göre varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O Halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden taraflardan ... Turistik Tes. İşl. Yat. A.Ş."ne yükletilmesine, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 03.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.